Seçim komisyonu, seçim gününü bir ay sonraya erteleme önerisi getirdi. Böylelikle birkaç kutuplaştırıcı adayın seçimlere girme yeterliliği olup olmadığı dahil bazı tartışmalar nedeniyle beklenen erteleme doğrulanmış oldu.
Devlet başkanlığına adaylığını koymak isteyenler arasında Libya'nın eski lideri Muammer Kaddafi'nin oğlu ve Trablus'a saldıran bir askeri lider gibi ülkenin birçok yerinde kabul görmeyen adaylar da bulunuyordu.
Kaddafi'yi iktidardan 2011 yılında indiren NATO destekli ayaklanmadan bu yana Libya'yı saran karmaşa ve şiddeti sona erdirmek için en büyük umut olarak görülen seçimlerin iptal edilmesi, barış sürecini tehlikeye soktu.
Çok sayıda Libyalı, seçimlerde oy kullanmak üzere seçmen kartı çıkarmak için başvuru yapmıştı. Libya'da siyasi yelpazenin tamamında siyasetçiler, bunu, halkın oy kullanmak için son derece istekli olması şeklinde yorumlamıştı. ABD Büyükelçisi, seçimleri düzenlemek için yürütülen çalışmaların öncelikli olması gerektiğini kaydetti.
Trablus ve ülkenin batısındaki diğer bölgelerde silahlı grupların seferber olmasıyla birlikte seçim sürecinin çözülmeye uğraması, yerel anlaşmazlıkları körükleme ve yeniden çatışmaların patlak vermesi riski taşıyor.
Libya'nın geleceğine ilişkin anlaşmazlıklar, ülkede geçen yıldan bu yana ateşkes içinde olan doğu ve batı cepheleri arasındaki Birleşmiş Milletler destekli barış sürecini de zedeleyebilir. Yeniden patlak verebilecek çatışmalar, silahlı grupların petrol üretimini daha sık ve daha geniş kapsamlı şekilde aksatmasına yol açabilir. Bu da ülkenin mali durumuna zarar verebilir. Bu hafta içinde bir grubun üç ana petrol sahasını kapattıkları bildirilmişti.
Uzmanlar, Libya'da muhalif tarafları destekleyen Türkiye ve diğer bölgesel rakiplerin kısa süre önce ilişkileri iyileştirmeye başladığını, bölgedeki vekil güçler aracılığıyla savaşa yeniden başlanması riskinin azaldığını söylüyor.
Hizipler, adaylar ve yabancı güçler, perde arkasında, kısa bir gecikmeyle seçimlerin yine de yapılıp yapılamayacağı ya da seçimlerin hukuki temeli üzerinde anlaşmak için daha uzun süreli bir erteleme gerekip gerekmediğini tartışıyordu.
Öte yandan barış süreci kapsamında Mart ayında işbaşı yapan geçici hükümetin statüsü de Eylül ayında doğudaki meclisin güvenoyunu geri çekmesiyle birlikte tehlikeye girdi.

Anlaşmazlıklar

Libya'daki seçim komisyonunun Çarşamba günkü açıklaması, hükümetin yetki süresinin Cuma günü sona ereceğini de içeriyor. Ancak diğer ana hizipler ve siyasi durumlar, Birleşmiş Milletler tarafından tanınan hükümete bağlı kalabilecek.
Libya'da seçimler, Birleşmiş Milletler'in desteklediği yol haritası çerçevesinde belirlenmiş ve aynı anda meclis ve devlet başkanının belirleneceği oylamanın Libya'nın ulusal günü olan 24 Aralık'ta yapılacağı planlanmıştı.
Ancak seçimin anayasal temeline ve bölünmüş siyasi kurumların arasındaki kurallara ilişkin anlaşma sağlanamamıştı.
Meclis Sözcüsü Aguila Salih tarafından Eylül ayında çıkarılan bir yasa, meclis ve devlet başkanlığı seçiminin iki ayrı tarihte yapılmasını önermiş ancak bu öneri reddedilmişti.
Seçim kuralları, kuralların kim tarafından uygulanacağı ve anlaşmazlıkların nasıl çözüleceğine ilişkin çok az uzlaşmanın sağlandığı siyasi ortamda devlet başkanlığı yarışına tartışmalı isimlerin katılması, sürecin çökmesine neden oldu.
Seçim komisyonu başkanı Emad Sayed, temyiz başvurularının ve adayların yeterliliğine ilişkin anlaşmazlıkların çözümü için yeterli kuralların olmaması nedeniyle sürecin sorun yaşadığını söyledi.
Doğudaki komutan Halife Hafter, Seyfülislam Kaddafi ve geçici Başbakan Abdülhamid el Dibeybe, seçime giren en kutuplaştırıcı adaylardı. 2019-2020 yıllarında Trablus'un bazı bölgelerini yerle bir eden saldırının sorumlusu olan Hafter, ülkenin batısındakiler için kabul edilmesi imkansız bir aday olarak görülüyor.
Trablus'ta mahkeme tarafından savaş suçu işlediği gerekçesiyle hüküm giyen Kaddafi, 2011 ayaklanmasında savaşanlar tarafından nefretle karşılanıyor. Dibeybe ise başbakan olarak atandığında seçime girmeyeceği sözü vermişti. Dibeybe’nin seçime uzanan süreçte başbakanlık yapması, birçok rakibi tarafından haksız avantaj olarak kabul ediliyor..

(vş)