Finlandiya bugün NATO üyesi olarak güvenlik politikasında Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle başlattığı tarihi değişimini noktaladı.
Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, Brüksel'deki NATO karargahında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'a resmi belgeleri teslim ederek Finlandiya'nın NATO'ya katılım sürecini tamamladı.
Blinken, Finlandiya'nın üyeliğini resmileştiren belgeleri kabul etmeden önce yaptığı açıklamada, "Bunun belki de Sayın Putin'e teşekkür edebileceğimiz tek şey olduğunu söylemek istiyorum çünkü Rusya'nın saldırganlığıyla önlemek istediğini iddia ettiği bir şeyi burada bir kez daha hızlandırdı. Birçok ülkenin kendi savunmalarını gözetmek ve ileride olası Rus saldırganlığını caydırabileceklerinden emin olmak için daha fazlasını yapmaları gerektiğine inanmalarına neden oldu" dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı NATO'nun üyelikle ilgili metinlerinin arşivcisi konumunda.
Finlandiya'nın bayrağı, askeri bando eşliğinde ittifakın diğer 30 üyesinin bayrağıyla birlikte göndere çekildi.
Finlandiya'nın NATO üyesi olması, ittifakın Rusya'yla paylaştığı sınırın uzunluğunu yaklaşık iki kat arttıracak ve Ukrayna'daki savaşın devam ettiği bu dönemde ittifakın doğu kanadını güçlendirecek.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg törende yaptığı konuşmada "Neredeyse 75 yıldır bu büyük ittifak uluslarımızı korudu ve bugün de korumaya devam ediyor. Ancak savaş Avrupa'ya geri döndü ve Finlandiya NATO'ya katılarak dünyanın en başarılı ittifakının bir parçası olmaya karar verdi" dedi.
Stoltenberg daha önce Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in, Ukrayna'yı işgal etmesine gerekçe olarak NATO'nun doğuya doğru genişlemesine karşı çıkmasını gösterdiğini hatırlattı.
Stoltenberg Brüksel'de yaptığı açıklamada Putin için, "Tam tersini elde ediyor. Bugün Finlandiya ve yakında İsveç de ittifakın tam teşekküllü bir üyesi olacak" dedi.
Finlandiya Cumhurbaşkanı Saul Niinisto Finlandiya'nın NATO'nun ortak caydırıcılık ve savunmasına en önemli katkısının kendi topraklarını savunmak olacağını söyledi.
Bunu NATO ile koordine etmek için hala yapılması gereken önemli işler olduğunu kaydeden Niinisto, Stoltenberg ile düzenlediği ortak basın toplantısında "Finlandiya için büyük bir gün ve NATO için de önemli bir gün olduğunu söylemek istiyorum" dedi.
Finlandiya'nın NATO'ya üye olma girişimini uzun zamandır eleştiren Moskova, üyelik sürecinin tamamlanmasını tepkiyle karşıladı.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, NATO'nun genişlemesinin ”Rusya'nın güvenliğine ve ulusal çıkarlarına saldırı” anlamına geldiğini kaydetti ve Moskova'nın NATO'nun Finlandiya'daki askeri faaliyetlerini yakından izleyeceğini söyledi.
Kremlin ayrıca Rusya'nın Finlandiya'nın NATO üyeliğine ”karşı önemler” almak zorunda kalacağını kaydetti.
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Finlandiya'nın NATO üyesi olmasının Ukrayna'daki çatışmaların tırmanması olasılığını arttıracağını söyledi.
Ancak Şoygu, Finlandiya'nın NATO'ya katılmasının Rusya'nın Ukrayna'da yürüttüğü ve ”özel askeri operasyon” olarak tanımladığı harekatın sonucunu etkilemeyeceğini kaydetti.
Moskova, Ukrayna'yı 2022 Şubat ayında işgal etme nedenlerinden birinin, Batı'nın Rusya'yı tehdit etmek için Ukrayna'yı bir platform olarak kullanma planlarından kaynaklanan tehdidi bertaraf etmek olduğunu savunuyor.
Rusya ayrıca Ukrayna'yı milyarlarca dolarlık silah yardımı paketleri ve mali yardımlarla destekleyen Batı'ya ve NATO'ya karşı ”hibrit savaş” verdiğini iddia ediyor.
Rusya'dan Belarus adımı
Öte yandan Rusya Savunma Bakanı Şoygu, Rusya'nın yakın müttefiki Belarus'un nükleer saldırı kapasitesini güçlendirmek için adımlar attığını söyledi.
Şoygu, Belarus askeri uçaklarının artık nükleer savaş başlığı taşıyabildiğini, Rusya'nın hem konvansiyonel hem de nükleer füze taşıma kapasitesine sahip İskender roket sistemlerini Belarus'a naklettiğini belirtti.
