İran'ın batısında, sert başörtüsü kurallarını uygulayan ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden 22 yaşında Mahsa Amini’nin cenazesinde protestolar patlak verdi. Güvenlik güçleri, göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı.

Başkent Tahran'daki bir hastanede hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mahsa Amini için memleketinde cenaze töreni düzenlendi. Kürdistan eyaletinin Sakkız şehrindeki cenazeye, çevre illerden de katılım oldu. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, cenazeye gelen protestocuların hükümet karşıtı sloganlar attığı görüldü.

Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney'e atfen "Diktatöre ölüm" sloganları atan kalabalıkta bazı kadınlar başörtülerini çıkardı.

Polisin göz yaşartıcı gaz kullandığı görülürken, bir videoda başından yaralanan bir kişinin saçmaların hedefi olduğunu söylediği duyuldu. Görüntüler bağımsız kaynaklarca teyit edilmedi.

Protestolar eyalet başkenti Senendec’e de sıçradı ve sosyal medyada "Sakkız yalnız değildir, Senendec tarafından desteklenmektedir" sloganları atan kalabalıklar görüldü. Yürüyüşçülerin tek tük duyulan silah sesleri arasında çevik kuvvet polisiyle karşı karşıya geldiği de kameralara yansıdı.

İran’ın sertlik yanlısı yöneticileri "ahlaka aykırı davranışları" baskı altına aldıkça, insan hakları savunucuları son birkaç aydır kadınları başörtülerini çıkarmaya çağırıyordu. Bu hareket, kadınların İslami kıyafet kurallarına karşı geldikleri için tutuklanmaları riskini arttırıyordu.

Sosyal medyada yayınlanan videolar da ahlak polisi birimlerinin başörtüsünü çıkaran kadınlara karşı sert davrandığını gösteriyordu.

Genç kadının şüpheli ölümü

İranlı yetkililer Amini'nin ölümüyle ilgili soruşturma başlattı ancak bir adli tabip bugün yaptığı açıklamada adli tıp testlerinin sonuçlarının üç hafta sürebileceğini söyledi.

İçişleri Bakanı Abdurrıza Rahmani Fazli devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, Amini'nin dövüldüğüne dair bir bulgu olmadığını söyledi.

Polis de Amini'nin gözaltındaki diğer kadınlarla birlikte bir ahlak karakolunda beklerken rahatsızlandığını savundu ve sosyal medyada yer alan dövülmüş olabileceği iddialarını yalanladı.

Polis ayrıca, olayların kendi versiyonunu desteklediği anlaşılan kapalı devre televizyon görüntülerini yayınladı. Ancak Reuters haber ajansı, montajlanmış olduğunu bildirdiği videoyu doğrulayamadı.

Polis daha önce Amini'nin "eğitilmek" üzere karakola götürüldükten sonra kalp krizi geçirdiğini söylemişti. Yakınları ise Amini'nin herhangi bir kalp rahatsızlığı olmadığını söylüyor.

Spor ve sanat dünyasının önde gelen isimleri, Amini'nin ölümüyle ilgili sosyal medyada eleştirel yorumlar yayınladı. Dün de başkent Tahran'da protestolar düzenlendi. Protestolara çok sayıda çevik kuvvet gönderildi.

Sosyal medya paylaşımlara göre yetkililer, geçmiş protestolarda olduğu gibi Sakkız ve yakın bölgelerdeki mobil internet erişimini kısıtladı.

İnternet engelleme gözlemevi NetBlocks da dün Tahran'da "önemli bir internet kesintisi" olduğunu bildirdi ve kesintiyi protestolarla ilişkilendirdi.
İran'da 1979 devriminden sonra uygulanan şeriat hukukuna göre kadınlar saçlarını örtmek ve vücutlarını gizlemek için uzun, bol kıyafetler giymek zorunda. İhlal edenler kamuoyu önünde aşağılanma, para cezası ya da tutuklanma ile karşı karşıya kalıyor.

Ancak İslam Devrimi’nden onlarca yıl sonra, her yaştan ve kökenden pek çok kadının dar, uyluk hizasında mantolar giymesi ve parlak renkli eşarpların saçları ortaya çıkaracak şekilde geriye itilmesi nedeniyle, din adamları yasayı uygulamakta zorlanıyor.

(vş)