PROF. DR. FİKRİ AKDENİZ - BİLİM DÜNYASI


Bilimsel Araştırma Nasıl Yapılır?

Prof. Dr. Fikri Akdeniz, ÇAĞ Üniversitesi


Bilimsel bir araştırma sonuçları ne kadar göz kamaştırıcı olursa olsun, bu sonuçlar yayımlanıncaya kadar tamamlanmış değildir. Aslında, bilimin anahtar taşı, özgün araştırmanın yayımlanması gerektiği temel varsayımıdır. Yeni bilgiler, yalnız bu şekilde gerçeklik kazanır ve mevcut veri tabanına eklenerek bilimsel bilgi adını alır.

  1. Bilimsel bilgiye ulaşım:

Bilim, gözlem, deney ve matematiksel akıl yürütmeyi kullanır. Gözlem ve kontrollü deneyle birlikte akıl yürütme yoluyla bilimsel bilgiye ulaşabiliriz. Matematiksel çıkarımlarla kuram oluşturabiliriz. Matematik, bilimciler için gerçeğe giydirilmiş bir elbisedir. Matematik, özellikle fiziğin olmazsa olmaz bileşenidir.

Bertrand Russel’ın tanımlamasıyla: “Bilim, gözlem ve deneye dayanan  akıl yürütme yoluyla Evrendeki tek tek olguları (bilimsel verilere dayalı, kanıtlanabilir özellikteki bilgileri) ve bunları birbirine bağlayan yasaları bulma ve gelecekteki olayların da önceden bilinmelerini sağlamaya çalışma için keşfetme girişimidir”. Yazar ve araştırmacı Orhan Hançerlioğlu (1916-1991) nun söylediği gibi “Bilim yoluyla olguları kavrayıp sıralayabiliriz."

Basitçe, olgular önce gözlenir, sınıflandırılır, aralarında ilişkiler aranır, bir hipotez oluşturulur, doğrulama ve yanılsama süreçleri ile kuram oluşturularak bilimsel bilgiye ulaşılır. Süreçteki eksiklik sahte bilime kapı açar.

  1. Konu Seçme

Araştırmanın ilk aşaması konu seçmedir. Konuyu seçmeden önce olabildiğince fazla kaynağa başvurarak olası konular hakkında belirli bir düşünme süreci geçirmek gerekir. Araştırmayı yapan kişi öncelikle düşündüğü konu hakkında yazılmış çok sayıda kaynağı bulup okumalıdır. Bu amaçla araştırmacı çeşitli kaynakları toplar, bu kaynaklarda daha çok diğer bilim insanlarının yazdığı bilimsel makaleler önemlidir. Ayrıca mesleki dergilerde yayınlanan makalelerden, yeni basılmış kitaplardan da yararlanılmalıdır.

Konu seçiminde yapılması gerekenlerden biri de araştırılacak konu üzerinde daha önceden yapılan çalışmaları inceleyerek bu konunun hangi yönleriyle ilgilenilmiş olduğu ne aşamaya kadar geliştirildiği sorunun çözümü için hangi yönde ve ne gibi yeni çalışmalara gereksinim olduğu belirlenmelidir

Konu seçiminde uyulması gereken noktaları şöyle sıralayabiliriz: Bilimsel araştırmada çözülmeye çalışılan problemin çok dikkatli ve ayrıntılı olarak belirlenmesi çalışmanın ilk adımı ve en önemli aşamasıdır. Bu aşamada elde edilecek olumlu ve olumsuz bilgiler araştırmanın ileri aşamalarında önemli etkilere yol açar. Araştırma sürecinde, problemlere bulunan çözümlerin güvenilir olması için özellikle deneysel/gözlemsel çalışmada veri planlı ve düzenli olarak toplanır. Toplanan veri analiz edilerek değerlendirmesi yapılır.

 3.  Bilimsel  araştırma hangi amaçla yapılmalıdır?

Bilimsel araştırma hem bilime katkı sağlamak hem de insanlara yararlı olmak amacıyla yapılabilir.

  1. Gözleme/deneye dayanan bilimsel araştırmanın nitelikleri ne olmalıdır?

        a. Bilimsel araştırma problem çözmeye yönelik belli aşamaları kapsayan, yansız, sistemli çalışmalar sürecidir.

       b. Bilimsel araştırma, doğruluğu test edilmiş, sistemli ve daha önceki bilgilere dayanarak literatürde bulunmayan yeni bir bilgiye ulaşmaya çalışır.

        c. Bilimsel araştırma kendini yenilemeye açıktır. Belirlenen değişkenler ölçülebilir, gözlenebilir olmalı ve başka istatistik yöntemlerle analiz edilip araştırma tekrarlanabilmelidir.

        d. Bilimsel araştırmanın dayanakları bilimsel ortak ölçütler olmalı. Kişisel kanılar ve duygusal yaklaşımlar olmamalıdır.

        e. Bilimsel araştırma yansız ve tüm eleştirilere açık olmalıdır.

        f. Bilimsel araştırmada verinin belli bir sistem bütünlüğünde yayımlanması zorunludur. Yorumsuz araştırma eksiktir, tamamlanmamıştır.

        g. Bilimsel araştırma; bilim insanları ve araştırmacılar için anlamlı ve önemli olmalıdır.

        h. Bilimsel araştırma doğal olaylar ve olgular arası ilişkiler sistemini ortaya koyar

5.  Anlatım Biçiminin İncelenmesi

Yazılan bilimsel çalışmada  biçem çok önemlidir. Her yazarın kendine ait bir biçemi vardır. Kullanılan sözcükler estetiksel özellikler ve düşüncelerin sıralanışı, anlatımı belirleyen etkenlerdir. Biçemi seçerken hitap edilen kitle ve verilmek istenen mesaj da önemlidir.

Bir metnin anlatım yönünden şu özelliklere sahip olması istenir:

a)Açıklık: Düşünceler doğrudan ve açık bir şekilde ifade edilmelidir.

b)Sadelik: Süslü ifadeler yerine kısa ve öz cümleler kullanılmalıdır. Gereksiz sözcüklerden kaçınılmalıdır.

c)Akıcılık: Bütün fikirler ana konu etrafında birleşmeli aralarda kopukluklar olmamalıdır. Her bölüm ayrı birer fikir açıklamalıdır.

6. Sonuç ve öneriler

Bir bilimsel araştırma başından sonuna kadar bilimsel araştırma yöntem ve tekniklerine uygun olarak yapıldığında ve buna araştırmacının kendi özenli ve yaratıcı çalışması da katıldığında bir anlam taşıyacaktır. Yalnızca araştırma yöntem ve tekniklerinin dar bir görüş açısı ile uygulanması yeterli değildir. Yapılacak çalışmalarda işbirliği ve eşgüdümün sağlanması düşünülmelidir. Burada iletişim araştırmacının sürekli başvuracağı bir olgu ve süreçtir Yayınlanan makalelerin okunması ve bilimsel ortamlarda yeterince tartışılması gerekir. Bu hedefe ulaşmanın tek yolu kaliteli çalışmaları, kaliteli bir bilimsel dilde sunabilmektir.

Dostça  kalın…

 

YAZARLAR

  • Salı 15.1 ° / 9.5 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Çarşamba 19.1 ° / 9.6 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • Perşembe 16.4 ° / 10 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • BIST 100

    8828,70%-0,62
  • DOLAR

    32,29% 0,55
  • EURO

    35,19% 0,29
  • GRAM ALTIN

    2238,56% 0,53
  • Ç. ALTIN

    3895,90% 0,00