Ülkemizde diyabet görülme sıklığının son 10 yılda iki kat arttığını ve 7 milyon diyabet hastası bulunduğunu belirten  Endokrinoloji Uzmanı Dr. Funda Öztürk “Diyabet gerektiği gibi tedavi edilmezse kalp damar hastalıkları, böbrek yetmezliği, körlük, sinir hasarı, diyabetik ayak yarası gibi ciddi sorunlara yol açabilen bir hastalıktır. Sağlıklı beslenme, yaşam tarzı değişikliği, düzenli egzersiz ve tıbbi kontrollerin düzenli yapılmasıyla hastalığın gidişatı kontrol altında tutulabilir; diğer organların zarar görmesi engellenebilir” diyor. Endokrinoloji Uzmanı Dr. Funda Öztürk kan şekeri kontrolünü bozabilen 10 yanlışı anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.

Hareketsiz yaşam sürmek

Kan şekeri ve kilo kontrolünde en önemli unsur egzersiz. Diyabet hastası yaşına ve ek hastalıklarına göre kendine uygun egzersizi seçip, haftada en az 3 gün düzenli egzersiz yapmaya dikkat etmeli. Çoğu hasta için en güvenilir egzersiz yürüyüş yapmak. Egzersizin aç karnına yapılması kan şekeri düşüklüğüne yol açabileceğinden dolayı; egzersize ana öğünden 1 saat sonra ya da ara öğünden 30 dakika sonra başlamak gerekiyor.

Bitkisel olduğu belirtilen ilaçlar denemek

Kan şekeri kontrolü sağlayabileceği düşünülen bitkisel gıdalar veya çeşitli kürleri denemek çok zararlı olabileceğinden kesinlikle uzak durulmalı. Piyasada satılan veya hastanın kendisinin aktarlardan alarak hazırladığı karışımlar ciddi yan etkilere yol açabiliyor. Örneğin karaciğere zarar verebiliyor, kanamaya yatkınlığa neden olabiliyor ya da halen kullanılan ilaç veya insülinin dozunun değişmesine ve beklenmeyen yan etki gelişmesine yol açabiliyor.

Doktor kontrolüne seyrek aralıklarla gitmek

Diyabetik hastaların hiç bir şikayeti olmasa bile doktorlarının önerdiği aralıklarla kontrolleri yaptırmaları çok önemli. Ek bir sorun yoksa 4-6 aylık aralarla kontrole gidilmesi gerekiyor. Şeker kontrolü kötüleşen hastaların daha sık kontrole gitmesi gerekiyor.

Tedaviyi doktor önerisi olmadan kesmek ya da değiştirmek

Doktor önerisi olmadan ilaçları aniden kesmek, dozu artırmak veya azaltmak; kan şekerinin çok yükselmesine veya tam tersine düşmesine neden olabiliyor. Kan şekeri kontrolü bozulursa hastalığı takip eden doktora başvurulması gerekiyor.

Öğün atlamak

Endokrinoloji Uzmanı Dr. Funda Öztürk “Kan şekerini ayarlamak için verilen ilaç veya insülinin etkilerinin kanda en yüksek olduğu zaman aralıkları vardır. Hasta ilaç veya insülini kullandıktan sonra öğün atlar veya gerekenden az miktarda yerse kan şekeri düşüklüğü yaşayacaktır. Sık kan şekeri düşüklüğü yaşamak; diyabet kontrolünü ciddi şekilde bozar. Diyabetik hastanın öğün saatlerine ve aldığı gıda miktarına çok dikkat etmesi gereklidir” diyor.

Başkasına önerilen ilacı kullanmak

Herkesin yapısı, kilosu, gerekli ilaç dozu, hastalığının şiddeti birbirinden farklılık gösteriyor. Bir hastaya uygun olan ve ona iyi gelen ilaç diğer hastaya iyi gelmeyebiliyor. Bu nedenle doktor önerisi olmadan ilaç denemek oldukça riskli olduğundan mutlaka doktorunuza danışın.

Kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi) anında yüksek kalorili gıda tüketmek

Diyabet tanısı olan bir hastanın kan şekerinin 70 mg /dl. altında olması hipoglisemi olarak kabul ediliyor. Hipoglisemi anında hastanın genel durumu iyi ve ağızdan beslenebilir durumda ise 3-4 kesme şeker veya 1 bardak meyve suyu içmeli; mutlaka 15 dakika sonra kan şekeri düzeyini kontrol etmeli. Kan şekeri düştüğü sırada pasta, börek, çikolata gibi yüksek kalorili gıdalar tüketmek sonrasında kan şekerinin çok yükselmesine, hastanın giderek daha fazla kilo almasına sebep olacağından bu yanlışlardan kaçının.

Ayak bakımına dikkat etmemek

Diyabet hastalarının ayak bakımını iyi bilmesi gerekiyor. Ayak yarası oluşumunu engellemek için uygun ayakkabı seçimi yapılmalı. Her gün düzenli olarak ayaklarda yara, kızarıklık, akıntı olup olmadığını kontrol etmek ayakta yara çıkmasını engelleyeceğinden buna dikkat edilmeli. Ayakları korumak için; yalınayak dolaşmamak, uygun ayakkabı seçmek, sıcak su ve sıcak ısı kaynaklarından (soba, mangal, çok sıcak kaplıca suları) sakınmak gerekli. Bir yara fark edildiğinde vakit kaybetmeden yara derinleşmeden doktora başvurmak önemli.

Göz kontrollerini aksatmak

Diyabet hastalarında katarakt ve görme kusurları sık görülebiliyor. Özellikle kan şekeri yüksekken bulanık görme, görme kesinliğinde ciddi azalma olabiliyor. Diyabetik hastaların doktorlarının ek bir önerisi yoksa yılda bir kez göz doktoruna kontrole gitmeleri gerekiyor.

Kullanılan kan şekeri ölçüm makinelerini kontrol ettirmemek

Endokrinoloji Uzmanı Dr. Funda Öztürk “Evde kullanılan kan şekeri ölçüm makinelerini zaman zaman kontrol etmek gereklidir. Kullanılan kan şekeri ölçüm çubuklarının son kullanım tarihleri kontrol edilmelidir. Bu kontroller evde yapılan ölçümlerde doğru sonuçlar alınması için önemlidir” diyor.(CO)