Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, koronavirüs salgınıyla ilgili olarak medya TV kanallarında naklen yayınlanan değerlendirmelerde bulundu ve özetle  şunları söyledi:

"Virüsü tanıdıkça mücadele stratejimiz, tedavi algoritmalarımız da değişebiliyor. Teşhis kriterlerimiz değişiyor, tedavi yöntemlerimiz olgunlaşıyor. Bu dünyada da bu şekilde seyrediyor. Geçmiş süreçler unutulabiliyor. Bir ülkenin yarar gördüğü ileri sürdüğü tedaviyi bir başka ülke etkisizliğini ilan edebiliyor.

Bilinmezliklerin yanında firmaların, tanıtımların, piyasa dinamiklerin de bu durumda rol aldığını görmezden gelemeyiz. Ülkeler mevcut imkanları ölçüsünde virüsle mücadele ediyor.

Birçok ülkenin aksine Türkiye sağlık sistemi pandemiyi sürpriz olarak karşılamadı. Daha önce uygulamaya koyduğumuz ulusal hazırlık planı çerçevesinde proaktif davranmaya gayret ettik. Yoğun bir mücadele dönemine girdik. Pandemi hastaneleri, acil hastanelerin devreye alınması, pozitif vakaların izolasyonu, temaslı takibi, yaşlı ve genç nüfusun sokağa çıkmasının kısıtlandırılması, okulların uzaktan eğitime geçmesi hayatın hemen her yönüne çok çeşitli tedbirler hayata geçirdik.

Hayat eve sığar mobil uygulamasını geliştirerek riskli bölge ve riskli kişilerin takibini yapmaya başladık. HES koduyla kendi tedbirlerinin alınmasını sağladık. Pandemi ile yoğun bir mücadele dönemindeyiz. 

Bir yandan aşı çalışmalarını yakinen takip ederken klinik çalışmalara her türlü desteği verdik. Tespit edilen vakaların temaslılarının da bulunarak izolasyona alınmasını sağlanmak üzere filyasyon ağını oluşturduk. Öğretmenlerimiz, din görevlilerimiz ve kamu görevlileriyle ekiplerimizi güçlendirdik. Motorize ekipler salgın kontrolünde önemli rol üstlendi.

İzolasyondaki kişilerin düzenli takibi yapıldı, yapılmaya devam ediyor. Türkiye, ülke genelinde standart protokollerin uygulanması, tüm hizmetlerin ücretsiz gerçekleştirilmesi yönünden dünyada fark yaratan ülke oldu. Tatil nedeniyle memlekete dönüşlerin olduğu, kurban bayramı sonrası Anadolu'da hızlı bir artış yaşadık. Konya, Kayseri, Gaziantep, Diyarbakır, Batman, Van, Muş, Hakkari ve Ankara'da yüzde 100'ü aşan artışlarımız oldu.

Bölgelere giderek yerel yöneticilerimizle illeri ayrı ayrı değerlendirmeye tabi tuttuk. Eksikliklerimizi, ihmal ettiklerimizi tespite çalıştık. Yerinde yaptığımız değerlendirmelerle yaz döneminin bitmesine bağlı artan seyahatlerle alınan tedbirler sayesinde kontrol altına alındığını gördük. Test sonuçlarının hızlandırılması, tedaviye erken başlama, filyasyon süresinin kısaltılması gibi tedbirlerimizin yanında hastanelerimizde yoğun bakımı arttırdık, ilave yataklar açtık.

Hasta sayılarında dramatik düşüşler sağlandığını, hastanelerimizin yükünün hafiflediğini gördük. Sorunların üstesinden birlikte geldik. Hayatı kısıtlamadan, sokağa çıkma kısıtlılığı gibi yasaklayıcı önlemler almadan olumlu neticeler alabildik.