Rusya Cumhurbaşkanı Putin, geçen ay, Belarus topraklarında taktiksel nükleer silah konuşlandıracaklarını kaydetmişti.
Rusya, dün de, Finlandiya'nın NATO'ya katılmasına karşılık olarak batı ve kuzeybatı bölgelerindeki askeri kapasitesini güçlendireceğini bildirdi.
Ukrayna hükümetiyse Finlandiya'nın NATO üyeliğini memnunlukla karşıladı. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'nin genel sekreteri Andriy Yermak, Telegram'da, ”Finlandiya doğru olanı tercih etti. NATO, Ukrayna için de kilit gayedir” dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Twitter'da bir mesajla Finlandiya'yı kutladı; İsveç'in katılımı için mesaj verdi. Macron, ''NATO'ya hoş geldin Finlandiya! Umarım çok yakında İsveçli dostlarımıza da hoş geldiniz diyeceğiz'' ifadelerini kullandı. Niinisto da Macron'a yine Twitter'da teşekkür etti.
#BüyükelçiFlake: Bugün, en yeni üye olarak Finlandiya’nın NATO’ya katılımdan büyük bir memnuniyet duymaktayız. Bu katılım, Finlandiya’yı daha güvenli, ittifakımızı da daha güçlü kılacaktır. NATO tarihinde bugüne kadarki en hızlı onay sürecini sağlamak üzere dayanışma içinde… pic.twitter.com/220LAMn6TY
— U.S. Embassy Türkiye (@USEmbassyTurkey) April 4, 2023
Öte yandan ABD'nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake de bir açıklama yayınlayarak, Finlandiya'nın katılımını onayladığı için Türkiye'ye teşekkür etti.
Flake, ''Bugün, en yeni üye olarak Finlandiya’nın NATO’ya katılımdan büyük bir memnuniyet duymaktayız. Bu katılım, Finlandiya’yı daha güvenli, ittifakımızı da daha güçlü kılacaktır. NATO tarihinde bugüne kadarki en hızlı onay sürecini sağlamak üzere dayanışma içinde bulunan ittifak genelindeki dostlarımızla birlikte hareket ettiği için Türk müttefiklerimize teşekkür ediyorum'' dedi.
Askeri tarafsızlık döneminin sonu
NATO üyeliği, Finlandiya açısından askeri tarafsızlık döneminin sonu anlamına geliyor. İkinci Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği'nin işgal girişimini püskürten Finlandiya, o dönemden bu yana komşusu Rusya'yla dostluk ilişkisi sürdürme yolunu tercih etmişti.
Ancak Rusya'nın Ukrayna'yı 2022 yılı Şubat ayında işgal etmesi, Finlandiya'nın NATO'nun ortak savunma birliği altında güvenlik arayışına girmesine neden oldu.
NATO Antlaşması'nın 5'inci maddesi, Kuzey Amerika'da veya Avrupa'da üye ülkelerden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceğini öngörüyor.
Finlandiya NATO'ya resmen üye olmadan önce de ülkenin silahlı kuvvetleri, NATO ve üye ülkelere yaklaşmaya başlamıştı.
Finlandiya savunma kuvvetleri, Amerika ve diğer üye ülkelerin hava kuvvetlerinin Finlandiya hava sahasında NATO gözetim uçuşları yapmaya başladığını bildirdi.
İsveç ve Finlandiya NATO'ya katılmak için geçen yıl birlikte başvuru yapmış, ancak İsveç'in başvurusu, Türkiye ve Macaristan'ın itirazlarına takılmıştı.
İsveç'ten mesaj
İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billstroem, Temmuz ayında Vilnius'ta yapılacak NATO zirvesinde üyelik sürecini tamamlamayı arzuladıklarını söyledi.
Tobias Billstroem, ”Bu İsveç için son derece önemli. Türk ya da Macar meclislerinin üyeliğimizi daha fazla geciktirmesi için hiçbir sebep yok” dedi.
İsveç, Norveç, Danimarka ve Finlandiya'nın hava kuvvetleri komutanları, 24 Mart'ta, Rusya'dan kaynaklanan ve giderek artan tehdide karşı koymak için birleşik Kuzey hava savunması oluşturmak amacıyla bir niyet mektubu imzaladıklarını açıklamıştı.
Danimarka Hava Kuvvetleri Komutanı Tümgeneral Jan Dam, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, ”Birbirimizin gözetim sistemlerindeki radar verilerini kullanmak için hava sahası gözetimimizi birleştirip birleştiremeyeceğimizi görmek istiyoruz” dedi.
(VŞ)
