Şarku’l Avsat'ın haberine göre, Irak’ta çoklu bölgeyi ve en yüksek oy ile kazanılmasını öngören yeni yasanın kabulü ile mezhepçi ve etnik unsurlar arasındaki çatışmalar farklı yönlerde belirginleşmeye başladı. Başbakan Mustafa el-Kazimi’nin 6 Haziran 2021 olarak belirlediği ve çoklu seçim bölgelerinin oylanacağı tarihte bir değişiklik olmadı. Yasal taslak henüz tamamlanmadığı için şuanda meclis başkanlığında bekletilen taslak, onay için Cumhurbaşkanı’na gönderilmedi.
Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu, seçimlerin söz konusu tarihte yapılıp yapılmayacağına dair son sözünü henüz söylemedi. Siyasi sınıfın, tüm güç ve partilerin söz konusu tarihteki seçimlere hazır olamayacağı için, yasanın önüne daha fazla engel koymaya çalıştığı yönünde göstergeler mevcut.
Son zamanlarda kurulan ve 35 milletvekilinin bulunduğu Sünni Cephe’nin ilan ettiği gerekçe, kendi deyimiyle parlamentodaki rota değişikliğinin peşinde olmak. Parlamento başkanlığının Sünni olması dolayısıyla Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, memleketi Anbar ilinin kontrolünü ele aldıktan sonra batı illerine yayılmayı başarmış; böylece Irak Parlamentosu eski Başkanı Usame Nuceyfi’nin kalesi olan Ninova şehri ve rakiplerinden milletvekili ve Selahaddin eski valisi Ahmed el-Cuburi’nin kalesi Selahaddin ilini de etkisi altına almıştı.
Mevcut bilgiler ve Nuceyfi liderliğindeki yeni cephenin son zamanlardaki hamleleri, Şii ve Kürt bileşenlerden yeşil ışık gelmesi veya Halbusi’nin yetkilerinin sınırlandırılması durumunda Halbusi’nin parlamento başkanlığından alınmasının hedeflendiğine işaret ediyor. Zirâ yeni seçim yasası, o illerdeki denklemde değişikliğe neden olabilir.
Yeni cephe, siyasi haritayı yeni yasaya uyum sağlayacak şekilde bozmaya çalışırken Şiiler ile Kürtler arasındaki vaziyet ise Sünniler arasındakinden farklı görülmüyor. Şii blokları, partileri ve güçleri, bir yıldan fazla bir süredir, bu güç ve partilerin gücünü sınırlamak için uğraşan Şii göstericilerle yoğun bir mücadeleye kilitlenmiş durumda. Nitekim Şii cephesiyle ilgili sorun, sorunu sadece parlamento başkanı gibi görünen Sünni cephesindekinden daha karışık. Şiilerin sorunu, güç merkezlerindeki çoğulculuğa dayanıyor. Öyle ki, Şii yüksek otoritesinin müdahalesi ve İran nüfuzu olmasaydı, mesele birden fazla silahlı çatışma noktasına ulaşmıştı. Zirâ İran nüfuzu, merkezî ve güney vilayetlerindeki siyasi denklemi bir parti lehine değiştirecek herhangi bir hamleye genellikle son veriyor.
Kürtler ise, Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği olmak üzere iki ana Kürt demokratik parti arasında süregelen cumhurbaşkanlığı mücadelesine rağmen, partileri, blokları ve güçleri dahilindeki siyasi rekabetlerinde daha disiplinli görünüyor. Zirâ kendilerine has sorunları başkalarının pazarlığına sunmamaya çalışıyor.Sünni cephesi, Meclis Başkanı’nın yetkilerini sınırlama gibi sınırlı hedefleriyle denklemin en zayıfı sayılıyor. Sünni lider Yazan el-Cuburi ise Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte şöyle diyor:
“Yeni cephe liderlerinin parlamentonun reformu hakkında konuştuğu her şey tek bir başlık altında toplanıyor: Halbusi’nin devrilmesi. Seçim tarihi yaklaşırken şu çok açık ki Halbusi’nin nüfuzundan korkuluyor. Hukuk Devleti İttifakı, çoklu seçim bölgelerinin kararlaştırılması ve bu sırada başvurulacak yöntem nedeniyle hem yeni yasaya hem de Halbusi’ye karşı öfkeli. Sünni milletvekilleri, Halbusi’yi hedef almaya çalışan harekete bel bağladı. Dolayısıyla Halbusi’nin görevden alınması yönünde Şii ve Kürtlere karşı hareket başlattılar. Kürtlerin ve Şiilerin cevabı ise bu kararın Sünni bir karar olarak kalmasıydı. Söz konusu karar, en nihayetinde büyük bir blok olan Şii bloğunun elinde. Ancak ellerinde net bir alternatif yok; Halbusi’yi değiştirmeyi başardıkları taktirde ikinci gün dağılacaklar. Zirâ bu amaçtan başka onları bir araya getiren bir husus yok.”
Bu hedef, başta Şii ve Kürtler olmak üzere diğer bloklarla anlayışa varmak için tek başına ses getirmeyebilir. Meclis başkanı ve onun başka biriyle değiştirilmesinin iç mesele olduğunu söyleyen KDP üyesi Ribin Selam, “Sünni siyasi bloklar arasında yaşanan hareketlilik meselesi, oluşumun iç meseledir. Biz buna müdahil olmuyoruz; diğerine karşılık bir tarafı desteklemiyoruz. Kürtler, farklı bakış açıları arasında köprü kurmak konusunda rol almak istiyor. Aynı zamanda siyasi istikrarı da destekliyoruz” ifadelerini kullanıyor. Bununla birlikte, partisinin Halbusi’nin devrilmesi ve yerine başka birinin getirilmesi için Nuceyfi’ye Sünni siyasetçiler ve milletvekillerinden oluşan yeni cepheyi destekleme sözü verdiği iddialarını da reddediyor.
Yeni Sünni cephenin resmi sözcüsü milletvekili Muhammed el-Halidi, meclis başkanlığı için aday çıkarılmadığını bildirmiş; “Cephe, hizipçi tuzaklardan uzakta, yasama yolunu düzeltmede net bir vizyona ve hiyerarşiye sahip bir yol haritasına göre işliyor” ifadelerini kullanmıştı.

(VŞ)