Genç. Türkiye Cumhuriyeti’nin kalkınma ve uygarlaşmasında müziğin öncü rolüne inanan Atatürk yıllar süren araştırmalarında müzik konusunda netlik ve yöntem belirlemeye çalışıyordu. Bu süreçte, yurt dışına eğitim için gönderdiği gençlerden biri olan Cevad Memduh Altar (1902-1995) Avusturya ve Almanya’da döneminin dünya çağındaki Klasik Batı Müziği ustalarından keman ve viyole ile müzik felsefesi ve müzik estetiği konularında yüksek eğitim gördükten sonra yurda dönmüştü.
Müzik konusunda düşüncelerini netleştirmek istediği anlaşılan Atatürk, Memduh Cevad Altar’la Marmara Köşkü’nde görüşerek (1927), ona sorduğu bazı sorulara yanıtlar alır. Altar, bir ara, Fransız Müzik bilgini Lavignac’ın “Müzik ve Müzisyenler” adlı kitabını da bir köşede görür. Atatürk, kendisinin yurt dışı görevlerinde gördüğü üzere, müzik konusundaki yapacağı yenilikleri sağlam bir temele oturtmak istiyordu ki; Altar gibi yurt dışında yetişen gençlerin bilgisinden yararlanmak istiyor, edindiği izlenimlerle yaptığı araştırmaları belli ki zaman zaman harmanlıyordu. Atatürk, Cevad Memduh Altar’ı, yurt dışından geldiği günlerde de Çankaya Köşkü’ne davet edip, piyanoda ondan mini bir konser dinlemişti.
Cevad Memduh Altar, 1934 yılında Ankara’da toplanan Müzik Kongresi’nde alınan tavsiye kararları doğrultusunda, Paul Hindemith ve Carl Ebert gibi dünyaca tanınmış batılı müzik ve tiyatro adamlarının Türk uzmanlarla yaptıkları ortak çalışmalar sonucunda, “…Ankara Devlet Konservatuvarı’nın ilk çekirdeği olmanın önemini taşıyan bazı sınıfları, Musiki Muallim Mektebi’nin öğrencileri arasından seçilen elemanlarla oluşturuldu; 1940 yılında da bu çekirdek kuruluş özel bir kanun ile Ankara Devlet Konservatuvarı’na dönüştü…”
Atatürk 1924 yılında Ankara Musiki Muallim Mektebi’ni kurmakla ulusal kültür ve sanatta çağdaşlaşma hareketini başlatmıştı. Daha sonra bu, tüm sanat dallarını kapsayan bir yenilik hareketine dönüşmüştü. Atatürk, müthiş bir yoğunlukla bu müzik hareketinin en başında ve tam ortasındaydı… TBMM’den geçerek yasalaşan (1924) Millî Musiki ve Temsil Akademisi kanununu uzman bir kuruldan geçirmeden uygulamaya koymanın doğru olamayacağı kanısına varmış olacak ki, Müzik Kongresi’ni (1934), Millî Eğitim Bakanı Abidin Özmen beyin yönetimi altında faaliyete geçirtmiş, bu kurulda saptanan karar uyarınca, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı bir Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’nün memleketimizde ilk olarak kurulmasına imkân sağlamış; 1935 yılında Batının ünlü bestecisi ve müzik pedagogu Prof. Paul Hindemith (1895-1963) ile ünlü tiyatro ve opera uzmanı Prof. Carl Ebert’i getirtmişti.
Kaynak:
*(Milli Kültür Dergisi/Sayı:46/Eylül 1984)
