Mao'dan sonra Çin’in en güçlü adamı:Xi JinpingXi'nin iktidardaki on yılı boyunca Çin, hem ülke içinde hem de küresel bağlamda derin bir değişim geçirdi.
Reuters haber ajansı, Xi döneminde Çin'in geçirdiği değişimlerden bazılarını derledi.

1. Batı'da ve ABD müttefiki ülkelerde Çin algısı kötüleşti

ABD-Çin ilişkileri son yıllarda hızla kötüleşti ve ilişkilerdeki bu gerileme, eski ABD Başkanı Donald Trump'ın Pekin'e karşı şahin tavrıyla hız kazandı. Ancak Batı'nın algısı, insan hakları konusundaki endişeler ve Çin'in Tayvan'a yönelik artan saldırganlığı nedeniyle daha da kötüleşti.

2. Yolsuzluğa karşı kampanyası başarılı oldu

Xi, göreve geldikten sonra Komünist Parti içindeki yolsuzluğun kökünü kazımak için bir kampanya başlattı ve bu kampanyanın halk arasında popüler olduğu kanıtlandı. Birçok analist, bunun siyasi muhalifleri ortadan kaldırmak için de yararlı bir araç olduğunu söylüyor.

3. Sınır bölgelerinde kontrolu arttırdı

Pekin'e uzak olan Tibet, Şincan ve Hong Kong, iktidardaki Çin Komünist Partisi için uzun zamandır baş ağrısı yaratıyor.

Xi, sınır bölgelerini kontrol altına almak için eşi benzeri görülmemiş, kapsamlı güvenlik baskıları başlattı.

Şincan'da tahminen bir milyon azınlık Müslüman Uygur'un kamplara kapatılması da buna dahildi. Hong Kong'da ise Pekin, 2019'daki büyük hükümet karşıtı protestolara kapsamlı bir ulusal güvenlik yasasıyla karşılık verdi.

4. Tayvan üzerindeki baskıyı arttırdı

Mao'dan bu yana tüm Çinli liderler, kendi yönetimi olan Tayvan adasıyla "yeniden birleşmenin" önemini vurguladı.

Ancak Xi döneminde Tayvan Boğazı'ndaki gerilim ciddi şekilde arttı ve Çin Halk Kurtuluş Ordusu,, son yıllarda askeri tatbikatlardan adanın hava savunma tanımlama bölgesine yapılan saldırılara kadar Tayvan çevresindeki faaliyetlerini arttırdı.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Ağustos ayında Taipei'ye yaptığı ziyaret, Çin'in daha önce görülmemiş ölçekte askeri tatbikatlar yapmasına neden oldu.

5. Devlet ekonomide liderlik rolünü daha fazla üstlenmeye başladı

Xi, başta çevrimiçi platformlar ve kar amacı gütmeyen eğitim olmak üzere özel sektörün en serbest alanlarına geniş çaplı baskı uygulamaya başladı; devletin ekonomi üzerindeki kontrolunu ve yönlendirmesini arttırdı.

Bu sektörler üzerindeki baskı devam eden COVID-19 kısıtlamalarının etkisi, kentsel işsizliği artırdı ve tüketici güvenini aşağı çekti.

6. Büyüme yavaşladı, gelirler arttı

Yıllık çift haneli büyüme dönemi, Xi göreve gelmeden önce sona erdi. Ekonominin büyüdükçe büyüme oranı kaçınılmaz olarak düşüyor.

Xi döneminde gelirler istikrarlı bir şekilde arttı.

Çin'in yatırım ağırlıklı, altyapı odaklı modelinin giderek sürdürülemez olduğu ve daha fazla yavaşlama yaşanacağı konusunda uyarıda bulunan uzman sayısı artıyor.

7. Muhalefet bastırıldı, sansür genişletildi

Çin'in "Büyük Güvenlik Duvarı" içindeki sansür giderek yoğunlaşırken Xi, ülke içindeki eleştirileri ve protestoları bastırarak muhalefet alanını ortadan kaldırdı.

8. Dünyanın en büyük ordusu büyüyor ve modernleşiyor

Xi liderliğindeki Halk Kurtuluş Ordusu, açık denizler dahil ABD ile arasındaki mesafeyi kapatıyor ve bu Çin'in adayı ele geçirme kapasitesini arttırmasıyla Tayvan'ı çevreleyen gerilimler üzerinde önemli etkilere yol açıyor. Çin ordusunun gelişmesi, bazı Amerikalı yetkililerin zamanın kısaldığı uyarısına neden oluyor.

9. Yeşil teknoloji ve hava kirliliğinde mücadelede lider konuma geldi

Çin, kömüre olan bağımlılığından kurtulmak için mücadele ederken, elektrikli araç üretiminde dünya lideri haline geldi ve 2060 yılına kadar karbon nötralitesine ulaşma taahhüdüyle övgü topladı.

Çin'deki de hava kalitesi son on yılda istikrarlı ve görünür şekilde iyileşti.

10. Aşırı yoksulluk ortadan kalktı, eşitsizlik devam ediyor

Xi, Çin'de aşırı yoksulluğun ortadan kaldırılmasını Komünist Parti'nin son 10 yıldaki en önemli başarılarından biri olarak tanımlıyor.

Ancak eşitsizlik, özellikle de kentsel ve kırsal gelirler arasındaki uçurum, Xi'nin "ortak refah" politikasıyla üstesinden gelmeye çalıştığı daha zor bir sorun olarak ortaya çıktı.

Çin'in resmi Gini katsayısı rakamları, son yıllardaki hafif düşüşe rağmen, ABD ile birlikte büyük ekonomiler arasında hala en yüksek gelir eşitsizliklerinden birine sahip olduğunu gösteriyor.(Kaynak:VOA)

(vş)