Çavuşoğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Dışişleri Bakanlığı’nın 2023 yılı bütçesine ilişkin sunuş konuşmasında, Türk dış politikasına yönelik değerlendirmelerde bulundu.

Türkiye Cumhuriyeti’nin 2023 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’yle Dışişleri Bakanlığı’na 16,7 milyar TL ödenek tahsis edildiğini açıklayan Çavuşoğlu, “Bütçemizin yaklaşık yüzde 55’i yurtdışı teşkilatımızın harcamaları için kullanılıyor. Yüzde 35’i uluslararası kuruluşlara katkı payı ödemelerimiz ve yurtdışındaki öğretmen, okutman ve din görevlileri maaşları için harcanıyor” bilgisini verdi.

Dışişleri Bakanlığı’nın bütçe teklifi itibarıyla 2023 yılı için 16 milyar 778 milyon 583 bin lira harcama yapmayı öngördüğü görüldü.

Ancak geçmiş yıllara kıyasla artık Kasım 2020’den sonraki 2021 yılı itibarıyla bütçe tekliflerinde detay bilgiler bulunmadığı için harcama kalemlerine ilişkin bilgiler teklifte yer almadı.

Türkiye’nin 2022 yılında “normalleşme politikası” yürüttüğüne işaret eden Çavuşoğlu, ikili ilişkilerde normalleşme adımlarını sıralayarak, “Güney Kafkasya’da barış ve refah için Ermenistan’la normalleşme sürecini yürütüyoruz. Azerbaycan’la eşgüdüm içinde Ermenistan’ı barışın paydaşı yapma girişimlerimiz sürecek. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’yle ilişkilerimiz yeni bir döneme girdi. Kısa süre içinde karşılıklı üst düzey ziyaretlerde birçok konuyu çözüme kavuşturduk. Ticaret, yatırımlar, eğitim, kültür, dış politika gibi birçok alanda karşılıklı kazanımlar elde ettik” ifadesini kullandı.

Bu kapsamda Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni göreve başlayacak Benjamin Netanyahu yönetimine mesaj verdiği gözlemlenen Çavuşoğlu, Türkiye’nin yeni Tel Aviv Büyükelçisi Şakir Torunlar ile İsrail’in yeni Ankara Büyükelçisi Irit Lillian’ın karşılıklı atanmasını anımsatarak, “İsrail’le, ortak çıkarlar ve karşılıklı hassasiyetlere saygı çerçevesinde bir işbirliği hedefliyoruz. İlişkilerimizin önemli bir unsuru, elbette Filistinli kardeşlerimizin hakları ile Kudüs’ün statüsü. Yeni kurulacak hükümetle de süreci bu temelde ilerletmeye hazırız” dedi.

İstanbul Tahıl Anlaşması yenilenebilecek mi?

Rusya’nın Ukrayna’yı 24 Şubat’ta işgali üzerine başlayan Karadeniz’deki savaş sürecinde boğazlardaki gemi trafiği için Montrö Sözleşmesi’ni uyguladıklarını vurgulayan Çavuşoğlu, Birleşmiş Milletler (BM) ile birlikte imzalanmış İstanbul Tahıl Anlaşması’nın 19 Aralık sonrasında devam etmesi için çabalarını sürdürdüklerini yineledi.

Çavuşoğlu, “Küresel gıda güvenliğine en büyük katkıyı yapan ülke olduk. Anlaşma sayesinde Dünya Gıda Fiyatları Endeksi yüzde 9’a düştü. Bu, 13 yıldır yaşanan en büyük düşüş oldu. Geçen ay ziyaret ettiğim Afrika ülkelerinde İstanbul Tahıl Anlaşması’nın tüm dünya için ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gördük. Rusya’nın anlaşmayı askıya aldığını açıklamasının ardından, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde yürüttüğümüz yoğun diplomasiyle 4 gün içinde anlaşmanın tekrar uygulanmasını sağladık. Şimdi de BM’yle birlikte anlaşmanın uzatılması için yoğun diplomasi yürütüyoruz. Bu kapsamda, son bir haftada Sayın Cumhurbaşkanımız Sayın Putin, Sayın Zelensky ve BM Genel Sekreteri Guterres’le; ben de yine Genel Sekreter Guterres ve ABD, Rusya, Hollanda ve AB’den muhataplarımla görüşmeler yaptım. Türkiye’nin inisiyatif almadığı bir senaryoyu düşünün. Hem bizi hem dünyayı etkileyecek bir kaos kontrolsüz şekilde büyüyecekti. Şu anda da savaşın sona erdirilmesi için en çok çaba harcayan ülke Türkiye” diye konuştu.

Suriye politikasında Esat ile diyalog kurulacak mı?

Suriye’de dört stratejik hedef temelinde ilkeli tutum yürüttüklerini söyleyen Çavuşoğlu, “Ülkenin birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması, siyasi çözüm temelinde kalıcı istikrara kavuşturulması, terörün sınırlarımızdan sökülüp atılması ve Suriyeliler'in ülkelerine güvenli şekilde geri dönmesi” şeklinde temel hedefleri sıraladı.

Suriye’yle ilişkiler konusunda Beşar Esat rejimiyle görüşme konusunda ise “İstihbarat kurumları arasındaki mevcut temasların diplomatik düzeye çıkarılmasına uygun ortam oluşursa, bunu da değerlendiririz” diyen Çavuşoğlu, Türkiye’nin çabalarıyla yaklaşık 530 bin Suriyeli’nin ülkesine döndüğünü kaydetti.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, son aylarda birkaç kez Esat ile diyalog kurulabileceği yönünde açıklamalarda bulunmuştu.

“Kıbrıs meselesinde dönüm noktasındayız”

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Ege ve Akdeniz’in doğusunda Türkiye’nin ve KKTC’nin hak ve çıkarlarını kararlılıkla koruduklarını söyleyerek, “Gayri askeri statüdeki adaların silahlandırılması konusundaki diplomatik ve hukuki adımlarımıza devam ettik. Son 1 yılda BM’ye gönderdiğimiz ilave iki mektup Yunanistan’ın dengesini bozdu. Doğu Akdeniz’de BM’ye bildirdiğimiz kıta sahanlığımıza yönelik Rum/Yunan ikilisinin son 2 yıldaki 9 ihlal girişimini sahada ve masada engelledik. Milli davamız Kıbrıs meselesinde bir dönüm noktasındayız. KKTC Hükümeti’yle birlikte egemen eşitlik ve eşit uluslararası statü temelinde 2 devletli çözümü savunmayı sürdüreceğiz. Maraş açılımı ve KKTC’nin yaptığı son öneriler gibi somut adımlara desteğimiz sürecek” diye konuştu.

Avrupa Birliği’ne yönelik eleştirilerini yineleyen Çavuşoğlu, “AB üyeliği hedefimize bağlıyız. Avrupa’nın bu zor gününde Türkiye’ye ihtiyacı var. Rum-Yunan taleplerine teslim olan AB’nin artık stratejik bir bakış açısı kazanması gerekiyor” dedi.(Kaynak:Yıldız Yazıcıoğlu/VOA)

(vş)