Arnavutluk'un en tanınmış Türkologlarından. Çalışma hayatına Enver Hoca döneminde başlayıp yıllarca Tiran Radyosu Türkçe yayınlarını yapmış, Türkoloji ve edebiyat çalışmalarının yanı sıra 30 yıla yakın Türk Büyükelçiliğinde görev almıştı, 2019 yılında yaş haddinden emekli oldu.
Stefan Bey’in halen devam eden Türkçe ve Türkiye bağı yarım asrı geçmektedir. Öyle ki emekli olduktan sonra dahi davet üzerine Büyükelçilik mesaisine önemli katkılarda bulunmuştur.
RESMİLERİN TERCÜMANI
Tiran’daki yıllarımda tanıdığım Stefan Vucani Arnavutluk ile ilişkilerimizin yürütülmesinde Büyükelçilik mesaimizin vazgeçilmez temel taşlarından biriydi.
İki ülke arasındaki üst düzey resmi ve özel temasların içinde yer alan Stefan Bey, ikili diplomasi tarihimize tanıklığına ilaveten, Türkiye ve Arnavutluk işbirliğine siyasi, sosyal, kültür boyutunda önemli katkılarda bulunmuştur.
Arnavutluk ve Türkiye üst yönetimi tarafından da sempatiyle karşılanmış, her zaman samimi takdir ve iltifatlarına mazhar olmuştur.
Kenan Evren’le başlayarak son altı Cumhurbaşkanımız, yedi Meclis Başkanı ve Turgut Özal’dan itibaren dokuz Başbakana ve 11 Dışişleri Bakanına defalarca tercümanlık yapmış olup sekiz Büyükelçi ile mesai yapmıştır.
Devlet Başkanları düzeyindeki görüşmeler için Ankara’ya özel davetle gelir, görevini icra ederdi. Uzun yıllar Arnavutluk’ta ve Türkiye’deki ikili resmi görüşmelerin resmi tercümanıdır.
Arnavutluk’un son yedi Cumhurbaşkanı ve 11 Başbakanı ile görevi vesilesiyle şahsen tanışıp birçoğuyla da samimi dostluklar kurmuştur.
Bu anlamda Türkiye - Arnavutluk ilişkileri tarihinin canlı tanığı olup, en yetkili ağızların, devlet başkanlarının çok özel kritik baş başa görüşmelerinin sırdaşıdır.
Meslek etiğinin gerektirdiği ölçüde ketumdur. Görev sorumluluğunu bilen, kibar, efendi, disiplinli profesyonelliğiyle mesaisinde ve sosyal yaşamında her zaman hayranlık uyandırmıştır.
Bizzat tanık olduğumdan söylüyorum, Stefan Bey hakkını vererek yaptığı tercümanlık mesleğinin yanı sıra gerilimli müzakerelerde işbirliği ruhunu yapıcı yönde öne çıkarıp, olumlu hissiyat kazandırabilen bir maharete de sahipti.
BÜYÜKELÇİLİK HAFIZASI
Hassasiyet arz eden meseleleri, Arnavutluk üst yönetimi ile kurduğu olumlu samimi ilişkiler çerçevesinde çözer, gerektiğinde bizlere hassas bilgilendirme ve hatırlatmaları yapar, dosyalarımızın yetersiz kaldığı durumlarda Büyükelçiliğin hafızası olarak duruma el atardı.
Sadece siyasetçi ve bürokratlarla değil görevi gereği yazarlar, gazeteciler, sanatçılar, iş dünyası temsilcileri, sporcular, askerlerle, tanınmış diplomatlar ve önde gelen sivil toplum temsilcileriyle tanışmıştı.
1980’lerde Yaşar Kemal’in Arnavutluk ziyaretinde iki hafta süreyle kendisine eşlik edip yazarımızla dostluk kurmuştu. Yıllar sonra Nobel ödüllü yazarımız Orhan Pamuk’un Arnavutluk’ta devlet düzeyinde ağırlanmasında birebir eşlik etti.
İLK ARNAVUT
Stefan bey 1990’lı yılların başında, komünist rejimin yıkılıp demokrasiye ilk adımların atıldığı dönemde, ilgili Arnavutluk makamlarının görevlendirmesi veya tavsiyesi olmadan yabancı bir büyükelçilikte istihdam edilen ilk Arnavut vatandaşıdır.
Hristiyan çağrışımlı ismiyle Türkiye Büyükelçiliğinde görev alması o günlerde Arnavutluk Dışişlerinde de yankı bulur.
Stefan Bey, mesaisinde veya üst düzey temaslarında isminden dolayı herhangi bir önyargıyla karşılaşmadığını samimi şekilde dile getirmektedir.
Tiran’ın tanınmış mazbut ailelerindendir.
Eşi Tatyana hanım halen görevde olduğu Arnavutluk Eğitim Bakanlığının önde gelen başarılı bir bürokratıdır.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tahsilli kızları ise Arnavutluk’ta faaliyet gösteren büyük bir Türk şirketinde önemli bir görevdedir.
***
Türk edebiyatından birçok eseri Arnavutça çevirileri ile tüm Balkanlara ulaştırmış olup emeklilik döneminde de bu uğraşısı devem etmektedir.
Yaşar Kemal, Aziz Nesin, Orhan Pamuk, Zülfü Livaneli, Nermin Bezmen gibi çağdaş Türk yazarlarının eserleri, sayesinde Arnavut dünyasına kazandırılmıştır.
HATIRATI
Anılarını kaleme alması halinde iki ülke işbirliği ilişkilerinin ilginç gidişatı ve bunun yanı sıra zor dönemlerin diplomatik hamleleri açısından arşivler ve genç kuşak araştırmacılar için değerli bir kaynak olabilecektir.
Merakla kaleme almasını beklediğimiz hatıratının, ikili diplomasi ilişkilerinin tarihçesi olmanın yanı sıra edebi bir değer taşıyacağı da muhakkaktır.
Uzun çalışma yıllarına dayanan eşsiz deneyimi ve bilgi dağarcığının Arnavutluk ve Türkiye’nin yanı sıra Balkanlardaki dil, tarih kuruluşları, enstitüler ve üniversiteler için önemli katkı teşkil edeceğine inanmaktayım.
Her zaman takdir ettiğim, güvendiğim bir mesai arkadaşı olarak Stefan Bey’e üstün hizmetlerinden dolayı teşekkürlerimizle minnettarlığımızı ifade etmeyi bir görev bilmekteyim.