' "Yöneltilen ithamlar haksız"

Temmuz'dan sonra test yaptığımız grubun özelliği nedeniyle sadece semptomlu hastaları bildirdiğimiz için veri tablosunda gerçek mahiyetin anlaşılması adına hasta ismini kullanmayı tercih ettik. Bu konuda haksız ithamlarla karşılaştık. Dünyadaki hasta karşılaştırmalarında uyum sağlamak, sistemi riske eden durumu yansıtmak amacıyla ağır vakalarımızın sayısını da paylaşmayı tercih ettik.

Sağlık personelimizin insanüstü gayretlerine yol açan yer yer hastanelerde bizi zor duruma düşüren hastaneye yatmak zorunda kalan hastalardır. Hasta sayılarımızı, ağır hasta sayılarımızı her gün eksiksiz kamuoyuyla paylaştık. Vatandaşımız pozitif çıkan, evinde takip edilen, izolasyonda tutulan vakaların hepsinden haberdar olmak istiyor. Bu vakalarla ilgili her türlü bilgi sistemimizde kayıtlı. Filyasyon ekibimizin tespit ettiği temaslılar da sistemimizde işlenmektedir.

HES koduyla riskli kişiler tespit edilebilmektedir. Güvenlik güçlerimiz, kamu kurumlarımız, okullarımız bu sisteme erişip sorgulama yapabilmektedir. Testi pozitif olanlar ve bunların temaslılarını HES kodu üzerinden sorgulamak mümkündür. Halen kapasite arttırmaya devam ediyoruz. Laboratuvar altyapısı yeterli olan sağlık kuruluşlarımızı yetkilendirdik. Taramalar, iş yerleri ve artık kendi isteğiyle vatandaşlarımız test yaptırabilmektedir.

Önümüzdeki günlerde kapasitemizi 200 binli rakamların üzerine çıkaracağız. Test kapasitemiz ve test politikamızın revizyonu Bilim Kurulu'nda gündem oldu. Artık açık test politikasına geçtiğimiz kabul edilebilir. Semptom göstermeyen pozitif vakaları da günlük tabloda vermeyi planlıyoruz.

Pandemi seyrini daha iyi anlayabilmek sağlık sisteminin yanıtını daha iyi kavrayabilmek, rehavete düşmemek için dikkatinizi günlük hasta ve ağır hastalarımıza odaklanmanızı tavsiye ederim. Alarm zilleri burada çalıyor. Görünen o ki hayatımızı bir süre daha disiplin altına almak zorundayız.

Dünyaya paralel olarak ülkemizde de 16 ayrı aşı çalışması yapılmaktadır. Aşı adayları geliştirmeye çalışan ender ülkelerden biriyiz. Bir tanesi klinik öncesini başarıyla tamamlamış ve gönüllüler üzerinde uygulanmaya başlanmıştır. 44 gönüllüye uygulama yapıldı. İkinci doz 26 Kasım / 14 tarihleri arasında yapılacak. Nisan ayında ilk aşıya kavuşmamızı ümit ediyorum.

Aşı konusunda çalışma yapan ve aşı değerlendirme komisyonunun onayını alan bilim adamlarımızı ayrım yapmaksızın destekliyoruz. Çin ve Almanya kaynaklı aşıların ülkemizde faz çalışmalarıyla ilgili kamuoyuyla paylaşıyoruz. Bu yıl bitmeden aşıya kavuşmanın ümidi içindeyim.

Risk gruplarını kademeli olarak aşılamayı planlıyoruz. Ekim'in ikinci haftasından itibaren öncekilerden daha ciddi sınavdayız. Kış aylarının gelmesiyle birlikte kapalı ortamların da getirdiği riskle dünyada patlama şeklinde hızlı artış başladı. Adeta kitlesel bulaşma dönemine geçti. 60 milyon pozitif vaka, ölüm 1 milyon 400 bini geçti dünyada. Dünyada Kovid ölümleri bulaşıcı hastalıklara bağlı ölümlerin yüzde 12'sini buldu.

