Güney Sudan’da göreve başladığım ilk haftalarda Juba’da yerleşik başarılı bir Türk işletmesini ziyaret etmiştik.
İnşaat malzemeleri üreten, sahibi genç bir vatandaşımız olan işletme, başkent Juba’da faaliyet gösteren tek fabrika idi.
***
İşyeri ziyaretimiz Türk günü kutlamalarına dönüşmüştü. Daha sonraki hafta sonlarında tekrarladığımız bu tanışma, soluklanma etkinliklerine ‘’Turkish Weekend’’ adı altında devam etmiştik.
İş başarılarına paralel olarak sosyal hareketliliği ile de Juba’nın önde gelen şahsiyetlerinden sayılan İşadamımız, Türk Büyükelçisinin ziyareti vesilesiyle, Juba’daki yabancı Büyükelçiler, diplomatik temsilciler, Birleşmiş Milletler uluslararası görevlileri ile Güney Sudan Cumhurbaşkanlığı, Dışişleri Bakanlığı üst düzey temsilcileri ile basın ve sanat çevrelerinden 150-200 kişinin ağırlandığı bir kutlama hazırlamıştı.
Kıtlık, ekonomik iflas, iç savaş ve salgın hastalık koşullarından mustarip şehirde kuş sütünün eksik olduğu ikramlar, yerli kabile müzik ve danslı geçişleri ile süslenen davetlerinde Juba’da tahayyül edilemeyecek zenginlikte şölen ortamı yaratırdı.
***
Emin Bent,
Hatay, Samandağlı, Arapça diline hâkim girişimci bir ailenin birkaç meslek bilen en genç üyesiydi.
16 yaşında Samandağ’dan ayrılıp çalışıp kazanmak için Suriye’ye geçmiş, 17 yaşında berber ustası olarak Suudi Arabistan’da çalışmaya başlamıştı. İş kurmak çalışmak için Sudan coğrafyasına geldiğinde 20 yaşındadır.
Güney Sudan’ın Sudan’dan ayrılıp bağımsız bir devlet olma döneminde çalkantılı ilk Juba yıllarında tüm olumsuzluklara rağmen gece gündüz çalışıp tutunmaya, yer edinmeye çalıştı.
Arapçası Juba Arapçasından daha iyiydi. Osmanlı’nın Mısır üzerinden Güney Sudan’a hâkimiyetinin sembolü Ekvatorya Valisi Mehmet Emin Bey ile aynı isme sahipti. Diliyle, becerisiyle, sıcakkanlılığı ve yardımseverliğiyle güven yarattı ve itibar gördü ve kendisine birçok meslek temsilcisinden oluşan kalabalık bir teknik ekip kurdu.
Güney Sudan insanını sevmişti. Juba’nın en güzel kızlarından birine aşık oldu ve sevdiğiyle evlendi. Şimdi bu coğrafyayı daha çok sever olmuştu.
***
Juba’da yerleşik dört işadamımızı, ülkede işlerin pekiyi gitmediği, bir dönemde ilgili üst makamlarla sorunlarını çözmeye yönelik olarak Güney Sudan Bakanları ile çalışma yemeğinde bir araya getirmiştik.
İşadamlarımızın kendilerini tanıtıp sorunlarını anlattığı yemekte, beş bakan, Cumhurbaşkanlığı danışmanları ve dışişleri Türkiye masası direktörünün hazır bulunduğu, tarafların birbirini dinleyip kaynaştığıi verimli bir çalışma olmuştu.
O akşam dikkatimizi çeken bir husus, gururumuz işadamlarımızın, Bakanları hayrete düşürecek ölçüde ülke koşullarına hâkimiyetleriydi. Henüz Juba başkent olmadan önce buraya gelip meşakkatli günler geçiren girişimcilerimiz, kabile dengeleri gözetilerek yeni devlette kendilerine görev verilince Juba’ya gelip yerleşen Bakanların yanında, işadamlarımız ülkeyi köşe bucak bilen gerçek sahipleri gibiydi.
***
Güney Sudan’ın üretim yapan yegâne zincirini yaratan genç girişimcimiz, altyapı, inşaat, elektrik şebekeleri, gıda ve organizasyon gibi geniş yelpazeye sahip şirketleri doğduğu yere atfen Hatay ismi altında toplamıştı.
Yardımseverliği ile de tanınıyordu. İnsani yardım faaliyetlerini aynı isimle kurduğu STK üzerinden, çevre kabilelere ve ihtiyaç duyan kurumlara gıda ve sağlık bakımı şeklinde yürütüyor. İş bulmak isteyenleri yardım talep eden kurum ve ihtiyaç sahipleri gün boyu kapısını aşındırıyordu.
Cumhurbaşkanlığı sarayı, Bakanlıklar, okullar, Birleşmiş Milletler ve uluslararası kuruluşlar ile önde gelen kabilelerin dertlerine çare arayan, aşını ekmeğini, elektriğini, suyunu sağlayan becerikli bir ekibe sahipti.
Ekibinde ayrıca yakın koruma görevi de yapan, eğitimli, silahlı küçük çaplı bir güvenlik birimi mevcuttu.
Sayesinde, Juba’daki Büyükelçiliğimiz diğer misyonların imrendiği en iyi yerleşkelerden biriydi. Emin bey ve ekipleri, kendi elektriğimizi, suyumuzu üretip arıttığımız, büyük bir şantiyeye benzeyen Büyükelçilik yerleşkesinin her derde deva marko paşasıydı.
***
Zoru başaran girişimcimiz Emin Bent’in faaliyetlerini Güney Sudan’dan döndükten sonra da uzaktan imrenerek izledik.
Son görüntülerinde, Cumhurbaşkanlığı konut kompleksi, başkent Juba’ya ilk elektriği sağlayacak olan santral ve şehir şebekesi inşası ile Uluslararası Juba havaalanı VIP ve yolcu salonlarının açılış törenlerinde Cumhurbaşkanı Salva Kiir Mayardit’e ev sahipliği yapmaktaydı.
***
Zor Afrika koşullarında, sabırla çalışıp, dürüstlüğüyle güven kazanan genç işadamımızın hayatı ender bir başarı hikâyesiydi.
