BUGÜN GAZETEMİZİN KURULUŞ YILDÖNÜMÜNÜ ANARKEN  KURUCUMUZ AHMET REMZİ YÜREGİR’İN İŞGAL KUVVETLERİNİN YENİ ADANA’YI KAPATMASI ÜZERİNE KENTİ TERK ETMESİ SONRASINDA  GİTTİĞİ KAYSERİ’ DE YAYINLAMAYA ÇALIŞTIĞI “ADANA’YA DOĞRU” İSİMLİ GAZETENİN  MİLLİ KÜTÜPHANE’DEKİ İLK SAYISININ RESMİNİ OKURLARIMIZA SUNUYORUZ

25 Aralık 1918 yılında yayına başlayan  Gazetemiz bugün 102 yaşına girdi. Gazetemizin kurucusu Ahmet Remzi Yüreğir ve çalışma arkadaşlarını minnet ve saygıyla anıyoruz.

Bilindiği gibi Ahmet Remzi Yüregir, önce “Adana” sonra “Yeni Adana” adını alan gazetesinin işgal kuvvetlerince kapatılması üzerine Kayseri’de basın mücadelesine devam edecektir.

22 Aralık 1919-1920 yıllarında haftalık olarak yayınlanacak olan ve Ahmet Rasim’in oğlu Mazlum Rasim (Can) Bey’le anlaşarak “Adana’ya Doğru” adlı bir gazete yayınlamak için girişimde bulunurlar. Ancak Kayseri Vilayet Matbaasında iki sayı yayınladıktan sonra matbaanın basmayı reddetmesi üzerine gazetelerini İhtiyat Zabitan Cemiyeti’nde dördü şapografla olmak üzere ancak altı sayı bastırabilmişlerdir.

Bugün sizlere tarihi bir belge olarak sunduğumuz  gazete, Milli Kütüphane de bulunan tek sayısıdır ve üzeindeki nota göre 22 Aralık 1335 tarihini taşımaktadır.

Ahmet Remzi Yüregir  Kayseri’de Oğuz takma adıyla “Erciyas” gazetesinde de yazılar yazmaktadır. Bu yazılardan 17 Ocak 1920 tarihinde 14 numaralı baskısında yayınlanmış olan “Adana’da Fransız Adaleti” başlıklı yazıyı da ilgi ile izleyeceğinizden eminiz.  

Araştırmacı Yazar Ahmet Erdoğdu’nun titiz çalışmaları sonra bularak okurlarımızla paylaştığı bu belgede de Adaleti uygulamak sözüyle Kilikya’yı işgal eden Fransızların Adana’da baş yönetici olarak bulundurdukları Mösyö Brémond’un yakın sırdaşlarından [Ermeni] birisiyle aralarında geçen konuşma da okurlarımızın dikkatlerine sunulmaktadır:

“Brémond hazretleri! Kilikya’da ve özellikle Adana merkezinde Ermenilerin durumu nasıldır? Her halde, yüce yardımlarınızla iyi olduğuna inanıyorum.

“Bu noktayı benden sormaktan önce dışarıdaki durumu incelemiş olsaydınız bunu hiç sormazdınız. Ben bir Ermeni’den çok, her ne pahasına olursa olsun, Ermenilik çıkarlarını gözetmek zorundayım ve bana bunu vicdanım emreder. Öteden beri Ermeni dostu olarak tanınmış bir kişiyim ve bunu eylemlerimle de ispat etmişimdir. Ermenilik davasının kahramanı Bogos Nobar Paşa en aziz dostlarımdandır ve benim Kilikya’ya atanmam için en çok çalışan ve ısrar edenlerden birisi de bu kişi olmuştur. Kilikya’ya gelirken kendisiyle görüştüm. Kilikya Ermenilerine selamlarını iletmeyi kutsal bir görev bilerek bu konuyu yerine getirdiğim sizin de hatırınızda olsa gerekir. İlk kez Adana’ya varışımda, büyük Ermeni Kilisesinde bütün Ermenileri toplayarak Bogos Nobar’ın selamlarını ilettim ve her konuda Ermenilerle birlik olduğumu da ayrıca kendilerine anlattım. Ama şurasını da itiraf ederim ki, Kilikya’ya ayak bastıktan sonra büyük bir hayal kırıklığına uğradım.

