CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, Plan ve Bütçe Komisyonunun CHP'li üyeleriyle Meclis'te düzenlediği basın toplantısında, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile bağlı kurum ve kuruluşların 2021 yılı bütçesini ele aldıklarını anımsattı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Karayolları Genel Müdürlüğünün 2019 yılı harcamalarının 80 milyar liranın üzerinde olduğunu ifade eden Kuşoğlu, söz konusu Bakanlık ve kurumlara ilişkin Sayıştay raporlarında önemli bulguların yer aldığını söyledi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Karayolları Genel Müdürlüğü 2019 harcamalarının 80 milyarın üzerinde olduğunu belirterek, yapılan yolsuzlukları anlatan CHP Genel Başkan Yardımcısı Kuşoğlu, “Bunlar gerçekten inanılmaz suiistimallerdir, hatalardır, yolsuzluklardır, usulsüzlüklerdir. Hiçbir ihale başlangıçtaki gibi tamamlanmıyor. Devlet istismar ediliyor. Sayın bakana soruyoruz: Devlet babanızın çiftliği midir?” dedi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kuşoğlu’nun açıklamaları şöyle:
“Bilindiği gibi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2021 Bütçe ve 2019 Kesin Hesap Kanun Tekliflerini görüşüyoruz.
Bütçe Kanun Teklifinin anlamı yeni dönemde yapılacaklar ve yapılacaklar için harcanacağı tahmin edilen meblağlardır.
Kesin Hesap Kanun Teklifinin anlamı ise yapılan harcamaların usulüne uygun olup olmadıklarının Sayıştay’ca denetlenmesi sonucu ortaya çıkan bulguların TBMM’de değerlendirilmesidir.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Karayolları Genel Müdürlüğü 2019 yılları harcamaları YİD Projeleri hariç 80 milyarın üzerindedir. Bu kadar büyük meblağların, bu kadar borçlu bir ekonomide ne kadar değerli olduğunu anlatmamıza gerek yoktur.
Sayıştay Denetçileri görevlerini yapmışlar ve Bakanlık ve Genel Müdürlük harcamalarıyla ilgili hassasiyetle düzenledikleri Raporları Sayıştay Başkanlığına vermişlerdir. Sayıştay Başkanlığı da bir miktar farklı olsa da TBMM’ne göndermiştir. Bu raporlar üzerinden bizler PBK üyesi milletvekilleri olarak eleştirilerimizi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bütçe görüşmelerinde Sayın Bakan’a ilettik. Sayıştay bulgularını sorduk, açıklamalar yapmasını istedik. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı konu ile ilgili olarak açıklama yapmadı. Sayıştay Raporlarını, Bütçe hakkını, millet iradesini önemsemeyen, bir bakana yakışmayan üslupla;
“Burada arkadaşlarımız Sayıştay sorgularından bahsediyor. Arkadaşlar, Sayıştay bir bulgudur, bu ya bulgudur. Bulgular bize gelecek, bunlara cevabımızı vereceğiz, o zaman görüşürüz, o zaman konuşuruz bunları. Sadece bulgudur incelenmiş bir dosyada bir bulgu bulunmuş. Buradaki süreç de devam etmektedir.”
Bu açıklama maalesef çok bilgisizce ve bir Bakana yakışmayan bir üslup ve içerikle yapıldı. Sayıştay raporlarını düzenleyen Sayıştay Denetçileri ilgili idareye mutlaka görüşlerini sorarlar. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü 2019 Raporlarında da idarenin görüşü sorulmuştur. Kaldı ki TBMM’ye hesap verirken böyle bir koşul da yoktur.
Cumhurbaşkanlığı Hükumet Sistemi ile TBMM’ne, Millete karşı sorumluluğu olmayan, seçimle gelmemiş, atanmış bir Bakan’ın üslubunun böyle olmasını çok fazla yadırgamamak gerekir.
Biz sizinle, kamuoyu ile Karayolları Genel Müdürlüğü 2019 Yılı Sayıştay Raporunda yer alan 55 ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Raporunda yer alan 42 Sayıştay bulgusundan yani eleştirisinden bazılarını paylaşmak istiyoruz. Bakanın cevap vermediği bu bulgularla ilgili takdir sizlerin ve kamuoyunundur.
Karayolları Genel Müdürlüğü Raporu
BULGU 12: Yap-İşlet-Devret Modeliyle Yaptırılan Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu İşinde Görevli Şirketten Kamulaştırılan Taşınmazlara İlişkin Kullanım Bedellerinin Tahsil Edilmemesi.
(Toplam 568.151.099,95 TL kullanım Bedelinin görevli şirketten tahsil edilmediği Sayıştay Raporunda belirtiliyor.)
BULGU 13: Yapım İşi İhalesinin Danıştay Kararı ile İptal Edilmesine Rağmen İşin Devam Ettirilmesi
(Sonuçta, İdare tarafından Anayasa’nın 138’inci maddesinde yer alan hükümlere ve İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun mahkeme kararlarının uygulanacağına dair Kesin hükümlerine aykırı bir işlem Tesis edilmiştir. İşin sözleşme bedeli 504.589.621.61 TL dir.)
BULGU 14: Devlet İhale Kanunu Hükümlerine Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Mevzuatta Belirtilen Sınırların Üzerinde İş Artışı Yapılması ve Süre Uzatımı verilmesi
(İhale sonucu % 1438’e varan oranlarda iş artışı yapılmış ve 25 yıla kadar süre uzatımı verilmiştir.)
