Yazımıza Avusturya’lı Fizikçi ErwinSchrödinger (1887-1961) den bir özdeyişle başlayacağım. “Amaç, hiç kimsenin görmediği bir şeyi görmek değildir, herkesin gördüğü şey hakkında, kimsenin henüz düşünmediği bir şeyi düşünebilmektir.”
“Bazan, kimsenin hakkında hiçbir şey düşünmediği insanlar, kimsenin hakkında hiçbir şey düşünmediği şeyleri yapabilen kişilerdir." İngiliz matematikçi Alan Turing (1912-1954) 1950 de “Hesaplama makineleri ve zeka “ adlı makale yayınladı. Turing, bilgisayar biliminin ve yapay zekanın fikir babası olarak bilinir.
ABD li matematikçi John McCarthy (1927-2011). 1958 yılında yapay zeka program dili Lisp’i, bilgisayarlarda kullanmak üzere önerendi. Özellikle sembolik yapay zeka araştırmalarına öncü ve yönlendirici katkılarda bulunmuştur. McCarthy “Bir şey işlemeye başladığı andan itibaren yapay zeka olmaktan çıkar” demişti .21.yüzyılda dijital dünyada hızla yol alıyoruz. Yapay zekânın aslında ne olduğunu ve günümüzde hangi alanlarda insanlığın yararına kullanıldığını göreceğiz. Üstelik yapay zekâdan korkmamamız gerektiğini, insanlığın aşamadığı önyargıları yapay zekânın teknoloji sayesinde aştığını öğreneceğiz. Son yıllarda önemi artan yapay zeka teknolojisi nedir? Yapay zekanın getirdiği artılar ve eksiler nelerdir? Yapay zekanın uygulama ve kullanım alanları nelerdir? Yapay zekânın geleceği nedir? konularını adım adım inceleyeceğiz. Öncelikle bilgisayar tanımını sonra da yapay zeka tanımını vereceğim
Bilgisayar nedir: Kullanıcıların girdiği bilgileri veri giriş birimine alan, bellek tek-nolojisine sahip, işlem biriminde girilen bilgileri işleyen, elde ettiği sonuçları kendi içinde saklayabilen ve işlenen verinin sonuçlarını istenildiğinde çıkış birimi ile kullanıcıya çıktı olarak verebilen, programlanabilen, hesaplama yapabilen, yani farklı işleri nasıl yapacağına dair talimatları gizli olarak belleğine alıp uygulayabilen elektronik bir cihazdır.
Beyin nasıl bir bilgisayardır? Bu sorunun yanıtını okuyucunun araştırması uygun olacaktır. MIT Bilgisayar Bilimleri laboratuvar yöneticilerinden Profesör Edward Fredkin (1934 - ) ’e göre“Tarihte üç büyük olay vardır. Bunlardan ilki evrenin oluşumudur. İkincisi yaşamın başlangıcının olmasıdır. Üçüncüsü de yapay zekanın ortaya çıkışıdır.”(H.Pirim)
Yapay zekâ: bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrolünde tasarlanan bir robotun (akıllı makinenin) çeşitli faaliyetleri ( sesin yapay zeka ile tanınıp (voicerecognition), işleme hazır hale getirilmesi, konuşma tanıma (speechrecognition), öğrenme)zeki canlılara benzer şekilde yerine getirme yeteneğidir. Kısaca, doğal sistemlerin yapabildiği her bilişsel etkinliği yapay sistemlere daha da yüksek başarım (performans) düzeylerinde nasıl yaptırabileceğimizi inceleyen bilim dalıdır. (C. Say,2019)
Yapay zeka toplumsal genel zekaya dönüştürülebilir mi?
Toplumsal genel zeka: Düşünce biçimiyle ve yaşam tarzıyla ortaya çıkmakta olan ortaklaşa (kolektif) bir zekadır. Doğa ile kültürün çeşitli ögeleriyle sahip olunan genişletilen genel bir zeka olarak anlaşılabilir. Ayrıca insanın yaratmış olduğu bir kültür olarak ta düşünebiliriz. Toplumsal genel zeka ile toplumun üretici güçleri, makineler, bilgiler, üretici ilişkileri yoluyla artıyor. Bu sayede toplumun bilişsel etkinliği, emek ve sermaye biçimleri yoluyla bilimsel, teknolojik, ekonomik v.d. ağlar gelişmektedir.
