İbrahim El Hamadi, Suriye’de Kürt nüfusun yaşadığı Kobani bölgesinde bir çiftçi. Hamadi, Suriye'nin kuzeyindeki kavrulmuş tarlasını sürmeye çalışıyor; ancak yanıbaşındaki Fırat nehrindeki su seviyesi tarihi seviyelere düşmüş durumda.
Suriye’nin kuzeyindeki nehrin su seviyesi, son haftalarda önemli ölçüde düştü. Kürt yetkililer, Türkiye'yi Suriye’ye akan su hacmini kesmekle suçluyor. Türk yetkililer suçlamalarla ilgili yorum yapmadı; Türkiye'nin de su kıtlığı yaşadığını kaydetti. Ancak çiftçiler, bazı analistlerin bölgeyi daha da istikrarsızlaştırabileceğini söylediği bir durumla ilgili endişelerini dile getiriyorlar.
Hamadi kuru toprak alanların, su seviyeleri Şubat ayında düşmeye başlayarak bazı yerlerde beyaz balçık ve çamur düzlükleri bırakmadan önce, Fırat nehrinin bir parçası olduğunu belirtiyor. Hamadi tarlalarında çalışması gerektiğini yoksa açlıktan öleceğini söylüyor; ancak su seviyeleri düşmeye devam ediyor.
Hasekeli bir çiftçi olan Abdullah da Arap medyasına yaptığı açıklamada, Fırat'ın kurutulmasından Türkiye'nin sorumlu olduğunu savundu.
Abdulllah suyun insanı, tarımı ve neredeyse her şeyi etkilediğini; Birleşmiş Milletler, insan hakları grupları ve tüm dünyanın suyu geri getirmesi gerektiğini kaydetti.
Türk yetkililer Arap medyasına, Ankara'nın da ciddi su kıtlığı yaşadığını söyledi. Türkiye geçmişte kuraklık dönemlerinde nehrin akışını geçici olarak azalttı.
Irak Su Kaynakları Bakanı Mehdi Reşit Hamdani yakın zamanda Bağdat'ta düzenlediği bir konferansta su krizinin Suriye, Irak ve bölgedeki diğer ülkeleri hem toprağa hem de çevreye zarar verecek kadar etkilediğini söyledi.
Hamdani, Dicle ve Fırat nehirlerinin etrafındaki bölgelerin son yıllarda ciddi kuraklıklara, artan buharlaşmaya ve Irak ile komşularında önemli çevre sorunlarına tanık olduğunu belirtti.
Halep yakınlarında Fırat Nehri üzerindeki Teşrin Barajı'nda mühendis olan Hamed El Hamadi, aşağı havzadaki Esad Gölü'nde su seviyelerinin düşmesinden şikayet ediyor.
Suriyeli mühendis, ülkenin elektrik üretimine ek olarak hem tarım hem de içme suyu için stratejik bir su rezervine ihtiyacı olduğunu söylüyor. Gölün seviyesinin yarı yarıya düşmesi kriz yaratmış durumda.
Teşrin Barajı'nın elektrik üretim tesisinde çalışan elektrik mühendisi Ahmed Asso, Türkiye'den gelen su akışlarının son iki ayda olması gereken saniyede 500 metreküpten sadece 200 metreküpe düştüğünü ve elektrik kesintisine neden olduğunu bildiriyor.
Asso, barajdaki mevcut su seviyelerinin yalnızca 70 megavat elektrik üretimine veya Suriye'nin kuzeyindeki elektrik ihtiyacının yüzde 10'una izin verdiğini söylüyor. Asso’ya göre bölgedeki çoğu yerleşim yeri 18 saatlik kesintilerle günde sadece altı saat elektrik alabiliyor.
Suriye’nin ikinci büyük barajı olan Teşrin normal şartlarda 630 megavat gücünde elektrik üretme kapasitesine sahip. 2012’de IŞİD’in ele geçirdiği barajı Suriye Demokratik Güçleri 2015’te geri almıştı. Türkiye o dönemde PKK’nın Suriye kolu olarak gördüğü PYD’nin Fırat’ın batısına geçtiği anlamına gelen Teşrin barajı gelişmesinden duyduğu rahatsızlığı dile getirmişti.
Yeraltı havzalarında da suyun en düşük seviyede olduğunu söyleyen çiftçiler, Fırat'tan akışın mevcut şekilde kalması durumunda Suriye tarımı için bir felaket olacağı konusunda uyarıyor
Gözlemciler, Türkiye'nin hidroelektrik ve sulama projelerinin Suriye ve Irak'ta uzun yıllardır su, enerji ve gıda güvenliği üzerinde baskı yarattığını söylüyor. Bazı analistler, Suriye'deki kuraklığın, ülkede on yıldır süren iç savaşın nedenleri arasında olduğuna işaret ediyor.
Irak ise son günlerde Türkiye ile hem Dicle hem de Fırat'ta yaklaşan su krizinden kaçınmak için müzakerelerde bulunuyor. TBMM yetkilileri, iki ülke arasında bir anlaşmanın yakın olduğunu söylüyor. Ancak Suriye ile Türkiye arasındaki gerilimde çözüm yakın görünmüyor.
Ankara ile Şam arasında 1987’de imzalanan protokole göre Türkiye’nin, nihai bir anlaşmaya kadar saniyede 500 metreküp suyu Suriye’ye bırakması öngörülüyor.
Bu protokolden üç yıl sonra Suriye ve Irak, Türkiye’den gelen suyun yüzde 58’ini Irak’ın kullanımına bırakan bir anlaşma imzaladı.(Kaynak:VOA)
(vş)