BULGU 15: Proje Değişikliklerinde Yüklenicinin Yüksek Teklif Verdiği İş Kalemlerinin Tercih Edilmesi
(İhale, Teklif birim fiyatları ve mevzuat ile çelişkili olarak yapılan imalat tercihleriyle yapılmış ve Kamu zarara uğratılmıştır.)
BULGU 16: İşin Yapımı Sırasında İhaleye Esas Projelerin Değiştirilmesi Sonucu Yeni İmalatların İhale Koşullarında Oluşan Fiyatlardan Daha Yüksek Bedelle Yaptırılması
(Örneğin klasik armatürlerden vazgeçilmiş ve 6 milyon yerine led armatürler için 21 milyon 500 bin lira ödenmiştir.)
BULGU 17: İhaleye Esas Projeler Arasında Yer Almayan Yaklaşık Maliyet Hesabında da Dikkate Alınmayan İşlerin Herhangi Bir Onay Olmaksızın Yüklenici Tarafından Yapılması ve Bedelinin Ödenmesi.
(Örneğin yaklaşık maliyet bedeli 19.568,- TL olarak belirlenen iş kalemi için yaklaşık 17 milyon TL ödenmiştir.)
BULGU 18: Köprü Yapıları İnşaatlarında Yüklenici ve Yapı Denetim Elemanları Tarafından Onaylı Projeler Üzerinde Değişiklik Yapılması
(Örneğin ihale konusu köprünün orta ayağı onaylı projesine göre 2,95 metre daha kısa yapıldığı halde temel hesapları revize edilmemiş, idareden değişiklik onayı alınmamıştır.)
BULGU 19: Birim Fiyat Teklif Almak Suretiyle İhale Edilen Yapım İşlerinde Mümkün Olan Arazi ve Zemin Etüt Çalışmalarının Yapılmaması ve Metraj Listelerinin Gerçekçi Hazırlanmaması
(Sonuçta, örneğin Müteahhit yaklaşık maliyete göre % 53 oranında zamlı işler yapabilmiştir.)
Benzeri önemli Sayıştay eleştirileri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı raporlarında da yer almaktadır.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Raporu
Örneğin;
BULGU 16: Kentiçi Raylı Sistem (Metro Yapımı) İşlerinde Uygulama Projelerinin Hazırlanmasında Ekonomiklik Kriterinin İhmal Edilmesi
(Boru sürenlerle pahalı olanlarının tercih edilmesiyle milyarlarca lira daha fazla ödeme yapılmış ancak pahalı kalemlerde sadece tek tercih boru sürenler değildir maalesef.)
BULGU 18: Mühendislik Hizmet Alımı İşlerinde Mevzuata Uygun Olmayan İş Artışlarının Yapılması
(Etüd Proje ve Mühendislik Hizmetleri işlerinde sözleşme imzalandıktan sonra yerel idarelerin talepleriyle miktarı belirtilmeyen iş kalemlerinde oranlama yöntemiyle iş artışlarına gidilmiştir.)
BULGU 20: Yapım İşlerinde Kamu Birim Fiyatlarında Bulunmayan Rayiç Bedellerinin Tespitinde Mevzuat Hükümleri Dışında İşlemlerin Yapılması
(Ticaret ve Sanayi odasınca onaylanmayan rayiçlerle milyonlarca lira tutarında usulsüzlükler yapılmıştır.)
BULGU 22: Yapım ve Danışmanlık İhaleleri Sözleşmelerine Hüküm Konulmak Suretiyle İdarenin İhale Konusu İşle İlgili Olmayan Genel ve Sürekli İhtiyaçlarının Karşılanması
(Otomobil, ofis gereçleri ve cep telefonları aldırılması, Personel istihdamı yaptırılması, harcırahların müteahhide ödettirilmesi)
Bunlar konuyu bilenler için gerçekten inanılmaz suiistimallerdir, hatalardır, yolsuzluklardır, usulsüzlüklerdir. Sayıştay tespitlerine göre Ulaştırma ve Karayolları ihalelerinin durumu budur.
Bu durumda 21/b ile verilen hemen tüm ihalelerin sorunlu olduğunu söyleyebiliriz. Sayıştay raporları sadece 2019 yılına aittir ve buraya sadece birkaç örnek bulgu aldık. 2019’a ait toplam bulgu sayısı 97 adettir. Dileyen ve anlayanlar tüm bulguları Sayıştay raporlarından görebilirleri.
Normal zamanda olsak Devlet Denetleme Kurulu’nun, teftiş kurullarının, savcılıkların göreve çağrılmasını talep ederdik ancak bu dönemde bunun anlamlı olmadığını biliyoruz. Biz en azından Sayın Bakan’ın millet iradesine karşı hassasiyet göstermesini bekliyor ve bu açıklamayı yapıyoruz.
Biz TBMM’de Sayıştay tespitlerine cevap vermeyen Ulaştırma ve Altyapı Bakanına sizlerin aracılığıyla soruyoruz;
Devlet babanızın çiftliği midir?
TBMM millet iradesinin tezahür ettiği yer değil midir?
Neden Sayıştay bulgularını cevaplandırmıyorsunuz?”
(VŞ)
