İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

KÜLTÜR SANAT 9.07.2015 10:25:56 536 0

Sanat Gündemi -YÜZYILIN AĞIDI:SARIKAMIŞ - 11

ESARET YILLARI Cumali Karataş Kamışlof´ta -30 derecede kızakla gitmek için beklerken toplanan kadınlı, erkekli Ruslar acınacak durumdaki askerlerimize bakıyorlarmış?

Bizim askerler acınacak durumdaydılar. Eski püskü elbise ve kaputlar içinde, ayakkabıları yırtık dilenci postalı halini almıştı. Bunlar arasında bir askerin de ayakkabıları yoktu. Yırtık çoraplarla sıraya girmeye gidiyordu. Bu acıklı görüntüye dayanamayan bir Rus kadını lastiklerini çıkardı bu ere verdi ve bize de birçok küfürler savurdu.´Böyle perişandınız niçin muharebeye girdiniz?´ gibi haklı sözler söyledi.?

ESARET:

Köprüköyü zaferinden cesaret alınarak, henüz yardım alamayan bir Rus ordusunu çevirme planı ne yazık ki sonunda suya düşer? Mevsim, coğrafi koşullar, yanlış zamanlama, savaş donatımından yoksunluk gibi sıralanan birçok olumsuzluklar Sarıkamış felaketinin sonuçlarını hazırlar.

Rus Komutanın ?bizden önce Allah´larına teslim olmuşlardı?.? dediği Sarıkamış Harekâtı´nda askerlerimizin çoğu dağlarda donup kalmışlardı. Hastalanıp ölmeyen, ya da vurulmayan askerlerimiz de Ruslara esir düşmüşlerdi. Bunlardan biri de 83. Alay Komutanı Ziya Yergök´tü. Esir askerlerimizi Sibirya´nın içlerine kadar uzanan zorlu bir yolculuk beklemekteydi.

2 Ocak 1915 günü 28. Fırka Sıhhiye Bölüğü ile birlikte Ruslara esir düşen Ziya Yergök, Rus askerleri tarafından etrafları sarıldığında gözleri görmediği bir halde esir alınır. Ziya Beyin esaretinden sonra ise 9. Kolordu üç gün daha dayanabilmiş, mevziler iki gün daha direnmiş. Çetin bir mücadele vermiş askerlerimiz? Hatta 10. Kolordu, mevcudunun onda biriyle Sarıkamış´a bile girmiş. Hem de bir yerde Kars demiryolunu bozmuş. Fakat Rusların üstün kuvvetleri bitkinliğimizi anlayarak kesin bir saldırı ile 9. Kolordu´yu esir etmiş, 10. Kolordu´yu da dağıtmış. (s.119-120) 3.000 kadar er ve subayla birlikte 9. Kolordu esir düşerken, Enver Paşa yakalanmak üzereymiş. (s.134)

Çok zor ve insan onurunu yaralayan tutsaklık sahneleri de yaşanmamış değil başta? Koğuşun tuvaleti yokmuş, Rus askeri dışarıya götürüp insanları gözünün önünde ihtiyacını yapmaya zorluyorlarmış (s.134)

Fakat sonradan daha insancıl bir esaret ortamında yaşadıkları görülüyor? Tiflis, Bakû, Mahaçkale, Rostov, Samara ve İrbit üzerinden Krasnoyarsk esir kampına ulaşıyorlar. İrbit´te kaldıklarında, daha sonra kentin kalabalıklaşması ve Tatarların fazlalaşması nedeniyle Krasnoyarsk´taki Voyenni Gorodok Esirler Garnizonu´na getiriliyorlar. Bu ara, Türk asıllı Tatar ve Kırgızlarla karşılaşıyorlar ki bunlar kendilerine son derece konuksever davranıyorlar, İrbit´te konuksever Tatarların çok ilgisini görüyorlar?