Tehdidin boyutu son birkaç haftada hızla artmıştır. Nisan ayında dünyada 80 bin civarında iken Kasım ayında 660 bini aştı. Nisan ayında günde 8 bin 500 kişi bu hastalıktan hayatını kaybederken Kasım ayında ortalama vefat sayısı 12 bine ulaştı.

"Radikal tedbirlere başvurmamız kaçınılmaz"

Bugün birçok ülke kapanma tedbirlerine yeniden başvurmak zorunda kaldı. Ülkemizde İstanbul, Bursa, İzmir gibi kentlerde artış trendi neredeyse tüm ülkeye yayılmış durumdadır. Gidişatı durdurmak için radikal tedbirlere başvurmamız kaçınılmaz olmuştur.

Geçen hafta bir dizi kısıtlayıcı kararlar uygulamaya konuldu. Önümüzde milletçe teyakkuzda olmamız gereken günler var. İhmalkarlık ve rehavet lüksümüz yok. İstanbul, Bursa, Kocaeli, İzmir üçüncü zirveyi yaşıyorlar. Sağlık çalışmaları seferberlik halinde. Filyasyon ekipleri ev ev dolaşıyor, valilerimiz, kaymakamlarımız, belediyelerimiz mücadeleyi desteklemek için ellerinden geleni yapıyor.

Geçen hafta sayın Cumhurbaşkanımızca açıklanan tedbirlerin etkisini yakından takip ediyoruz, tedbirlere tavizsiz bir şekilde uyarsak artışı durdurmamız mümkündür. Yeterince etkili olmazsa daha ağır kısıtlamaların yapılması kaçınılmaz olacaktır.

Hasta sayıları, ölüm sayıları üzerinden tartışmalarla toplumda güven sarsıcı polemiklerle harcayacak vaktimizin olmadığını düşünüyorum. Dönem birbirimizle uğraşma değil birlikte mücadele etme dönemidir. Tüm sağlık çalışanlarımızla tepeden tırnağa ter dökerek, gece gündüz bütün gücümüzle uğraş verdiğimiz, test laboratuvarlarımızın tam kapasite çalıştığımız bir dönemdeyiz.

'15 ilde yüzde 50 artış yaşandı'

Salgınla mücadelede ulusal seferberliğin yanında il il dolaşarak mahalli imkanları harekete geçirdiğimiz, elimizdeki her türlü aracı kullanmaya çalıştığımız günlerdeyiz. Son hafta içinde yüzde 50 üzerinde Hatay, Adana, Osmaniye, Mersin, Artvin, Edirne, Samsun, Kırklareli, Tokat, Aydın, Muğla, Zonguldak, Ordu, Çanakkale'de yüzde 50 artış oldu. Antalya, Düzce, Tekirdağ bu sınıra yaklaştı. İstanbul, Bursa, Ankara, Kocaeli, Gaziantep'te hasta yoğunluğunu yönetebilmek için sağlık kuruluşlarımız çaba harcıyor.

Lütfen istirham ediyorum hiç kimse kendini mücadele sorumluluğunu unutmasın sağlık personelinin ailelerinin yanına döndüğünde yorgunluktan onlara ayıracak vakitlerinin olmadığını unutmayalım. Kimse hastalanmasın, hastalar iyileşsin diye canla başla mücadele eden sağlık ordumuz yıllık izinlerini kullanamamaktadır. Kalabalıklardan uzaklaşalım, zorda kalmadıkça evde kalalım, eş dost akraba ziyaretlerini artık erteleyelim. Yasakları beklemeden hayatımızı tanzim edelim. 

Filyasyon ekiplerinin tedaviyi başlatığı bu dönemde vatandaşlarımızın ilaçları kullanma noktasında hassasiyet göstermesi gerektiğinin altını çiziyorum. Bunun dışında doluluk oranları, İstanbul'da yoğun bakım doluluk oranı yüzde 70'lere dayandı. Yüzde 69.5. Solunum cihazı yüzde 41.8. İstanbul'da yer yer bazı hastanelerimizde yoğun bakım sorunu yaşandığını biliyoruz.

