Adana Eczacı Odası (ADEO) Başkanı Ecz. Ö. Mürsel Yalbuzdağ, “Direkt insan sağlığını etkileyen, yanlış kullanımı durumunda ölümlere neden olabilen bu sağlık ürünlerinin üretiminden tüketimine ve tüketimi sonrası beklenen ve beklenmeyen etkilerine kadar uzanan süreçte, tek yetkili olması gereken merci Sağlık Bakanlığı’dır.” dedi.
TOPLUMDA YANLIŞ KANI VAR
Adana Eczacı Odası Yönetim Kurulu adına yazılı açıklama yapan Başkan Ecz. Ö. Mürsel Yalbuzdağ, şunları söyledi;
“Tüm dünyada alternatif ve destekleyici tedavi gibi yöntemlere yöneliş artmakta; COVID-19 Pandemisiyle de kişiler sağlığına daha fazla dikkat etme, bağışıklığını güçlendirme isteği ile bu ürünlere daha fazla yönlendirmiştir. Bitkisel ürün ve takviye edici gıda piyasasında sahtecilikle yaşananlar, halk sağlığını ve birey yaşamını tehdit edici boyutlara ulaşmıştır.
Bitkisel ürün ve takviye edici gıdalar bireye özgü değerlendirmeler göz ardı edilerek herhangi bir denetime tabi olmayan yerlerden veya internet üzerinden satılarak, sağlığı iyileştirici özellikleri vurgulanarak tanıtılmakta ve bu alanda gün geçtikçe artan talep bilimsel yetkinliğe sahip olmayan, eğitim görmemiş kimseler tarafından karşılanmaktadır. Bu ürünlere Tarım Bakanlığı tarafından yapılan ruhsatlandırmada içerik analizleri yapılmamakta, beyan esas alınmaktadır. Bu da denetimsizliği baştan getirmektedir. Ürünlerin içeriğinde yer alan maddeler ile kutularında yer alan içerik arasında farklılıklara çok sık rastlanmaktadır. Ürün içeriğine katılan ilaç etken maddeleri yer yer öldürücü olabilmekte ya da ürün içeriğine herhangi bir madde katılmadan piyasaya sunulması da mümkün olabilmektedir. Bu ürünlerin üretim yerleri ve koşulları da bilinmemektedir. Eczanelerden ecza depoları aracılığıyla alınan ürünlerin aksine, merdiven altında üretim yapan firmalar ürünlerini sağlık ve gıda marketlerine çok kolay bir şekilde ulaştırabilmektedir. Toplumda bitkisel olanın zararsız olduğu şeklinde yaygın-yanlış bir kanı bulunmaktadır ve bu durum sorunu çok daha ciddi boyutlara taşımaktadır. Bitkiler değişik yapıda ve çok sayıda kimyasal madde içermektedir. Aynı zamanda bitkisel ürünler kimi ilaçlarla veya belirli sağlık durumlarında kullanıldığında ciddi sağlık zararları doğurabilir. Takviye edici bir gıdanın sağlık beyanı ile halka sunulması tüketiciyi yanıltabileceği gibi tüketicinin sağlığında geri dönülmez hasarlara yol açabilir ve hatta söz konusu durumlar ölümle sonuçlanabilir.”
DENETİMSİZLİK CİDDİ SIKINTILARA NEDEN OLMAKTADIR
“Sağlık Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı arasındaki mevzuat farklılıkları bazı üreticiler tarafından suistimal edilmekte, Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılması gereken etken maddeyi/maddeleri içeren ürünleri hakkında başvuruları, ürün içeriğinin bitkisel olduğu iddiası ile Tarım ve Orman Bakanlığı’na yapılmaktadır. Her ne kadar bildirim sırasında beyan edilmiyor olsa da söz konusu ürünler gizli bir sağlık iddiası ile üretilmekte ve bu gizli iddianın hemen gerçekleşmesi amacıyla ürünlere katıştırma yapılmaktadır. Ürünü üreten ve analizleri yaptıranların aynı grup olması ise söz konusu bilimsel deneylerin de bir şekilde yönlendirilmesine izin vermektedir. Örneğin kilo verme amacı ile kullanılan ürünlere sıklıkla eklenen sibutramin taramasında üretici tarafından tarama sibutraminin farklı bir tuzu üzerinden yaptırılarak negatif sonuçlandırılabilmektedir. Bitkisel ürünler, özellikle, çocuklarda, hamilelerde ve emziren kadınlarda, yaşlılarda, ergenlik çağındaki gençlerde, uzun süren hastalıklarda, hipertiroidizmde, barsaktaki emilimi etkileyen patolojik durumlarda, cerrahi müdahale görmüş hastalarda beklenenden çok daha farklı veya çok daha artmış oranlarda etki gösterebilmektedirler. Eczane dışında, internette satılan bu ürünler tam kontrol edilmediği ve denetlenemediği için halk sağlığını ciddi şekilde tehdit etmekte, reklamların çok rahatlıkla yapılabiliyor olması, denetimsiz ve kolay ulaşım ciddi sıkıntılara neden olmaktadır.”
YANLIŞ KULLANIM ÖLÜMLERE NEDEN OLABİLİR
“Bu ürünlerin, üretiminden tüketimine kadar tüm süreçlerde güvenli ve kaliteli olması, yeterli ve uygun şekilde etiketlenmesi ve tüm tedarik süreçlerinin kamu (sağlık) otoritesince denetlenmesi gerekmektedir. Tıbbi değeri olan bitkiler, takviye edici gıda yerine; “Geleneksel bitkisel ürün”, “Tıbbi bitkisel ürün”, “Bitkisel destek” olarak, sağlık otoritesi tarafından ruhsatlandırılmalı ve sadece eczanede satılmalıdır. Geleneksel ilaçlar tıpkı diğer ilaçlar gibi akılcı bir şekilde kullanılmalıdır ve olası bitki-bitki ve bitki-ilaç etkileşimlerine karşı dikkatli olunmalıdır. Bitkisel ürünler arasında sıklıkla toplum tarafından bilinçsiz kullanılan çaylar ele alındığında, örneğin sürekli kullandığı ilaçları olan kişilerin, hangi çayları içip içemeyeceklerini veya günde kaç fincan ve ne zamanlar içmeleri gerektiğini bilmeleri, hastaya zarar vermemek açısından çok önemlidir. Direkt insan sağlığını etkileyen, yanlış kullanımı durumunda ölümlere neden olabilen bu sağlık ürünlerinin üretiminden tüketimine ve tüketimi sonrası beklenen ve beklenmeyen etkilerine kadar uzanan süreçte, tek yetkili olması gereken merci Sağlık Bakanlığı’dır.''
(CO)
