Muammer Kaddafi’nin Türkiye’yi yakından takip ettiği bilinirdi.
Atatürk’e, Türkiye politikalarına müzahir fakat tarihten kaynaklanan itirazlarla da eleştirel bir yaklaşım içindeydi.
Hayranlık, imrenme, kıskançlık bir aradaydı.
***
Resmi özgeçmişinde yer almamasına rağmen Türkiye’de eğitim aldığı, 27 Mayıs 1960 ihtilali sırasında Ankara’da, Abdüsselam Callud ile birlikte Harp okulu öğrencisi olduğu iddia edilir.
Libya’ya döndükten sonra, Kral İdris’in Türkiye’de tedavide olduğu sırada 1969 yılında yaptığı askeri darbede, ‘Ankara dostları’ Callud ve Harp Okullu bazı arkadaşlarının ön planda yer aldığı tartışmalı şekilde ileri sürülmektedir.
Kaddafi’nin Ankara yıllarına ilişkin kayıtlı bilgi bulunmamakla birlikte, askeri okullarda dil kurslarına iştirak etmiş veya bir dönem Libya Büyükelçiliğinde görev yapmış olması mümkündür.
Bilinen husus, Kaddafi’nin, sağ kolu haline gelen Callud ve bazı Harp Okullu arkadaşlarıyla birlikte yönetime el koyduğudur.
1960 DARBESİ ETKİSİ
Avustralya Türk Toplumunun yakından tanıdığı, Melburn’da yıllarca gazetecilik yapan geçen yıl kaybettiğimiz Mehmet Arpacı’nın anılarında Kaddafi şöyle yer alıyordu;
‘’ 1960’larda Ankara’daydım, Esat’ta küçük bir radyo tamiri ve anahtarcı dükkanım vardı. Kaddafi dükkanıma müşteri olarak gelmişti, anahtarcıya ihtiyaçları varmış, beraberce gidip Libya Büyükelçiliğindeki odasının anahtarlarını değiştirmiştim.
Askeri öğrenci olduğunu söylüyordu. Aynı zamanda Büyükelçilikle de yakın irtibatı ve bir mesai odası vardı.
Arada bir dükkana uğrar, çay içer sohbet ederdik.
27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrası sıcak günlerdi. Genç Kaddafi, çok etkilendikleri "Türk ihtilalini" yakından incelemekte olduklarını, Libya’ya döndüğünde daha iyi bir ihtilali kendisinin yapacağından bahsederdi.
Kaddafi’nin söylediği gibi gerçekten Libya’da darbe yaptığını yıllar sonra tesadüfen Avustralya’da Melburn radyosundan duymuştum’’
LİBYALI ECEVİTLER
Bülent Ecevit’in anne tarafından Libya bağı bulunduğu, akrabalarının Trablus’un nüfuzlu, saygın ailelerinden olduğu bilinir.
Türkiye’de yıldızı parlamakta olduğu dönemde Libya’da da ilgiyle izlenip, benimsenmiştir. Akrabaları arasında Libya’nın önde gelen akademisyen, büyükelçi ve generalleri bulunmaktadır.
Kaddafi’nin, darbenin ilk günlerinde, ailenin haberi yokken, Ecevitlerin de devrimi yapanlar arasında olduğunu yaymaya özen gösterdiği anlatılır. Bu husus daha sonra kendisine sorulduğunda Kaddafi, darbenin geniş halk kesimlerinde kabul görmesi için bu yola tevessül ettiklerini kabul etmiştir.
1974 Kıbrıs harekatındaki coşkulu Libya desteğinde, Libya’nın evladı olarak benimsenen Bülent Ecevit’in kişiliğinin ve akrabalarının etkili olduğu Trablus’ta anlatılır.
Ecevitler, Başbakanlığı dönemindeki Libya ziyaretinde Trablus’ta akrabalarını evlerinde ziyaret etmiştir.
KIBRIS’A LOJİSTİK DESTEK
Kaddafi, dünyayı sarsan petrol krizinde Türkiye’ye ucuz petrol tedarikine izin vermişti. Kıbrıs Barış Harekatında Türkiye’ye müzahir duran az sayıdaki yabancı liderlerdendi.
Batıya, Amerika’ya kafa tutmak ve Amerikan ambargolarını delme girişimleri Kaddafi’yi heyecanlandırırdı.
Harekat başladığında, Türk Silahlı Kuvvetlerine uçak yakıtı, yedek parça temin etmiştir. Roket ve mühimmat vermeye hazır olduğunu ilan ettiği de bilinir, Kıbrıs için gönderilen malzemeleri bizzat kendisinin uçaklara taşıdığı anlatılır.
Ülkedeki ABD ve İngiliz askeri tesislerini kapattığı, Libya uçaklarına Türk Bayrağı çekerek, Güneyden taciz uçuşları ile çıkartmaya fiilen destek verdiği de hikaye edilir.
Kaddafi bu yıllarda, Amerikanın ambargolarını etkisizleştirmek için büyük gayret sarf etmiş, Türk müteahhitlerine önemli ihaleler kazandırmıştır.
***
Kaddafi, sosyalist halk devrimi, İslami sosyalizm, bağlantısızlık, Afrika Birliği, Müslüman Dünya ve özgürlük hareketleri liderliği gibi radikal Arap milliyetçiliği ve İslami ideolojiler üzerine kurduğu, yeşil kitap, yeşil devrim, Cemahiriye kavramları ile desteklediği iddialı, hayali dünya görüşleri ile bilinir.
Bu bağlamda, Türkiye’ye yönelik hayranlık ve kıskançlıkla karışık duygular içinde gidip geldiği bilinen Kaddafi’nin, ilgi ve yardım gayretleri kadar, dostluğa sığmayan, kabul edilemez söylemleri de mevcuttur. Bizim Amerika, İsrail, NATO ile ilişkilerimizin rengi ve Batı politikalarına ters düştüğümüz ölçüde, daha yakın durup, işbirliği yollarını açmıştır.
Not: Mehmet Arpacı için bakınız : http://yeniadana.net/kose-yazilari/_anadoludan_avustralyaya_uzanan_olagan_disi_bir_yasamoykusu-4098.html
