ABD Başkanı Joe Biden Afganistan’da Taleban’ın kontrolu ele geçirmesinin ardından dondurulan 7 milyar dolarlık Afganistan varlıklarının bir kısmının Afgan halkı, bir kısmının da 11 Eylül saldırıları mağdurları için insani yardım olarak kullanmasına yönelik kararname imzaladı.

Associated Press (AP) ajansının konuyla yakından ilgili bir kaynağa dayandırdığı haberine göre, Amerika’da dondurulan 7 milyar dolarlık Afganistan varlıklarının 3,5 milyar doları Afganlar’ın temel ihtiyaçlara erişiminin sağlanmasına ayrılacak. Dondurulan varlıkların diğer yarısı ise Amerika’daki terör mağdurlarına destek amaçlı kullanılacak.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Başkan Biden’ın imzaladığı kararnamenin söz konusu kaynakların Afganistan halkına ulaşmasına imkan sağlarken fonların Taleban’ın ve kötü niyetli aktörlerin eline ulaşmasını engelleyeceği belirtildi.

Taleban’dan tepki

Taleban sözcüsü Muhammed Naim Biden yönetimini tüm fonların serbest bırakılmaması sebebiyle eleştirdi.

Afganistan için ayrılan uluslararası fonlar ve Afganistan’ın yurtdışındaki varlıkları Taleban’ın geçen yıl Ağustos ayında Afganistan’da yönetime geçmesinden bu yana başta ABD olmak üzere birçok ülkede donduruldu.

Dondurulan uluslararası fonlar, Taleban’dan önceki Afganistan hükümetinin bütçesinin yaklaşık yüzde 80’inin kapsıyordu ve ülkedeki hastane, okul, fabrike ve bakanlıklara bu fonlar üzerinden kaynak sağlanıyordu.

Ancak fonların kesilmesiyle beraber, Taleban öncesinde de kriz içinde olan Afgan ekonomisi daha da kötüleşti. Ülkede temel ihtiyaçların karşılanması pandemi, kuraklık ve gıda yetersizliğinden olumsuz etkileniyor.

Yoksulluk oranının daha da arttığı ülkede insani yardım kuruluşları, müdahale edilmemesi durumunda “büyük bir insani felaketin” yaklaştığı uyarısında bulunuyor. Devlet memurları, doktorlar, öğretmenler ve idari memurların maaşları aylardır ödenemiyor.

Dondurulan toplam 9 milyardan fazla Afganistan varlıklarının 7 milyarı doları ABD’de. Geri kalan 2 milyar dolarlık fon ise çoğunlukla Almanya, Birleşik Arap

AP’ye konuyla ilgili konuşan yetkilinin verdiği bilgiye göre, 11 Eylül 2001 saldırılarının mağdurları arasında Taleban’a dava açanlara ödenecek tazminatların dondurulan Afganistan fonlarından karşılanması bekleniyor.

New York’ta 11 Eylül mağdurları ve ailelerinin açtığı bir federal davayla ilgili olarak ‘ilgi beyanı’ yayınlayan ABD Adalet Bakanlığı, Biden yönetiminin söz konusu davayla ilgili bir adım atacağının işaretini aylar önce vermişti.

‘İlgi beyanı’ olarak adlandırılan dilekçe için son tarih 11 Şubat’a kadar ertelenmiş, bakanlık erteleme kararının, “çok sayıda üst düzey yetkili ve kurumla istişare yapılarak bir dizi önemli ve karmaşık konunun çözülmesi gerektiği için” alındığını açıklamıştı.

Taleban uluslararası topluma dondurulan fonların yeniden devreye alınması için çağrıda bulunmuştu.

Birleşmiş Milletler (BM), Afganistan için yaklaşık 5 milyar dolarlık bir yardım çağrısı yaptı. Bu, BM’nin şu ana kadar bir ülke için yaptığı en yüksek miktarda yardım çağrısı oldu.

(vş)