Anadolu’nun kalbinden Avustralya’ya uzanan meşakkatli bir yaşam.
90 yıllık ömrünün yarısını Türkiye’de yarısını Avustralya’da geçirdi.
75 yıl foto muhabirliği ile Avustralya Türk toplumunun yarım asırlık görsel arşivi ve hafızası.
Türklerin ‘Mehmet Amca’sı, Avustralya’nın ‘Uncle Mehmet’i, ülkenin önde gelen sevilen siması, toplumumuzun gözbebeği.
***
Gazeteciliğe Türkiye’de ilkokul yıllarında merak sardı, haftalık, aylık yayınlara fotoğraf çekerek mesleğe ilk adımını attı.
Avustralya basın tarihinin en kıdemli emektarlarındandır.
Biri boynunda diğeri elinde kameraları, seyyar karanlık oda niyetine tekerlekli siyah çantası, ceplerinde negatif film ruloları, minik not defteri, kurşun kalemi.
Yaz kış, başında kasketi ile Melburn’ün köşe bucak arşınlayıcısı.
Avustralya’da 15’den fazla toplum gazetesinin muhabirliğini yaptı.
Avustralya Türk toplumunun ve Viktorya Eyaletinin yönetim kadroları dahil 50 yıllık fotoğraf arşivine sahip.
'Ayakkabılarını çıkarıp, en yakın sandalyeye çıkan ve el işaretleriyle herkesi resme sokmaya çalışan' Mehmet Arpacı’nın kadrajında Avustralya Türk toplumunun birkaç kuşak üyelerinin hemen hemen tamamının bir vesile ile yer aldığını söylemek mümkündür.
***
1929 Gaziantep doğumlu, 7 çocuk, 24 torun ve 5 torun çocuğu sahibi,
Soyadı kanunundan sonra 1950’lere kadar 5 farklı soyadı belirleme serüveni,
Gaziantep’te annesinin omuzunda ATATÜRK’e el sallaması,
Cumhurbaşkanı İSMET İNÖNÜ’nün Gaziantep’i ziyaretinde çektiği, tab edilmemiş negatif film ruloları,
Marangozluk, radyo tamirciliği, atletizm ve muhabirlik.
***
Askerliğinin bir dönemi Ankara Gülhane Hastanesinde geçti,
Devrin Cumhurbaşkanı CELAL BAYAR’ın prostat ameliyatı dosyasını yabancı istihbaratçıların eline geçmesin diye haftalarca yatağının altında sakladı, açık arşivlere taktiksel yanıltıcı bilgiler konulmuştu.
***
Tiyatro yazarlığı denemesi ve üç piyesi mevcut,
‘ Tarzan Geliyor’ oyununu yazıp ailesi ile birlikte sahneledi.
Maymun rolünü, aileden kimse talip olmayınca kendisi oynadı,
Oyundan kazandığı 400 lirayı bir okula bağışladı.
***
1960’larda Ankara’da Kara Harp Okulu öğrencisi iken Muammer KADDAFİ ile Küçük Esat’taki dükkanında tanıştı. "Türk ihtilalini" incelemekte olan Kaddafi’nin kendi ülkesinde daha iyi bir ihtilal yapacağını söylediğini hatırlayan Arpacı, yıllar sonra Melburn radyolarından Kaddafi’nin Libya’da devrim yaptığını duydu.
Ankara yıllarında, KKTC Cumhurbaşkanı RAUF DENKTAŞ ve genç bilimci ve devlet adamı FAHRETTİN KERİM GÖKAY ile dostluklar kurdu.
SAİDİ NURSİ ile Adana’da bir arabanın arka koltuğunda yatalak haldeyken tanıştı, sohbet etti, fotoğrafını çekmeye çekindi, Nursi’nin çok geçmeden Urfa’da öldüğünü duydu.
***
Avustralya’ya 1972 yılında geldi.
Göçmenler için beş çocuk sınırı vardı. Başvurusunda iki çocuğunu gizledi, yedi çocuğundan beşi ile Avustralya’ya geldi.
İlk fırsatta Göç İdaresine başvurup Avustralya’ya gelebilmek için ‘yalan söylemek zorunda kaldığını’ itiraf ederek, diğer çocuklarını da yanına almak istedi, talebi kabul gördü, aile Melburn’da birleşti,
Uzun süre iş bulamadı, işsizlik maaşı ile de geçinemiyordu, devrin Avustralya Başbakanına Türkçe kaleme aldığı dokunaklı mektubu olumlu cevaplandı, Melburn’da bir radyo tamir atölyesinde işe alındı.
***
Gazetecilikteki 60. yılını 2003 yılında Melburn’de düzenlenen toplumsal bir onur töreni ile kutladığımız Arpacı Amcamız 1972 yılında geldiği Avustralya’dan 31 yıl sonra Türkiye’yi ziyarete gelebildi.
2005 yılında görevimin hitamında Avustralya’dan ayrılırken, Mehmet Amcamız da bizi Melburn havaalanından uğurlamış ve üzerinde kendi elleriyle not düştüğü, kendi elleriyle çektiği fotoğraflarımızdan oluşan bir albüm hediye etmişti.
Mehmet Arpacı, 2019 yılı başlarında Melburn’da ebediyete intikal etmiştir.
Gülen yüzü ve sıcaklığı ile Türk toplumunun aile bireylerinden biri saydığı Mehmet amcamızı biz de güzel hatıralarla kalbimizde yaşatmaktayız.
***
75 yılı kapsayan binlerce ruloluk fotoğraf ve belgelerden oluşan zengin Arpacı arşivinin, toplumumuz için olduğu kadar Avustralya basın tarihi ve çok kültürlülük boyutunda da tarihçiler, araştırmacılar için kıymetli ipuçları içerdiği muhakkaktır.
Arpacı arşivinin bir müze ile taçlandırılması Avustralya Türk Toplumunun geçmişine ve Avustralya göçmenlik tarihine ışık tutan bir kazanım olacaktır.
Not: Mehmet Arpacı’nın yaşamöyküsünü 2003 yılında birlikte kitaplaştırdığımız Avustralya Türk Toplum gönüllüsü, bilim insanı Hilkat Özgün ve Özgün ailesine teşekkürlerimi sunmak isterim.
