Komisyon, AK Parti Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz başkanlığında toplandı.
Teklif sahibi olarak komisyona bilgi veren AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, kanun teklifini Cumhur İttifakı olarak hazırladıklarını söyleyerek, EYT ile "muazzam bir dokunuş, müjdeli bir düzenleme yaptıklarını" belirtti.
Akbaşoğlu, EYT'lilerin, AK Parti ve MHP grup başkanvekillerini ziyaret ederek, "Biz primimizi, çalışma süremizi doldurduğumuz halde 1999'da gelen yaş şartı nedeniyle evde oturuyor, yaşımızı bekliyoruz. Yaşımız ilerlediği için farklı iş yerlerinde çalışamıyoruz, bundan dolayı mağduriyet yaşıyoruz. AK Parti buna neden olmadı ama sizden istirhamımız bunun çözümlenmesi." şeklindeki taleplerini ilettiğini aktardı.
Teklifin basit, sade, uygulanabilir, en geniş kapsamlı ve eşitlikçi olduğunu belirten Akbaşoğlu, şunları kaydetti:
"Prim gün sayısı, çalışma süresi ve yaş şartından iki şartı yerine getirenler yani prim gün sayısını ve çalışma süresini dolduran istinasız herkes emekli olmaya hak kazanacak. Yaptığımız düzenlemenin özü bu. Başka bir şart ilave etmek asla söz konusu değil. Bunu kim söylüyorsa bu düzenlemeye, düzenleme sahiplerine iftira atıyor demektir. Herkes müfteri olmaktan uzak olmalı. 'Siz bu teklifle yeni mağduriyetler oluşturuyorsunuz' demek iftiradır, kamuoyunu yanıltmaya dönük bir dezenformasyondur.
Teklifle, 1999'dan önce geçerli olan şartlardan birini, yaş şartını kaldırıyoruz; diğer iki şartı taşıyanların hepsini emekli ediyoruz. Cumhurbaşkanımız tarafından kamuoyuna deklare edilen neyse bunu kanun teklifine dönüştürerek konuyu basit, yalın şekilde düzenledik. Yaş şartını kaldırdık, yaklaşık 5 milyon insanın emekli olabilmesini düzenledik. Bu yıl 2 milyon 250 bin kişinin mevcut mevzuata göre yürürlükte olan prim gün sayısı ve çalışma süresi dikkate alınarak emekli olabilme hakkını getiriyoruz. Bu, 10 milyon vatandaşımıza dokunmak demek. Böyle büyük müjdeli bir haber kimi çevrelerde paniğe ve meseleleri çarpıtmaya neden oldu."
CHP milletvekilleri, görüşmelere geçilmeden önce, EYT'lilerin mağdur olmaya devam ettiğini öne sürerek, düzenlemenin "prim gün sayısı mağduru", "çıraklık ve stajyerlik mağduru" ile "deprem mağduru" ortaya çıkaracağını dile getirdi ve teklifin kapsamının genişletilmesini istedi.
CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin'in, "Kemal Kılıçdaroğlu söylüyor, siz yapıyorsunuz" demesi üzerine AK Parti İzmir Milletvekili Yaşar Kırkpınar, "Kılıçdaroğlu'nun sözü geçiyorsa önce aday olsun." karşılığını verdi.
Girgin, "Aday olacak zaten" derken, CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım ise "15 Şubat'tan sonra görürsünüz." ifadesini kullandı.
Basın mensuplarının yoğun ilgi gösterdiği komisyon toplantısında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, sendika ve STK temsilcileri de yer alıyor.
Teklif sahibi olarak komisyona bilgi veren MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, "Uzun süredir önemli gündem başlıklarından biri olan Emeklilikte Yaşa Takılanlar konusunun kalıcı olarak çözülmesinin heyecan ve gururunu yaşıyoruz." dedi.
Teklifin tümü üzerinde söz alan CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, "Sandık korkusu olmasaydı EYT'nin getirilmesi mümkün değildi." dedi.
Söz konusu EYT düzenlemesi ile yeni mağduriyetlerin ortaya çıkacağını söyleyen Ağbaba, "Kanun teklifinde Bağ-Kur'larının tescil sorunu, 9 bin gün prim ödeme eşitsizliği, çırak ve stajyerlerinin SSK başlangıç talepleri yok. Bir gün bile olsa kademeli emekliliğe takılanların sorunlarıyla ilgili düzenleme yok; yani insanlar bir günlük farkla 17 yıl daha fazla çalışmaya devam edecek. Bu düzenlemeye 'mağduriyete takılanlar' teklifi diyebiliriz. Teklifi, 'prime, staja, kademeli emekliliğe, depreme, Bağ-Kur tescile takılanlar' diye de adlandırabiliriz." ifadelerini kullandı.