Yapay zeka ise günümüz dünyasında harekete geçirmeye başladığı güçlü etkiler sayesinde, değişmekte olan toplumsal genel zeka içinde, onun dönüştürücü bir gücü olma potansiyeliyle kavranabilir. Yapay zeka destekli makinelerin, robotların, androidlerin günümüzde, bankacılık sistemi, savunma sanayii, lojistik faaliyetler, insan kaynakları, perakende, e-ticarette v.d. uygulamaları kullanılmaktadır.Bazı fotoğraf makinelerinde bulunan gülen yüz algılama sistemi de, yapay zeka örneğidirHatta Facebook’ta yüklediğimiz fotoğraflarda da yüz algılama sistemi vardır. Yine telefonlarda elimizin hareketiyle çekim yapabiliyoruz. Tüm bunlar yapay zekaya örnektir.Yapay zekanın özellikle oyunlar, doğal dil anlama ve çeviri, şekil tanıma, robotik bilgi tabanlı sistemler, makine sistemleri, bilimsel buluşların modellendirilmesi gibi alanlarda kullanıldığını biliyoruz, yapay zekanın bilgisayarların gelişmesinden sonra yaygınlaştığını görüyoruz. Yapay zeka, tüm dünya tarafından bağımsız bir güç olarak kabul edilmiştir.
OECD Genel Sekreteri AngelGurria (1950 - ) ya göre “Yapay zeka, yaşama ve çalışma şeklimizde devrim yaratıyor. Toplumlarımız ve ekonomilerimiz için olağanüstü yararlar sunuyor. Ancak yeni zorlukları da beraberinde getiriyor. Yapay zeka, tıbbi tedavilerden, sigortacılığa, ulaşımdan adalet sistemine kadar derin etkiye sahiptir.”
Avustralya’lı Filozofve bilişsel bilim insanı DavidChalmers (1966 - )’ e göre “Derin öğrenme, yani ham veride örüntü bulma yöntemleri konusunda hızlı gelişmeler var. Mantık yürütme, karar verme, yaratıcılık denilince yapay zeka sınırlı kalıyor. İnsan zekası düzeyinde yapay genel zekaya gelene kadar gidilecek çok yolumuz var.”
Derin öğrenme nedir? :Derin öğrenme bir veya daha fazla gizli katman içeren yapay sinir ağları ve benzeri makine öğrenme algoritmalarını kapsayan çalışma alanıdır. Yani en az bir adet yapay sinir ağının kullanıldığı ve bir çok algoritma ile, bilgisayarın eldeki veriden yeni veri elde etmesidir.Derin öğrenme algoritmaları ne kadar deneyim sahibi olursa o kadar iyi performans sergiliyor. Teknoloji gelişmeye devam ederken, derin öğrenme algoritmalarıyla ilgili ilginç gelişmelerle karşılaşacağız gibi duruyor.
“Derin Tıp” kitabının yazarı ABD li Dr. EricTopol(1954- )a göre “Yeni makine öğrenme teknolojilerinin hastalıkların doğru teşhis edilmesinde katkıda bulunacağını ve mümkün olan en iyi tedavinin belirlenmesinde etkili olacağını belirtmektedir. Yapay zekanın hekimlere bir sanal asistan gibi destek vereceğini vurgulamaktadır. Yapay zeka, görüntü yorumlama yöntemlerinin uygulandığı, radyoloji, patoloji, dermatoloji ve oftamoloji alanlarında etkin olarak uygulanmaktadır. Robotlar, bilgisayarlar doktorların ve hemşirelerin yerini tamamen almayacak ama makine öğrenmesi, derin öğrenme ve yapay zeka ile sağlık sektörü tamamen dönüşüyor, sonuçlar iyileşiyor ve doktorlar verdikleri hizmete farklı bir gözle bakıyor. Bir MR veya röntgen çektiriyorsunuz ve bir bilgisayar bir radyoloğun insan gücü ile görülemeyecek kadar küçük sorunları görmesini sağlıyor.”
Dostça kalın (DEVAM EDECEK)