Bizimkiler de saygıda kusur etmiyorlar. Tabii ki başta Ziya Bey? Hatta, Kızakla İrbit´e doğru yol alırlarken geceyi geçirdikleri bir köyde kaldıklarında, Ziya Bey odanın kapısı önünde yatıyor ki, saf ve haşarı arkadaşları şeytana uyarak bir suç işlemesinler. (s.143)

KRASNOYARSK ESİR KAMPI:

200 Türk, 200 Alman 3600 Avusturyalı esir bulunan ve her bir ulusa mensup esirlerin birer dükkânları olan Krasnoyarsk esir kampında sonunda Türkler de bir dükkân açarlar. (s.164) Tüfekçi Ahmet Usta´nın mutfağında artık karınlarını doyurmaya başlarlar. (s.158) Sonraları kıtlık dönemi yaşanır ve her şey pahalanır. Almanya, Avusturya ve Macaristan Kızılhaç heyetleri gelip esir subaylara borç para dağıtırlar. Bizim Kızılay Cemiyeti de 15-20 paket sigaradan başak bir şey yardım etmez. (s.159)

Türk, Alman, Avusturyalı ve Macar esirlerin yaşamlarını hatıralarında yansıtan Yergök; esir kampındaki yabancı dil, yüksek atlama, sırıkla atlama, atletizm, demirden eksen dönme, uzun atlama, atletizm, spor, futbol, spor ve yüksek okul diplomasına sahip olmak için sınava hazırlanıp, ders çalıştıklarındna söz eder. Mühendislik, boyacılık, ziraat, bağcılık, meyvecilik, hububatçılık, koyunculuk, atçılık, inekçilik, arıcılık, taukçuluk, ve sabunculuk derslerine katıldığını anlatır.

Zeki bir Macar Yahudisi Fransız, İngiliz, Rus, Türk, Arap, Alman ve Esperanto dillerinde konferanslar verirken; bizim gençlerden, esaretinin ikinci yılında Almanca ve Rusça konferanslar veren dört-beş kişiyi bulur. Teğmen ve üsteğmenlerden Almanca öğrenmeyen kalmamış. Ziya Bey bir yılda Almancayı öğrenip, bir çocuk kitabı tercümesini de firara kadar yarılarken; 29. Fırka Komutanı Arif Bey orda öğrendiği Almanca ve Rusça´dan 3-4 eser Türkçeye çevirir. Tiyatro yaparlar; Almanlar ?Faust?u, bizimkiler de Hüseyin Rahmi Gürpınar´ın ?Mürebbiye?sini oynamanın yanı sıra; müzik kursunda notayı öğrenip, birkaç defa da mûsıki konseri verirler.

YURTSEVER TÜRK ESİRLER:

Kampta bulunan bizim Türk esirler İtalya ve Romanya´nın düşman tarafına geçmesine çok üzülüp, acı acı düşünürlerken; Erzurum´un düşmesine hüngür hüngür ağlarlar. Ruslar´ın istanbul´a sahip olacağız demelerine üzülürlerken, Çanakkale´den gelen iyi haberlerle rahatlarlar. (s.162)

Kampta olağan günlük yaşam süreci işler?

Avrupalıların birbirine davranışlarında bir sorun yokken bizimkiler de sorun çıkınca, Haysiyet Divanı kurarlar. Ziya Bey Haysiyet Divan Başkanı olur (s.165)

Bu arada, dil bilmemenin verdiği sıkıntı ilginç ve gülünç bir hal almaya başlar?

Almanya´daki işçilerimizin yumurta almak için markete gittiklerinde dil sorunu nedeniyle tavuk gibi gıdaklamalarını andıran şeyler yaşanır? Topçu Binbaşısı Zileli Ahmet Bey tütünle eti değiştirmek için kasapla anlaştığında etin at eti olup olmadığını öğrenebilmek için at gibi kişnemek zorunda kalınca, Rus Kasap:?Hayır, hayır? diyerek o da sığır gibi böğürmeye başlamış. Böylece şüphe ortadan kalkıp, takas gerçekleştirilmiş. (s.166) SAVAŞA ELEŞTİRİ:

-30 derecede Kamışlof´ta kızakla gitmek için beklerken toplanan kadın ve erkekli Ruslar acınacak durumdaki askerlerimize bakıyorlarmış?