Teklifle "5795'e çıkan prim sorununun ortaya çıkacağını" söyleyen Ağbaba, şöyle devam etti:
"Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, 'Prime takılanlar olmayacak' dedi. Şimdi bu sözü nereye koyacağız? İnsanlar 5000 gün prim yerine 5975 gün prime kadar emekli olmak zorunda kalacaklar. İnsanlara hayaller kurdurdunuz ama bu kanun teklifi insanların 5975 gün yani 2 yıl 7 ay daha beklemelerini gerektiriyor. İnsanlar sizlere güvendi, aralık ayında eksik prim günü için borçlandı; kimi kredi çekti kimi arabasını sattı ama şimdi insanların umutlarıyla oynanmış durumda. Yıllardır emeklilikte yaşa takılan çalışanlar şimdi de Cumhur İttifakı'nın prim oyununa takıldı. 7 aydır kamuoyundan neden sır gibi saklandığı anlaşılıyor. Burada bir alicengiz oyunu olduğunu görüyoruz. Kanun teklifinin bu haliyle kabul edilmesi mümkün değil. Emeklilik hakkı için kademeli prim sistemi kabul edilemez."
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, EYT'lilerin, 24 yıldır mücadeleyi sürdürdüğünü dile getirdi.AK Parti ve MHP'nin "kademeli prim şartında ısrarcı olması durumunda EYT'lilerin, kısmi bir başarıyla karşı karşıya kalacağını" ifade eden Paylan, "Bir sorunu çözerken mutlaka bir sorun alanı bırakıyorsunuz. Tam çözüm yok çünkü 'O insanlar mücadelelerine devam etsinler, seçimden sonra bakarız' gibi yarım yamalak bir çözüm üretiyorsunuz." değerlendirmesini yaptı.
EYT'lilerin, "8 Eylül 1999 öncesi hangi şartlarda emekli oluyorsak aynı şartlarla emekli olmak istiyoruz" dediğini belirten Paylan, "8 Eylül 1999 öncesi kadınlarda 20, erkekler 25 yıl tamam ancak 5000 olan prim ödeme gün sayısını 5975 güne çıkarıyorsunuz. Bu bir skandal." ifadesini kullandı.
İYİ Parti Erzurum Milletvekili Muhammet Naci Cinisli, teklifin, milyonlarca vatandaşın beklediği bir soruna çare niteliğinde olmadığını söyledi.
"Yeni mağdurlar yaratan bir teklifle karşı karşıya olduklarını" savunan Cinisli, "Milletin karşısında hiçbir siyasi duramaz. Bunun en özel örneğini yaşıyoruz." dedi.
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı da yaklaşık 5 milyon EYT'linin yaş sorununun çözüleceğini belirterek, "Bunun takdir edilmesi lazım. 'Emeklilikte Yaşa Takılan' diyoruz, bu düzenlemeyle yaşa takılmayı kaldırıyoruz." dedi.
Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerde, kamu kurum ve kuruluşları ile işçi ve işveren sendikaları temsilcileri görüş ve taleplerini dile getirdi.
Emekleri Yasalara Takılanlar Derneği (EYTADER) Genel Başkanı Nalan Esmeray, EYT düzenlemesinin, beklentilerin çoğunluğunu karşıladığı söyledi.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Gönül Boran Özüpak ise "Emeklilikte Yaşa Takılanlardık, bu kanun teklifiyle 'emeklilikte prime takılanlar' olduk." dedi.
Teklifin çözüm olmadığını, EYT'lilere yeniden mağduriyet yaşatacağını savunan Özüpak, "Amacımız, 8 Eylül 1999 haklarımız neyse şartsız, koşulsuz, formülsüz haliyle tastamam onu istiyoruz." ifadesini kullandı.
Emekli maaşında taban olarak 5 bin 500 liranın alındığını dile getiren Özüpak, "Asgari ücret 8 bin 500 lira. 30 yılın ardından alın terimizin karşılığı olarak 5 bin 500 lira istemiyoruz." şeklinde konuştu.
Bolu, Düzce, Sakarya Emeklilikte Yaşa Takılanlar Derneği Başkanı Mehmet Ali Çelik, kanun teklifinin bir an önce yasalaşması konusunda hemfikir olduklarını dile getirdi.