Ankara'da servis doluluk oranı 62,3, yoğun bakım 75,4. Ankara'da da yoğun bakım doluluk oranının arttığını görmüş oluyoruz. Burada yüzde 25 yatağın boş olduğu anlamına geliyor. Bu yüzde 25'in sadece Kovid hastaları için kullanılmayacağını bilelim.

İzmir yüzde 76.6'ya çıktı. Deprem sonrası dönemde 2 hafta sonrası artışın belirginleştiği, şu anda İzmir'de ciddi anlamda vakanın arttığını, yer yer bazı hastanelerde sorun yaşıyoruz. Bursa yüzde 75.8 doluluk oranı. Bursa'da şehir hastanesinin varlığı varolan hastayı tedavi etmede büyük kolaylık sağlamakta. Son üç günden bu yana vaka sayısının azalış dönemine girdiğini söyleyebilirim. Bundan sonraki günler vatandaşlarımızın tedbirlere uymalarını, zorunlu olmadıkça evden çıkmamalarını ifade etmek istiyorum.

Gaziantep üçüncü pikini yaşıyor. Son 2 haftadan bu yana bir artış olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki 1 hafta 10 günün son derece önemli olduğunu, yoğun bakım yüzde 73.1'e çıktığını görüyoruz. Kocaeli bu anlamda vaka sayısının, hasta sayısının önemli oranda artışının olduğu ilimiz yoğun bakım 76,9. Son beş günden bu yana artış hızının düştüğünü söyleyebiliriz."

Ağır hasta sayımız 4 bin 641'e kadar çıktı. 29 Temmuz'dan bu yana neredeyse her gün ağır hasta sayısının arttığını biliyoruz. Artış 9 kat gibi artmış oldu.

Vefat sayımız 168. En yüksek vefat sayımız. Bugünkü test sayımız 164 bin 547. 1 hafta 10 gün içerisinde test sayısını 200 bine çıkarmayı hedefliyoruz. İyileşen hasta sayımız 3 bin 911.

Vaka sayısını daha önce hasta sayısı olarak, özellikle dünyada daha çok solunum sıkıntısı olan hastalara test yapılarak ve o hastaların da vaka olarak bildirildiği dönemde biz hasta kavramı ile vatandaşımızın uyumunu sağlamak için bildirmiş idik. Gelecek dönemde taşıyıcı olan asemptomatik dediğimiz kişileri de bildirmiş olacağını konuşmuş idik. Bundan sonraki süreçte vaka sayısını da vermeyi planladık. Bugünden itibaren vaka sayısı olarak vermek istiyorum.

'Bugünkü vaka sayımız 28 bin 351'

Hasta sayımız 6 bin 814. Yüzde 80'e yakını hafif geçiren hastalarımız olmakta. Bugün vaka sayısı olarak da 28 bin 351. Toplam vakamız bugün itibariyle. Hasta sayımız ise ikisini bir arada vermeyi düşünüyoruz, pozitif olan herkes artı hasta sayısı olarak ayrıca bu sütunu devam ettirmeyi düşünüyoruz.

6 bin 814 kişi dışında vakamızı da hepsi sistemimizde kayıtlı. Bu kişilerin hepsi izole ediliyor, filyasyon yapılarak temaslıları tespit ediliyor. Her gün çağrı sistemiyle aranarak, Aile hekimliği tarafından ayrıca aranarak, tedavisi yapılmış oluyor, bu kişiler HES sistemine kayıtlıdır. Herhangi bir eksiklik asla yapılmamış oldu.

Geçmişe dönük olan rakamları da önümüzdeki günler zaten tabloda toplu olarak göstermiş olacağız. Bugüne kadar bu şekilde verilmiş olması bizim aleyhimize olan durumdu. Ölüm oranımızı ki başarıda en büyük parametrelerden birisi, payda küçüldüğü için yükseliyordu, ağır hasta sayımız da oran olarak yükseliyordu. Bu anlamda başarıyı gölgeleyen bir durumdu."