Tarım ve Orman Bakanlığı ile bağlı ve ilgili kuruluşlarının 2023 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda sunum yapan Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, tarım ve orman faaliyetlerini ulusaldan küresele taşıma çabası içinde olduklarını söyledi.

Bu çerçevede bu yıl 82 üst düzey uluslararası görüşme gerçekleştirdiklerinin altını çizen Kirişci, 10 ülke ile 13 anlaşma imzaladıklarını aktardı.

Kirişci, Rusya-Ukrayna savaşının, küresel gıda arzına olumsuz etkisinin 22 Temmuz'da İstanbul'da yapılan anlaşmayla çözüme kavuştuğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Sayın Cumhurbaşkanı'mız bütün dünyaya örnek olacak bir diplomasi trafiği yürütmüş ve Birleşmiş Milletler (BM) ile bu darboğaz aşılmıştı. 29 Ekim itibarıyla tahıl koridorundan 9,3 milyon ton tahıl taşınmış, bunun yüzde 61'i Avrupa, yüzde 26'sı Asya, yüzde 13'ü Afrika ülkelerine ulaştırılmıştır. BM'nin en az gelişmiş ülkeler kategorisinde yer alan ülkelere giden tahılın oranı ise sadece yüzde 5,9'dur. Ukrayna tahılının alıcıları, maalesef yoksul olmayan ülkelerdir. Biz Türkiye olarak, gıda sıkıntısı çeken ülkelerin daha fazla yararlanması şartıyla ilk dönemi 19 Kasım'da sona erecek olan tahıl koridorunun ikinci dört aylık dönemde de açık tutulmasını arzu ediyorduk. Maalesef son yaşanan gelişmeyle Rusya'nın konu ile ilgili almış olduğu aksiyon, 'yeniden başa mı dönülüyor?'' sorusunu gündeme getirmiştir."

Üretimde sürdürülebilirlik için planlamayı, planlama için ileri teknolojiyi önceleyerek tarım politikalarını geliştirdiklerine işaret eden Kirişci, politikalarla hem üretici hem de tüketicinin yanında olduklarını vurguladı.

Kirişci, tarım sektörünün son 19 yılın 15'inde büyüme gösterdiğini söyledi.

"Tarımsal hasılamız, 2002 yılında 25,1 milyar dolardan yüzde 78,1 artışla 2021 yılında 44,7 milyar dolara yükseldi." diyen Kirişçi, tarımsal ihracatta dikkate değer bir artış trendi içinde olunduğunu söyledi.

Vahit Kirişci, şöyle devam etti:

"Tarım ve gıda ürünleri ihracatımız 2002'de 3,8 milyar dolar iken 2021'de 6,5 katına çıkarak 25 milyar dolara ulaştı. Fındık, kuru üzüm, kayısı, incir, ayva ve buğday unu ihracatında dünyada birinci sıradayız. Son 20 yılda 87 milyar dolar dış ticaret fazlasıyla, tarım ve gıda ürünlerinde net ihracatçıyız. Ocak-Eylül 2022 döneminde ihracatımız 21,2 milyar dolar ile önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22 arttı. Aynı dönemde 17,4 milyar dolar ithalat gerçekleşmiş olup dış ticaretimiz 3,8 milyar dolar fazla verdi. Yıl sonu itibarıyla tarım ve gıda ürünleri ihracatımızın 30 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz."

Çiftçilere 1 Ekim'den itibaren Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) e-Devlet Kapısı'ndan erişim imkanı sağladıklarını anımsatan Kirişci, bugün itibarıyla e-Devlet üzerinden 440 binden fazla ÇKS belgesi oluşturulduğunu söyledi.

Kirişci, mazot ve gübre desteklerinin öne çekilmesiyle çiftçilerin, ekim döneminde girdi maliyetlerini düşünmeden üretim yapabileceğinin altını çizerek, şunları kaydetti:

"ÇKS'ye kayıtlı, hububat üreten çiftçilerimize, 2022 yılı üretim dönemine ait mazot ve gübre desteklerini, 2023 Mart ayı yerine bu yıl içinde ödemeye başlayacağız. Bundan böyle söz konusu destekler çiftçilerimize nakit olarak verilmeyecek, Ziraat Bankası kartlarına yüklenecek. Başvurular internet ve mobil bankacılık da dahil olmak üzere bugün itibarıyla başladı. Çiftçilerimiz, kartlarına tanımlanan destekleme ödemelerini sadece mazot ve gübre alımında kullanabilecek. Ayrıca Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin verdiği 100 bin lira tutarındaki faizsiz kredi miktarını 200 bin liraya çıkardık. Bunun 100 bin liralık kısmı yine ayni olarak sadece mazot ve gübre alımında kullanılmak üzere banka kartlarına yüklenecek."

Son 20 yılda sertifikalı tohum üretiminin yüzde 813 artışla 1,3 milyon tona çıktığını belirten Kirişci, tohum ihracatının, 2002'de 17 milyon dolarken 2021'de 215 milyon dolara çıkarıldığını söyledi.

Kirişci, büyükbaş, küçükbaş, kanatlı ve arıcılıkta yürütülen çalışmalarla hayvancılığı güçlendirdiklerini belirtti.

2002'den bugüne, hayvancılık desteklerinin tarımsal destek içindeki payını yüzde 4,4'ten yüzde 25'e çıkardıkları bilgisini veren Kirişçi, "Büyükbaş hayvan sayımızda 9,9 milyondan yüzde 81 artışla 17,9 milyon başa; küçükbaş hayvan sayımızda 32 milyondan yüzde 83 artışla 58,5 milyon başa ulaşarak Avrupa'da birinci sıraya yükseldik. Kanatlı hayvan varlığımızı 251 milyondan yüzde 59 artışla 398 milyona; arılı kovan sayımızı 4,2 milyondan yüzde 107 artışla 8,7 milyona çıkardık." dedi.
MİLLETVEKİLLERİ SÖZ ALDI

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülen Tarım ve Orman Bakanlığının 2023 bütçesi üzerinde milletvekilleri söz aldı.