İzmir Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma Dernek Başkanı Doğan Türker, 23 yıldır süren mücadelenin en büyük kısmı olan yaşa takılmanın sona ereceğini belirtti.Emeği geçenlere teşekkür eden Türker, geride kalan mağduriyetlerin de en kısa zamanda çözüleceğini umut ettiklerini kaydetti.
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Akansel Koç, teklifle emekli olduktan sonra aynı iş yerinde 10 gün içinde tekrar işe başlayan bütün çalışanlar için yüzde 5 destek primi verileceğine işaret ederek, teşekkürlerini iletti.
Koç, "5 puan teşviği dışında 2 puanlık bir sosyal güvenlik destekleme primi farkımız var, bunun giderilmesini istiyoruz. Emekli olup belki çocuklarıyla vakit geçirmek isteyen çalışanlarımız olacak; 10 günlük süre çok kısıtlı, bu sürenin uzamasıyla ilgili de talebimiz var." diye konuştu.
Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Genel Sekreteri Şenol Köksal ise düzenlemenin 8 Eylül 1999 öncesi haliyle yapılmasını talep etti.Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) emekçilerinin işlerini insanüstü çabayla yürütmesinin istendiğini dile getiren Köksal, "Madem bu kadar iş yükü getiriyoruz, bu çalışanların maaşları iyileştirilmeli, hiç değilse bu dönemde iki maaş ücret verilmeli." dedi.
Türkiye Kamu-Sen Genel Başkan Yardımcısı Türkeş Güney, 2 milyon 250 bin vatandaşı ilgilendiren, uzun zamandır gündemde yer alan bir konunun çözülmesinin önemli olduğunu vurguladı.
Bu düzenlemeyi SGK personelinin hayata geçireceğine dikkati çeken Güney, "Yıllık aylık bağlama oranı kapasitesi 400 bin olan SGK'den kısa bir zamanda 2 milyon 200 bin dosyaya aylık bağlanmasını isteyeceğiz. Bu nedenle yasal düzenlemenin güzelliğine, iyiliğine uygun olabilmesi için SGK personelimizin moralini, motivasyonunu mutlaka düzeltmemiz lazım." değerlendirmesini yaptı.
Hak-İş Genel Sekreter Yardımcısı Erdoğan Serdengeçti de kanun teklifiyle 1999 öncesi sigortalıların emekliliğe erişimine ilişkin düzenlemeyi olumlu bulduklarını ve desteklediklerini söyledi.
Türk-İş Konfederasyonu Sosyal Güvenlik Danışmanı Barış İyiaydın, EYT düzenlemesinin hayırlı olmasını diledi.
Kanun teklifiyle 5000 prim gün koşulunun kademeli olarak 5975 çıkarılması konusunda mağduriyetlerin yaşandığına değinen İyiaydın, "Borçlanmalar, hizmet borçlanmaları vatandaşlar tarafından borç alınarak yapıldı ve bu konuda ciddi bir mağduriyet yaşandığına dair bize dönüşler oluyor. 5975 güne çıkarılması konusunda uygulamada ciddi sorunlar var." sözlerini sarf etti.
Geçici çalışan işçilerin, sürekli işçi kadrosuna geçtiğini ancak sürekli işçi kadrosuna geçmeyen, halen geçici çalışmaya devam edenlerin olduğuna işaret eden İyiaydın, şöyle konuştu:
"Onların da bu EYT kapsamına alınması ve emekliliğin zorunlu hale getirilmemesi gerekiyor. Staj ve çıraklık başlangıcının sigorta başlangıcı sayılmasını Türk-İş olarak önemli görüyoruz. 1999 Marmara depreminde, ağustos ayında işe başlangıç yapan depremzedeler var ancak bu depremzedelerin o dönemde SGK'nin ve diğer kamu kurumlarının yıkılması ya da faaliyetini durdurması nedeniyle işe başlangıçları yapılamadı. Ellerinde herhangi bir belge olmadığı için mahkemelerde zaman aşımı sürecine takılıyorlar. Bu depremzedelerin de mağduriyetleri konusunda bir düzenleme yapılması teklifimiz var."
Türkiye Genç İş İnsanları Derneği (TÜGİAD) Genel Başkanı Nilüfer Çevikel, yeteri kadar kalifiye eleman ve çalışacak insanın bulunmadığını söyleyerek, "Bir kişinin en etkin olduğu zaman en tecrübeli olduğu zaman aslında 40 ila 55 yaş arası. Bu bağlamda EYT ile insanların emekli olup çalışmaktan vazgeçmesi aslında bizim tedirginliğimizdi." dedi.
