TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından Türkiye geneli yapılacak olan “Yeraltı sularının Kullanımında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri” Çalıştayı öncesi, bağlı şubelerde Yerel Çalıştaylar gerçekleştirildi.  Adana ve Çevresinde Jeoloji Mühendisleri Odası Adana Şube tarafından gerçekleştirilen yerel çalıştayda,  bölgenin yeraltı su kaynakları, kullanımdaki sorunlar ve yerel çözüm önerileri raporlaştırıldı.

Yerel Çalıştaya Sulama Birlikleri de Bilim İnsanları da İlgi Gösterdi

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Adana Şube’nin ev sahipliğinde gerçekleşen ve Moderatörlüğünü Mersin Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof Dr Cüneyt Güler’in yaptığı “Yerel Çalıştay”a Devlet Su İşleri (DSİ) , İLBANK, Adana Büyükşehir Belediyesi Adana Su ve Kanalizasyon İdaresi (ASKİ), Tarım İl Müdürlüğü, Sulama Birlikleri, Çukurova ve Mersin Üniversitelerinden bilim insanları, Serbest Bürolar, İlgili paydaşlar ve Oda üyeleri katıldı.

“Yeraltı sularının Kullanımında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri” çalıştayının Adana ve çevresi için gerçekleşen “Yerel Çalıştay”da açılış konuşması yapan Jeoloji Mühendisleri Adana Şube Başkanı Dr. Mehmet Tatar, Sıcaklık artışı, kuraklık, aşırı ve düzensiz yağışlar nedeniyle oluşan seller, deniz seviyesinin yükselmesi gibi giderek ağırlaşan sonuçlarının dikkate alınması gerektiğini vurguladı.

“Yeraltı Suyu Yönetiminde Yeni Bir Bakış Açısına İhtiyaç Var”

Türkiye’de yeraltı suyu yönetimi ve politikaları bakımından yeni bir bakış açısının acilen ele alınması gerektiğine işaret eden Dr. Tatar şöyle devam etti:

“Gelecek nesillerin bu sınırlı ve stratejik kaynaktan sürdürülebilir bir şekilde yararlanabilmesi bakımından yeni bir bakış açısına ihtiyaç var. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, bağlı Şubelerinde Yeraltı sularının (YAS) önemini bir kez daha vurgulamak amacıyla tüm ülkede yerel olarak “Yeraltı sularının Kullanımında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri” konulu çalıştayların yapılmasını kararlaştırmıştır. Bu kapsamda Adana’da gerçekleştirdiğimiz yerel çalıştayımızda Yeraltı Suyu ile ilgili kamu kurum ve kuruluşları, ilgili meslek kuruluşları ve önemli bilim insanlarının katkısıyla yerel çalıştayımızı tamamlayarak raporlaştırdık. Amacımız Yeraltı sularının stratejik önemine dikkat çekmek ve korunması için altyapı hazırlamak. Ayrıca tüm Yerel çalıştayların değerlendirilmesinin yapılacağı ve Ülke genelini kapsayacak genel bir çalıştay ile de sonuçların kamuoyuyla paylaşacağımızı belirtmek isterim.”

Yerel Yeraltı Suyu Çalıştayının Sonuç Bildirgesi

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Adana Şube Başkanı Dr. Mehmet Tatar daha sonra bölgede yapılan yerel çalıştayda elde edilen sonuçları kamuoyuyla paylaştı. Dr. Tatar şu bilgileri aktardı:

·         2022’de Son 50 Yılın En sıcak Aralık Ayı Odu

Bölgemiz iklim değişikliğinden ve kuraklıktan aşırı derecede etkilenmektedir. 2022 yılı Aralık ayı son 50 yılın en sıcak ayı oldu, yağış rejimi değişti ve yağışlar azaldı. İklim değişimi ve kuraklıkla küresel olarak mücadele edilmeli, fosil yakıtların kullanımının azaltılması, toplu taşıma araçlarının kullanımının artırılması ve temiz enerji üretiminin artırılması gerekmektedir

·         Aşırı Gübre Kullanımı Azaltılmalı

Bölgemizde yeraltı suyu kalite problemi bulunmaktadır. Bazı bölgelerde özellikle yüksek nitrat ve tuzlanma problemi mevcuttur. Aşırı gübre kullanımının azaltılması/kontrol altına alınması, tarımsal ve endüstriyel aktivitelerin kontrollü yapılması, atıkların kontrol edilmesi, fosseptik kuyularından yeraltı sularına kirletici sızmasının engellenmesi gerekmektedir

·         Yeraltı Sularında Tuzlanma Sorunu

Deniz suyu girişimi nedeniyle meydana gelen tuzlanma, aşırı yeraltı suyu çekimi nedeniyle su seviyelerinin deniz seviyesinin altına düşmüş olması, kayıt dışı açılan ve işlevini kaybetmesinden dolayı terk edilmiş kuyular, iklim değişimidir. Yeraltı suyu arama ve kuyu açma faaliyetlerinde mutlaka Jeoloji mühendislerinin görev yapması ve kuyuların belli bir teknik destekle açılması gerekmektedir (- Kaçak kuyu açılmasının önlenmesi ve ruhsatsız olarak açılan kuyuların da DSİ tarafından kayıt altına alınması ve bölge çapında bir envanter oluşturulması gerekmektedir

Diğer Tespitler

·         Yeraltı sularının kullanımı yerine, suyu barajlardan alan, mevcut sulama kanalları daha etkin bir şekilde faaliyete geçirilmelidir.

·         Yerüstü kaynakları da bölgede faaliyet gösteren maden işletmelerinden (kromit, kırmataş ve dere kumu) dolayı önemli problemler yaşamaktadır

·         Atık suların (gri su) belirli bir düzeyde arıtılarak yeraltı suyu sisteminin beslenmesi ve kıyı akiferlerinde tuzlu su girişiminin azaltılması gerekmektedir

·         Yeraltı suyu kullanımının azaltılarak yüzey suyu (akarsu ve baraj) kullanımının artırılması ve stratejik bir kaynak olan yeraltı sularının gelecek nesiller için korunması ve saklanması gerekmektedir

·         Yüzeyde yapılan ve buharlaşmayla su kaybına neden olan barajlar yerine yeraltı barajları yapılarak suyun depolanması gerekmektedir. Ayrıca, açık kanal sistemlerinin kapalı sistemlere dönüştürülmesi gerekmektedir. - Çiftçi açısından en büyük sorunun su ve elektrik maliyeti olduğu belirtilmiştir

·         Sulama kanallarının bakım-onarım dönemlerinde sulama problemleri yaşanmaktadır. Sulama kanallarının bakımlarının olabildiğince sulama dönemleri dışında yapılması ve bu dönemlerde su kullanıcılarına alternatif kaynak sağlanması gerekmektedir. Ayrıca, sulama kanallarındaki kayıp ve kaçakların önlenmesi için etkin bir mücadele yapılmalıdır.

·         Su arzının kıt olduğu bölgelerde daha az su tüketen tarımsal ürün ekiminin artırılması ve su kullanıcılarını bilinçlendirmeye yönelik faaliyetlerin farklı iletişim kanalları kullanılarak yapılması gerekmektedir.

(VŞ)