HDP Mersin Milletvekili Rıdvan Turan, Sayıştay raporlarına değinerek, raporlarda yer alan tespitlerin gereğinin yerine getirilmediğini ileri sürdü.

Mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarına değinen Turan, daha önce bir genelge yayımlandığını hatırlattı.

Turan, "Hazırlanan genelge pek çok sorunu çözebilir. Ancak genelge uygulanmıyor. Bu memlekette her şeye kaynak var ama mesele bu insanlar olduğunda iktidar bunları görmemek için özel çaba sarf ediyor." diye konuştu.

İYİ Parti Konya Milletvekili Fahrettin Yokuş ise Kovid-19 salgınında gıdaya ulaşımda sıkıntılar yaşandığını, bu süreçte tarımın öneminin ortaya çıktığın belirtti.

İthalata dayalı tarım politikasından vazgeçilmesi gerektiğini dile getiren Yokuş, "Girdi maliyetleri sürekli artıyor. Ne yazık ki çiftçilerimizin yüzde 80'i borçlu durumda. Haciz işlemlerini durduralım. Tüm çiftçi borçlarını faizsiz yapılandıralım. Yandaşa, akrabaya finansör olan Ziraat Bankasını çiftçi için kullanalım. Tarım alanlarımız sürekli azalıyor. Tarım alanlarımızı rant uğruna kurban etmeyelim. Meraları koruyalım, ıslah çalışmalarını artıralım. Çiftçi toprağını terk ediyor, bunu engelleyelim." ifadesini kullandı.

MHP İzmir Milletvekili Tamer Osmanağaoğlu da son yıllardaki küresel gelişmelerle birlikte tarım sektörünün stratejik öneminin bir kez daha ortaya çıktığını anımsattı.

Tarım alanından elde edilecek gücün diğer tüm kalemleri etkileyeceğine dikkati çeken Osmanağaoğlu, "Bu sebeple son yıllarda devletimizin yetkili organlarının tarıma verdiği önemi gözlemlemek umut vericidir. Ülkemiz dinamiklerinin en etkin şekilde kullanılması, modern teknolojilerin tarım sektörüyle bütünleştiği anlayışın yaygınlaştırılması, iklim değişikliğiyle birlikte ortaya çıkan risklerin bertaraf edilebilmesi için gerekli önlemlerin alınması, vahşi sulamanın terk edilerek modern sulamaya geçişin hızlandırılması ve bu suretle su kaynaklarımızın etkin kullanılması gibi önemli adımlar atıldı." bilgisini paylaştı.

Osmanağaoğlu, geride bırakılan üç yıl içerisinde tüm dünyada ekonomik büyümenin ortadan kalktığını, ekonomilerin daraldığını, istihdamın düştüğünü ve istikrarın bozulduğunu kaydetti.

Bu süreçle birlikte tarımsal ürünlere erişimin zorlaştığına işaret eden Osmanağaoğlu, "Ancak bu süreçte ülkemiz dönemsel ve dış etkenler neticesinde ortaya çıkan sorunları öne alırken esas hedeflerinden uzaklaşmamayı başarmış, asıl vizyonundan kopmama kabiliyetini göstermiştir." dedi.

AK Parti Antalya Milletvekili İbrahim Aydın ise Türkiye'deki orman varlığına dikkati çekti.

Türkiye'nin orman varlığını artıran nadir ülkelerden birisi olduğunu vurgulayan Aydın, sözlerini şöyle sürdürdü:

"1972 yılında 20,2 milyon hektar olan orman varlığımız 2021 yılı sonunda 23,1 milyon hektara ulaşmıştır. Yani orman alanımız 2,9 milyon hektar artmıştır. Bu miktarın yüzde 79'u olan 2,3 milyon hektarı son 19 yılda yapılan gayretli çalışmaların neticesidir. Ülkemizde yıllardır çölleşme ve erozyonla mücadele konusunda ciddi çalışmalar yapılmaktadır. Erozyonla mücadelede dünya lideriyiz. Yıllardır yapılan ağaçlandırma, erozyon kontrolü ve toprak muhafaza çalışmaları ile ülkemizde her yıl akarsular tarafından taşınan toprak miktarı 500 milyon tondan 154 milyon tona indirilmiştir. 2023 yılı sonunda 130 milyon tona indirilmesi hedeflenmektedir. Son 19 yılda yaklaşık 5,8 milyon hektar alanda ormancılık faaliyeti gerçekleştirilerek yaklaşık 5 milyar 582 milyon adet fidan toprakla buluşturulmuştur."

Yanan orman alanlarının fotoğraflarını gösteren Aydın, bu alanlarının ağaçlandırıldığını ve başka bir amaçla kullanımının veya imara açılmasının mevzubahis olmadığını aktardı.

CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin de tarımın doğduğu bu topraklarda bolluğun, değil yoksulluğun yaşandığını öne sürdü.

Girgin, "Yanlış tarım politikalarının sonucunda bir nesil yetersiz beslenmeden yok oluyor. Aileler çocuklara et, yumurta, peynir alamıyor. Aileler pahalılık nedeniyle çocuklarının asgari gıda ihtiyacını bile karşılayamıyor." sözlerini sarf etti.

Yoksulluk sınırının 24 bini aştığını dile getiren Girgin, düşük gelirli ailelerin daha ucuz gıda ürünlerini almak zorunda olduğunu vurguladı.

(VŞ)