PROF. DR. FİKRİ AKDENİZ - BİLİM DÜNYASI


ANTİK IONIA (İYONYA) UYGARLIĞI İONIALI İLK FİLOZOFLAR VE BİLİM İNSANLARI (1)

Antik IONIA (İyonya) BÖLGESİ


Önce Dorlar hakkında bilgi vereceğiz:Dorlarkimdir?:MÖ. 12. yüzyılda kuzeyden gelerek Yunanistan'a giren ve hemen tüm Yunanistan'ı ele geçiren kavimdir.Dorlar, antik Makedonya (bugünkü Yunanistan yarımadasının kuzey yarısı) orijinli, Hint–Avrupa kökenli göçebe kabilelerdir.(Hint-Avrupa halklarıAvrasya kırları boyunca yaşayan ve çeşitli tarihlerde Avrupa’ya akınlar yaparak yerleşen göçebe halklardır). Yaklaşık olarak MÖ.12.yüz yılın ortalarından itibaren MORA yarımadasına dalgalar halinde akınlar düzenleyerek bu bölgedeki tunç çağı Mikenuygarlığını (MÖ 1700-1100) yıkmışlardır.Miken uygarlığı Mora yarımadasını işgal eden Akhalar tarafından şehir devletleri olarak kurulmuştur. Demir çağı silahlarıyla kısa sürede askeri – feodal Miken krallıklarının siyasi gücünü etkisiz hale getiren Dorlar, Minos uygarlığı (MÖ2400-1400) nın bulunduğu Girit adası ve diğer adalara yayılmışlardır.Yayılma bölgelerinde bir siyasi birlik oluşturmayan Dor istilasının sonucunda söz konusu bölgelerdeki yerleşimler arası kültürel ve ticari sıcak ilişkiler de son bulmuştur. Böylece Dor istilasının ardından 4 asır süren bir “karanlık devir” yaşanmıştır. Birçok kaynakta, Ege Göçleri olarak anılan olaylar dizisi,  hakkında yeteri kadar arkeolojik ve yazılı kaynak bulunmadığından dolayı karanlık çağ diye anılan bir dönemde gerçekleşmiştir. Bu dönem ile birlikte Anadolu’nun siyasi ve demografik yapısında bazı değişiklikler meydana gelmiştir. Bu değişimin etkileri M.Ö. 1. bin boyunca Anadolu’da kendini hissettirmiştirKendilerinden önce Yunanistan'a yerleşmiş olan Akhalar, Dor göçlerini durduramadılar; bir kısım Akhalar, Dorların önünden kaçarak batı Anadolu'ya sığındılar.

İyonya ve İyonlar(MÖ 1200-745)İyonya, antik çağda Dor istilası sonucu Yunanistan'dan kaçan Akhalar tarafından Milet, Efes, Foça ve İzmir çevresinde sahil şeridinde Anadolu’nun batısında ve yakın adaların bulunduğu bölgede kurulmuştur.Bu bölgede yaşayanlara İyonlar adı verilir. İyonlar,  şehir devletleri kurdular. Ticaretin gelişmesi sonucu birçok kültür ile ilişki kurdular. Ekonominin gelişmesi ve demokrasinin varlığı; fikir, sanat ve bilim alanında önemli gelişmelere neden olmuştur. İyon şair ve yazarları tarafından kaleme alınan trajedi, komedi ve dramlar günümüze kadar önemlerini korudular. Edebiyatta Homeros (MÖ 750-700)  destanları önemlidir

            Şehir devletlerinin önemi, özgür düşünce ve bilimin ilk kez burada doğmuş olmasıdır. İyonlar, mimaride büyük eserler ortaya koymuşlar. Efes’teki Artemis Tapınağı dünyanın en güzel eserlerinden sayılan görkemli bir yapıdır. Efes şehrinde, bugün bile görenleri hayran bırakan büyük bir tiyatro vardır. Bu tiyatro 50 binin üzerinde izleyiciyi alabilecek kapasiteye sahipti. İyonya’lı filozoflar MÖ 6.yüzyılda Miletus’taki Milesianfelesefe okulunda toplandılar. Çalışmalarının çoğunu Sokrates (MÖ. 469-399)  döneminden önce tamamladıkları için kendilerine Sokratik filozoflar öncesi İyonya’lı filozoflar da denir.Fenikeliler vasıtasıyla, Fenike alfabesini öğrenen İyonyalılar bu alfabenin batıya aktarılmasını da sağlamışlardır. İyon uygarlığı her alanda Yunan uygarlığını etkilemiştir. Felsefe,  Matematik ve astronomi bilimlerinin gelişmesine önderlik etmişlerdir.

Burada,  MÖ.6. yüzyıldan başlayarakThales, Anaximander, Anaximenes, Evren hakkındaki fikirlerini geliştirdiler. Felsefe, matematik ve astronominin temellerini attılar.İyonyafilozofları güneş, ay, gezegenler ve yıldızların davranışlarını ve doğayı anlamaya çalıştılar.Bu öncü bilim insanları materyalisttiler,  Dünya ve Evrenin içindeki başka herşey maddi maddeden yapılmıştı. Bununla birlikte, maddelerin ne olduğu konusunda onların farklı fikirleri vardı. Thales içinherşeyin temeli suyduSonradan gelen  Anaximander felsefe üzerinde ilk yazan filozoftu.O ilk ilke olarak sonsuzu kabul etti.İlke olarak niçin ‘sonsuz’u  seçtiğini de bilmektedir. Çünkü sırf böyle bir kavram yaşam sürecinin sonsuza kadar devamını güven altına alabilir. Böylece dünyanın tanıdığı ya da tanıyacağı bütün varlıklar sonsuz sayıda olmuş ve olacaklardır. Ondan daha genç olan çağdaşı,  Anaximenes  ilk ilke olarak havayı aldı 

THALES (MÖ 624-546): Miletus’luThales, Sokrates öncesi dönemde yaşamış olan Anadolu’lu bir filozoftur. İlk filozoflardan olduğu için felsefenin babası ve bilimin öncüsü olarak adlandırılır. Ticaretle uğraşmış ve bu nedenle Mısır'da bulunmuştur. Elimize ulaşmış hiçbir metni yoktur

ANAXİMANDER (MÖ610-545) Miletus'dadoğmuş ve Sokrates öncesi dönemde yaşamış İyonya’lı bir doğa filozoftur. Astronominin kurucusu ve ilk kez bir kozmoloji ya da dünya üzerine sistematik felsefe görüşü getiren filozof kabul edilir.  Thales'in öğrencisidir. Aynı zamanda tarihsel kaynaklara göre öğretilerini kaleme almış ilk filozoftur ve eseri Greek dilinde düzyazı olarak kaleme alınmış ilk kitaptır. Ancak yazdıklarından sadece bir cümle günümüze ulaşmıştır.

ANAXİMENES (MÖ585-525) Bir rivayete göre Anaximander’in öğrencisidir. Miletus okulunun üç büyük filozofundan sonuncusudur ve ilkçağ felsefe tarihi açısından önemli bir düşünürdür.

Dostça kalın(DEVAM EDECEK)

 

 

 

 

YAZARLAR

  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • Pazar 28.3 ° / 15.7 ° Güneşli
  • BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,35% 0,15
  • EURO

    34,93% -0,09
  • GRAM ALTIN

    2322,96% 0,18
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00