Koç Üniversitesi’nin Cumhuriyet’in 100. yılı kapsamında gerçekleştirdiği “Geleceği Aydınlatmak: Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Yükseköğretimin Yeniden İnşası, 1923–1946” adlı sergisi devam ediyor. 

Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ekibinin hazırladığı “Geleceği Aydınlatmak”: Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Yükseköğretimin Yeniden İnşası, 1923–1946” sergisi, 28 Mayıs 2023’e kadar Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi ANAMED’de ziyaret edilebilecek. Eğitim anlayışımızın temellerini atan en önemli gelişmeleri konu edinen sergi, Koç Üniversitesi Kütüphanesi’nin arşivleri başta olmak üzere farklı arşivlerden belge ve görselleri izleyiciyle buluşturuyor. Sergi ayrıca Cumhuriyet’in ilk yıllarında genç Türkiye’nin geleceğini inşa etmek için atılan adımları inceliyor. 

Pek çok alanda olduğu gibi yükseköğretim alanında da hızla hayata geçirilen yenilikler, fırsat eşitliğinin sağlanması için atılan çağın ötesinde adımlar, bu yeni anlayışın yerleşmesi ve yetişmiş insan gücü oluşturulabilmesi için yapılan yatırımlar bakımından Cumhuriyet’in ilk yılları, günümüzü de şekillendiren kritik bir döneme işaret ediyor. 

Koç Üniversitesi’nin Cumhuriyet’in 100. yıl kutlamaları kapsamında gerçekleştirilen “Geleceği Aydınlatmak” sergisi, Türkiye tarihi alanında çalışan Dr. Burak Başaranlar’ın kaleme aldığı metinleri, döneme tanıklık eden belge ve görsellerle bir araya getiriyor.

Yükseköğretimde Eşitlik, Yeniden Düzenlenen ve Cumhuriyet’le Büyüyen Kurumlar, Einstein’dan Atatürk’e Mektup

“Geleceği Aydınlatmak” sergisi, yapısal problemlere rağmen Cumhuriyet’in yükseköğretim alanında açtığı ve yeniden düzenlediği kurumları, Almanya’dan gelen bilim insanlarını ve Cumhuriyet’in ilk kuşağını konu ediniyor. 

Serginin odağını, eğitim altyapısı geliştirilmeye muhtaç, savaş yorgunu bir toplumu miras alan Cumhuriyet’in yükseköğretim alanındaki toplumsal atılımları oluşturuyor. Bu kapsamda 1908’de Meşrutiyet’in ilan edilmesini takiben ivme kazanan kadın hareketinin eğitim öğretimde sağladığı kazanımlara da değiniliyor. Sergide fırsat eşitliği ve laiklik temelinde atılan bu adımların eğitim kurumlarının hukuk, sanat, ziraat ve beşeri bilimler alanlarındaki faaliyetlerine ve demokratikleşme sürecine sağladığı katkı inceleniyor. Bu süreçte kişisel mücadelelerin önemini de göz ardı etmeyen “Geleceği Aydınlatmak”, Cumhuriyet dönemi kadın hareketinde sesini yükselten ilk isimleri de anıyor. Sergide kadın hareketinde öne çıkan isimlere, bu kurumların yetiştirdiği ilk öğrencilere ve verdikleri ilk kadın mezunlara da değiniliyor. 

Öğretim Birliği Yasası’nın kabul edildiği bu yılların önemini belgelerle aktaran sergi, fırsat eşitliği, üniversite özerkliği, bilimsel yaklaşım gibi, eğitim anlayışımızın temelini atan kavramları ele alıyor. Cumhuriyet kadrolarının yalnızca var olan kurumları çağın ihtiyacına cevap verecek biçimde düzenlemekle kalmayıp pek çok yeni fakülte ve araştırma enstitüsünün açılmasına öncülük ettiği yıllarda müzisyen, öğretmen, hukukçu ve akademisyen yetiştirmek üzere kurulan ve bugünlerin inşasında etkili olan yapıların üzerinde duruyor. “Geleceği Aydınlatmak” sergisi, Osmanlı İmparatorluğu’ndan miras tek üniversite olan İstanbul Darülfünun’un kapatılarak yerine İstanbul Üniversitesi’nin açılması, Sanayi-i Nefise Mektebi’nin Güzel Sanatlar Akademisi olarak yeniden düzenlenmesi gibi örneklerin yanı sıra yine bu yıllarda temeli atılıp bugün Ankara’da varlığını sürdüren köklü yükseköğretim kurumlarını da inceliyor. 

Sergiye konu olan bu yıllar aynı zamanda dünyanın içinden geçtiği kritik bir dönemi de kapsıyor. Almanya’daki siyasi iklimden dolayı ülkelerini terk eden bilim insanlarının Türkiye’nin de içinde bulunduğu ülkelere sığındığı bu yıllar, bilimin en karanlık dönemlerde dahi sınır tanımadığını gösteriyor. “Geleceği Aydınlatmak” sergisi, genç Türkiye’nin kapılarının çok önemli bilim insanlarına açıldığı bu önemli döneme şahitlik eden kilit bir belgeyi, Albert Einstein’ın Atatürk’e mektubunun bir kopyasını da izleyicilerle buluşturuyor. 

(vş)