Emel Erkayıran-EMEKÇİ KADILARIN SESİ


“Halet ÇAMBEL KARATEPELİLERİN ve TOROSLARIN Anasıydı “

Emel Erkayıran


Köşe yazarlığımın en çok sevdiğim tarafı işte böylesi güçlü kadınları dile getirerek, onlarla gurur duymaktır. Bu fırsatı bulduğum Adanamın 104 yıllık çınarı Yeni ADANA gazetemize teşekkürlerimi sunuyorum. Ve yazıma geçen hafta kaldığım yerden devam ediyorum.

Çambel ulusal değerlere bağlı olmasının yanı sıra, bilimin evrenselliğine inanıyordu. 1963 yılında Chicago Doğu Bilimleri Enstitüsü’nün o yıllardaki önemli ismi Robert J. Braidwood’u ve ekibini Türkiye’ye çekti. Braidwood, dünya arkeolojisinde uygulamaları ile çığır açmış bir yenilikçiydi ve Geçmişi anlamada, arkeolojinin yetersiz olduğunu diğer tüm bilimlerle işbirliği yapılması gerektiğini savunuyordu. Çambel

1964 yılında Chicago Üniversitesi’nden Robert J. Braidwood ve eşi Linda S. Braidwood’la birlikte Ergani’de Çayönü höyüğü kazısına başlayan Çambel ve Braidwood,1963 yılında Güneydoğu Anadolu Ortak Araştırma Projesi’ni kurdu ve Siirt’ten Urfa’ya kadar Türkiye’nin ilk kapsamlı, çok disiplinli yüzey araştırmasını gerçekleştirdi. 1976’da ise Tübitak’a bağlı bir Arkeometri Ünitesi kurulmasına katkıda bulundu.

Arkeoloji, kültür, doğa, toplum, dilbilim, etnografya gibi çeşitli alanlardaki müthiş katkılarının yanında Çambel’in bir de sporcu yönü vardı. Kürekçilik, okçuluk, judo ve binicilik bir kenara,1936 Yaz Olimpiyatlarında eskrim dalında Türkiye’yi temsil etti ve Suat Fetgeri Aşeni ile birlikte olimpiyatlara katılan ilk Türk kadın sporcu olma unvanını aldı.

20 yaşında eskrim dalında katıldığı Berlin Olimpiyatları’nda Hitler ile tanışmayı ve elini sıkmayı reddeden erdemli duruşu, çok uzun yıllar sonra kültür mirasın korunması ve toplum adına devam etmişti. Çambel, Hitler ile gerçekleşen iletişimini şöyle anlatıyor: “Berlin’deki mihmandarımız, bizden Hitler’le tanışmamızı istediğinde ona, ‘Eğer buraya gelmemizi hükümetimiz istemeseydi burada olmazdık’ dedim ve bu isteklerini reddettim.”

Çambel emekli olduktan bir süre sonra Arnavutköy’de “Kırmızı Yalı” olarak bilinen evini 2004 yılında Boğaziçi Üniversitesi’ne bağışladı.

12 Ocak 2014 tarihinde, evinde yaşamını kaybetti. İstanbul Üniversitesi’nde düzenlenen cenaze töreninde yapılan konuşmalardan birinde şu sözlerle anıldı:

“O sizler için bilim insanıydı, arkeologtu, eğitmendi ancak O bizim Karatepelilerin, Toroslar’ın Anasıydı.”

Yine yeni yeniden söylüyorum ki; Ben Halet ÇAMBEL i tanımayı çok isterdim. Ardında eserler bırakmak her kula nasip olmaz. Allah rahmet eylesin mekanı cennet olsun.

YAZARLAR

  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • Pazar 28.3 ° / 15.7 ° Güneşli
  • BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,35% 0,15
  • EURO

    34,93% -0,09
  • GRAM ALTIN

    2322,96% 0,18
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00