Yüzyılın küresel pandemisinin ürküten başka bir yönü zincirleme yeni salgınlara yol açma potansiyelidir.
İnsanlığın halen ikinci, üçüncü dalgalarıyla baş etmeye çalıştığı pandeminin artçı dalgalarlakendisini sıfırlamasının bir süre daha alacağıbilinmekte, gidişatın aynı zamanda yeni sıkıntılı dönemlere gebe olduğu sıkça dile getirilmektedir.
***
Aşı gelişmeleri ve yeni tıbbi müdahalelere rağmentünelin sonundakiışığı henüz göremediğimizpandeminin, insanlığınbekasına derin yaralar açabilecekzincirleme başka küresel dertler açması muhtemeldir.
Uluslararası kuruluşlar, ihtisas birimleri ve bilim çevreleri sağlık pandemisinin yol açabileceği zincirleme krizleri, kıtlık, küresel ekonomik çöküş, işsizlik, iklim felaketleri, sosyal ve siyasal daralmalar olarak ele almaktadır.
KIRILGAN KİTLELER
Az gelişmiş coğrafyalar ile mülteci kitlelerinin pandemi ile baş etmede halen en riskli sıcak kriz noktaları olduğuunutulmamalı.
Mücadelede belirli coğrafyalarda başarı kaydedilebilirken her an yeni dalgalarla tehlikeli dönüşler yapması da olasıdır.
Afrika kıtası, asırlardır biriken sorunlarına pandemi ilavesiyle yeni insanlık felaketlerinin eşiğindedir. Benzer şekilde mülteciler de aynı durumdadır.
Sağlık altyapısı olmayan mülteci toplulukları ve az gelişmiş Afrika ülkeleri en korunmaya muhtaç ve kırılgan topluluklar olup Dünyadaki toplam mülteci nüfusunun 100 milyona yaklaştığı, az gelişmiş Afrika nüfusunun ise 1 milyarı çok aştığı hesaplanmaktadır.
MÜLTECİLER
Merkezi bir sağlık otoritesine bağlı olmayan, günlük temel ihtiyaçlarını dahi sağlamakta güçlük çeken mülteciler, barındıkları tüm coğrafyalarda korumasız durumdadır.
Sığınılan ülkeden ciddi sağlık desteği alma şansları yok ya da çok kısıtlıdır.
Dünya’da farklı coğrafyalarda, ara bölgelerde hayata tutunmaya çalışan mültecilerin sayısı 100 milyona ulaşmıştır. Burada yapılacak insani yanlışlığın uluslararası topluma geri dönüşüciddi olacaktır.
EN AZ GELİŞMİŞ COĞRAFYALAR
İç savaş, kıtlık, açlık, salgın hastalık ve milyonlarca yerlerinden edilmiş mültecisi ile dünyanın en yoksul ülkelerinin yer aldığı Orta Afrika kuşağı pandemiye karşı varoluş mücadelesi vermektedir.
Derin yapısal sorunlarla cebelleşen, henüz bağımsızlık ve devletleşme sürecini tamamlayamamışülkeler kuşağı kanlı iç savaş katliamlarından henüz arınamamıştır.
Günde bir öğün gıdaya ulaşabilenleri şanslı sayılmaktadır. Aldıkları kalori ise normal bir insanın alacağı standart kalorinin ancak yüzde 40’ına tekabül etmektedir.
Kıtlık, bölgenin adeta kaderidir. Açlık ölümleri rapor edilmektedir.
Pandeminin, Afrika’da uygun ortam bulabilen sarıhumma, sıtma, kolera, ebola gibi ölümcül salgınlarla buluşması halinde tarihin en büyük insanlık dramlarının yaşanması kaçınılmaz olacaktır.
Dünya Sağlık Örgütü ( WHO) geçtiğimiz günlerde Ekvatorya bölgesinde sarıhumma salgının yeniden başladığına dikkat çekmiştir.
EKONOMİ, KITLIK, İKLİM
Nobel Barış Ödülü sahibi BM Dünya Gıda Programı, uluslararası kamuoyunu tedirgin eden bazı risklere işaretle 2021’in, bu yıldan daha kötü geçeceğini, milyonların etkileneceği yeni bir kıtlık dalgası ile yüz yüze olduğumuzu ilan etmiştir.
BM bünyesinde, halihazırdagıda krizi ve kıtlığı önleme yolunda, ortak girişimler başlatılmıştır.
Gıda hareketliliğinin iklim krizi üzerindeki etkileri de ayrıca incelenmektedir.
***
2021’in,bilinen tüm felaketlerin yaşandığı geçen yıldan dahatalihsiz bir yıl olabileceğini düşünmek tahayyül sınırlarımızı zorlayabilir.
Bununla birlikte, pandemisinin önümüzdeki yıllara sarkacak, kıtlık, ekonomik çöküş, iklim felaketleri, sosyal ve siyasal daralmalar gibi zincirleme etkileri beklenmektedir.
Kırılgan, korumasız Afrika coğrafyaları ve mülteci topluluklarının koşulları, pandemi gerçeğini bumerang etkisiyle yeniden uluslararası toplumun gündemine taşıyabilir.
Yeni insanlık dramlarına işaret eden kritik gelişmeler sürpriz sayılmamalı.