“ Neden Mösyö?

“ Efendim, Kilikya’da büyük bir Ermeni çoğunluğu bulacağımızı, az bir çabayla var olan Türkleri Kilikya’dan uzaklaştırarak yerlerine dışardan Ermeni göçmenleri çağırıp yerleştireceğimizi anlatmışlardı. Biz de bu konuda tüm varlığımızla hazırlanmıştık. Ne yazık ki, evdeki hesap çarşıya uymadı. Kilikya Ermenileri, göç ettirme ve kırımdan o kadar zarar görmedikleri halde, Halep ve Şam gibi yerlerde bulunanlar da geri döndükleri halde, yine de onda bir oranda bulunuyorlar. Türkler ise ezici çoğunluktadırlar. Bütün arazi, servet ve emlak Türklerde...

Bugüne kadar her fırsatta yaptığımız zorlama ve baskı üzerine az sayıda Türk aydını ile servet sahiplerinden bir kısmını Kilikya dışına çıkarabildik. Böylece Kilikya Türklüğünün önünde rehber olacaklardan bir kısmını atmış isek de, umut edilen yarar sağlanamadı. Anadolu ve diğer yanlardan Suriye ve Irak yöresine göç ettirilen Ermenileri de kendi yurtlarına bırakmıyoruz. Hepsini Kilikya’ya yerleşmeye zorluyoruz. Bunda Ermeni komitasının yardımları dokunuyor.

“ Türklerin durumu nasıldır?

“Türkleri hiç ses çıkaramayacak duruma soktuk, sanırım. Böylece baskı sürmektedir. Özellikle genel silah araması dolayısıyla Türklerin elindeki silahları da aldık. Bu silah arama konusu da iyi bir bahane oldu; yine Kilikya’da iş görecek yetenekte olan bir kısım Türkleri de bölge dışına attık. Tüm özgüvenlerini kırmak için bir kısmını da çıplak olarak çarmıha gererek Fransız ve Ermeni askerlerine kırbaçlattık. Bunların sayısı elliden fazladır. Adaletsizlik olmasın diye bir tane de Ermeni kırbaçlattık. Gerçek şu ki, Kilikya’da Türk çoğunluğu azımsanmayacak kuvvettir. Rumlar, yok kadardır.

Ancak burada ayrılıkçılık siyaseti güdüyoruz. Bu siyaset bir kısım Kürtlere Kürtlüklerini ve Araplara da Araplıklarını iddia ettirmek siyasetidir. Bunların içinde bize uygun olanlarını da elde ederek cemiyetler kurduruyoruz.

Özellikle Araplardan bize bağladığımız bir kısma “Arap İntibahı Milli Kulübü” adıyla bir kulüp açtırarak gönüllü başkanlığını da üzerime aldım. Bu Arapların büyük tanıdıklarına kesin bağlılıkları vardır. Bu alanda, Arap dilini bilmem çok işime yaradı. Bildiğiniz gibi, Cezayir’de bulunduğumdan Arapçayı güzel konuşurum. Böylelikle Kilikya’da hiç yoktan bir Araplık oluşturarak Türklerle ortak hareketlerini önlemeye çalışıyoruz.

İşte Kilikya’nın başında Fransız adaletini uygulamak üzere görevlendirilen bir yöneticinin ağzından çıkan sözleri, eylemli olarak da ispat etmiş olduğu üzere, bütün Türklük ve Müslümanlığın dikkatli bakışlarına sunarız. Mösyö Brémond’un karşısındakinin bir Ermeni olduğunu açıklamaya gerek yoktur, sanırım.”
                                                                                                        Görüşmeyi Kaleme alan
                                                                                       Adana Müdafaai Hukuk Cemiyetinden
                                                                                                                Adanalı Oğuz

Kaynak:

1-Uygur KOCABAŞOĞLU-Aysun AKAN, “MÜTAREKE VE MİLLİ MÜCADELE BASINI”

2-AHMET REMZİ YÜREGİR’İN ANILARI

 NOT: BU BELGELERLE İLGİLİ YAZISINI ARAŞTİRMACI YAZAR AHMET ERDOĞDU’NUN İNTERNET SAYFAMIZDAKİ KÖŞESİNDE AYRICA BULABİLECEKSİNİZ.