Çevikel, bu anlamda kendilerine verilen her desteğin kıymetli olduğunu kaydetti.
Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Genel Başkanı Kazım Ergün, "23 yıldır süren bir ızdırabın ortadan kalkması noktasında emeği geçen herkesi tebrik ediyorum." dedi.
Emeklinin tarifini her platformda yaptıklarını dile getiren Ergün, "Emekli; eli nasırlı, ağzı dualı, yüzü nurlu, platin saçlı hanımefendilerdir, beyefendilerdir. Ülkenin annesidir, babasıdır. Onları mutlu edeceğiniz için dualarını alacaksınız." şeklinde konuştu.
AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından milletvekillerinin eleştirilerine cevap verdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, 28 Aralık 2022'de EYT konusunda yaptığı açıklama doğrultusunda 8 Eylül 1998 öncesi sistemde bulunan 4A, 4B, 4C'li toplam sigortalı sayısının 4 milyon 787 bin 297 olduğunu söyleyen Elitaş, "Bunların arasında 2023 yılı içinde emekli olacak sigortalı sayısı 2 milyon 246 bin 378; yaş hariç diğer şartları ileride dolduracak sigortalılar 2 milyon 540 bin 919." dedi.
Yaklaşık 5 milyon kişinin yüzde 50'ye yakın kısmının 2023'te EYT düzenlemesinden yararlanacağını belirten Elitaş, 4A kapsamında olanların 1 milyon 661 bin, 4B kapsamında olanlar 88 bin 626, 4C kapsamında olanların ise 496 bin 151 kişi olduğunu aktardı.
Süleyman Demirel'in Başbakan, Mehmet Moğoltay'ın Çalışma Bakanı olduğu 20 Şubat 1992'de kanun çıkarıldığını, 55 yaş şartının kaldırıldığını hatırlatan Elitaş, şöyle devam etti:
"O dönemde 21 Ekim 1992'de 'Yaş yükselmezse bu karadelik büyüyor, bu gidişle emeklilere maaş bile ödememiz mümkün değil.' Kanunun çıkışından 8 ay sonra. Kim söylüyor bunu? Sayın Kemal Kılıçdaroğlu. O zaman SSK Genel Müdürü. 14 Mayıs 1994, '100 trilyon borcu olan SSK'yi ancak geç emeklilik kurtarır. Bu durumda 60 yaş şart.' Bunu da Sayın Kemal Kılıçdaroğlu söylüyor. 29 Ocak 1998, 'Emekli sayısı her yıl yüzde 3,5 artıyor. Emeklilik yaşı 80 de olsa SSK kurtulamaz. Ekonomik önlemler alınmalı.' Bunu da Kemal Kılıçdaroğlu söylüyor. Kanun, Eylül 1999'da çıkıyor yani yaklaşık 1,5 yıl sonra Sayın Kemal Kılıçdaroğlu, SSK Genel Müdürüyken bunu yapıyor. Sayın Kılıçdaroğlu, 1999'da SSK Genel Müdürü. Sayın Kılıçdaroğlu bürokratken gerçeklerle bakarken, rakamlarla yüzleşirken böyle bir düzenlemenin yapılmasının şart olduğunu söylemiş. Şimdi yine o günlere bakıyoruz. Sayın Kılıçdaroğlu, 1997'de Çalışma Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı yaptığı dönemde 10 aylık olan torunu Duru'yu sigortalı olarak çalıştırmış."
CHP milletvekillerinin, Elitaş'ın sözlerine tepki göstermesi üzerine AK Parti ile CHP milletvekilleri arasında tartışma çıktı.
Karşılıklı laf atmaların sürmesi üzerine Elitaş, kendisine tepki gösteren CHP milletvekillerine, "Niye alınganlık gösteriyorsunuz? Gerçekler sizi neden rahatsız ediyor? Gerçekler o kadar acı ki ayağa zıplatıyor." karşılığını verdi.
Yaklaşık 9 saat süren teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından maddelerinin görüşmelerine geçildi.
Teklif sahibi olarak milletvekillerinin sorularını yanıtlayan AK Parti Manisa Milletvekili Uğur Aydemir, EYT konusunda aylık bağlama oranlarıyla ilgili, "Ortalama aylık tutarı; SSK'dan emekli olacaklar için 7 bin 797 lira. Bağ-Kur'dan emekli olacaklar için 5 bin 811 lira. Emekli Sandığı'ndan emekli olacaklar 12 bin 389 lira. Bunların ortalaması 8 bin 733 lira." bilgisini verdi.
(vş)