?Bizim askerler acınacak durumdaydılar. Eski püskü elbise ve kaputlar içinde, ayakkabıları yırtık dilenci postalı halini almıştı. Bunlar arasında bir askerin de ayakkabıları yoktu. Yırtık çoraplarla sıraya girmeye gidiyordu. Bu acıklı görüntüye dayanamayan bir Rus kadını lastiklerini çıkardı bu ere verdi ve bize de birçok küfürler savurdu.´Böyle perişandınız niçin muharebeye girdiniz?´ gibi haklı sözler söyledi.? (s. 140)

Bu arada ilginç bir noktada var savaş eleştirelliği adına?
Ziya Bey bir gün Rus nöbetçilerden biriyle Rusça konuşur.

Rus nöbetçi sorar:
-Niçin harp ediyoruz?
-Arazi için

-Arazi için mi? Bizde arazi çok, padişahlarımız kötü.

Ziya Bey, ?Daha ilk zamanlarda erlerde Çarlarına karşı nefret uyandırılmış ve Bolşeviklik fikri aşılanmıştı? (s.158) diye not düşer. -sürecek

Haber Kaynak : ÖZEL HABER

BIST 100
10155,35%1,09
DOLAR
32,37% -0,32
EURO
34,71% -0,26
GRAM ALTIN
2399,55% -0,94
Ç. ALTIN
3886,52% 0,00

Cuma 24.1 ° / 17.8 ° Orta kuvvetli yağmurlu
Cumartesi 24.1 ° / 16.4 ° Orta kuvvetli yağmurlu
Pazar 21.7 ° / 13.4 ° Şiddetli yağmurlu

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Sanat Gündemi -YÜZYILIN AĞIDI:SARIKAMIŞ - 11

“STOA FELSEFESİ VE TARSUS'TA STOACILIK”KİTABI ARATOS YAYINLARI’NDAN ÇIKTI

ADANA ALTIN KOZA FİLM FESTİVALİ KISA FİLM FİNALİSTLERİ BELLİ OLDU

ADANA’DA BAĞLAMA GÜNLERİ’NİN İKİNCİSİ GERÇEKLEŞTİRİLİYOR

Düş ve Gerçek Arasında Çareli Çaresiz Çizgiler Kitabı

Sanatçı Selva Özelli Solo Sergisi ile ABD’de

“Doktordan Az Kullanılmış” bu defa bir kitap adı

HÜSEYİN SÖZLÜ, "AĞUSTOS AYI TÜRK'ÜN ZAFER AYIDIR"

İZMİT ALTIN PİŞMANİYE ÖDÜLLERİ SAHİPLERİNE VERİLDİ

ALTIN KOZA FİLM FESTİVALİ ‘’BELGESEL FİLM YARIŞMASI’’ FİNALİSTLERİ BELİRLENDİ

EMEKLİLERİN YENİ ADRESİ ‘EMEKLİ KÜTÜPHANESİ’

İZMİR KULLUK İLE TANIŞIYOR

ALTIN KOZA FİLM FESTİVALİ ULUSAL UZUN METRAJ FİLM YARIŞMASI FİNALİSTLERİ BELLİ OLDU

“Soul Müziğin Diva”sı Imany, 7 Eylül’de Türkiye’de

‘ÇOK YAŞA CUMHURİYET’ ÖDÜLLÜ BESTE YARIŞMASI BAŞVURULARI İÇİN SON HAFTA!

TÜRK RESSAMLARIN LONDRA ÇIKARMASI!

YILDIZ TOZU KARAKTER ANALİZLERİ

"ZAFERİN RENGİ" GÜÇLÜ OYUNCU KADROSU İLE ÇEKİMLER İÇİN GERİ SAYIMA BAŞLADI!

Büyükşehir ve YEDAM’dan bağımlılıkla mücadelede iş birliği

AVRUPA HAREKETLİLİK HAFTASI’NDA TÜM TÜRKİYE "ŞEHRİNİ KEŞFEDECEK- GELECEK ENERJİSİNİ KORUYACAK!”

12. ULUSLARARASI İZMİT PİŞMANİYE, MÜZİK ve DANS FESTİVALİ,25-27 AĞUSTOS’TA

‘’20. GELECEĞİN SİNEMASI’’ YARIŞMASININ JÜRİ ÜYELERİ AÇIKLANDI