Afgan hükümetinin hızlı çöküşü ve ardından gelen kaos nedeniyle Başkan Biden, Cumhuriyetçiler’in eleştirilerine maruz kalıyor.
Biden yönetiminin önde gelen isimleri de, Afgan güvenlik güçlerinin hızlı çöküşüne hazırlıksız yakalandıklarını kabul ediyor.
Çoğu Cumhuriyetçi, Biden'ı uzun vadede Afganistan'da asker tutmaya zorlamadı. Yine de bazı Cumhuriyetçiler, Biden'ın geri çekilme stratejisine yönelik eleştirilerin dozunu arttırıyor ve Pazar günü Amerikan helikopterlerinin Kabil'deki ABD Büyükelçiliği üzerindeki görüntülerinin, ABD personelinin Vietnam'dan aşağılayıcı bir şekilde ayrılmasını hatırlattığını söylüyor.
Senato’daki Cumhuriyetçiler’in lideri Mitch McConnell, görüntüleri “bir süper gücün utandırıcı bir şekilde yere devrilmesi” olarak nitelendirdi.
Biden'ın tahliyelere yardımcı olmak için asker konuşlandırma emri vermesinin ötesinde planlanmış ek bir adım yoktu. Üst düzey yönetim yetkilileri, ABD'nin Kabil Havaalanı’ndaki güvenliği Amerikalılar’ı ve müttefiklerini kurtaracak kadar uzun süre koruyabileceğine inanıyor; ancak havaalanına ulaşamayanların akıbetinin ne olacağı belirsiz.
Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, Twitter’dan paylaştığı mesajında, "Başkan Biden çekilme kararından gerçekten pişmanlık duymuyorsa, o zaman Afganistan sözkonusu olduğunda gerçeklikten kopmuş demektir" dedi.
Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komisyonu üyelerinden Cumhuriyetçi Jim Banks, Fox News'a Biden'ın eylemlerini Amerikan halkına açıklaması gerektiğini söyledi.
Banks, "Afganistan'dan gelen görüntülerden daha şok edici olan şey, burada olanlar. Joe Biden gibi sorumluluklarından ve liderliğinden vazgeçen bir Amerikan lideri daha görmedik. Biden saklanıyor. Beyaz Saray'da ışıklar açık ama evde kimse yok. Joe Biden nerede?" dedi.
Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Üyesi Matt Gaetz, ‘’Başkan Biden nasıl ülkemizi COVID konusunda, sınırda ve ekonomik olarak başarısızlığa uğrattıysa, Afganistan'da da başarısız oldu. Başkan, tatilde olduğu için fark edip-etmediğini bile bilmiyorum.
Geri çekilme kararı doğruydu. Strateji ve taktikler ise korkunç ve yetersiz. Biden yönetimi, gayrimeşru bir Afgan hükümetinin meşruiyetine inandığı için, ABD vergi mükelleflerinin ödediği askeri teçhizatın Taleban'ın veya İran'ın eline geçmemesi için doğru önlemler alınmadı’’ dedi.
Uzun zamandır akıllı, stratejik ve iyi düşünülmüş bir geri çekilmeyi desteklediğini söyleyen Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Üyesi Kat Cammack da, ‘’Ancak tanık olduğumuz şey bu değil. Yönetimin 'planları ve ihtimalleri’ aylardır yürürlükte olmasına rağmen, bu aceleci geri çekilme, bu yönetimin anlamlı politikadan çok açıkgözlülük siyasetine odaklandığını gösteriyor’’ dedi.
Demokrat Kongre üyelerinden açıklamalar
Biden yönetiminin stratejisini destekleyen Senato Dış İlişkiler Komisyonu’nun Demokrat üyesi Senatör Chris Murphy ise Taleban’ın hızının sürpriz olduğunu söyledi ancak durumu bir istihbarat başarısızlığı olarak nitelendirmedi.
ABD'nin çekilmesi durumunda Afganistan'ın Taleban'ın eline geçeceğinin uzun zamandır bilindiğini söyleyen Murphy, "Afgan ordusuna ne kadar yatırım yaptığımız dikkate alındığında, analistlerin bu güçlerin birkaç günden fazla savaşabileceklerine inanmaları gülünç değil" dedi.
Demokrat senatör, "Uzun vadede ülkeyi savunma kabiliyetini arttırmasa bile trilyonlarca dolar ve 20 yıllık yatırımın bir şeyler kattığına inanmak istiyorsunuz" ifadelerini kullandı.
Demokrat Senatör Dianne Feinstein da “İnsan hakları savunucularını, çevirmenleri, gazetecileri, ABD ile birlikte çalışan ve Afganistan'da bir sivil toplum inşa etme mücadelesine öncülük eden birçok kişiyi kurtarmak için ABD’nin elinden gelen her şeyi yapmakla yükümlü olduğunu söyledi. Feinstein, ‘’İnsanları Taleban'ın misillemelerinden kurtarmak için vizelerin ve mülteci başvurularının işleme konmasını hızlandıracak her yol üstlenilmelidir ve ben gerekli her türlü tasarıyı destekleyeceğim’’ dedi.
Biden, on yıldan fazla bir süredir Afganistan'ın ABD için bir tür araf olduğunu savunuyordu. Ülkeyi yozlaşmış, ABD’nin cömertliğine bağımlı ve kendi başının çaresine bakması gereken güvenilmez bir ortak olarak görüyordu.
Başkan yardımcısı olarak, Biden’ın, ABD ve müttefiklerinin güçlerini geri çekebilmeleri için ülkeyi istikrara kavuşturmak amacıyla Obama'nın Afganistan'a 30 bin asker göndermesine, karşı çıktığı biliniyordu.
Temmuz ayındaki açıklamasında, “ABD'nin Afganistan'daki büyükelçiliğinin çatısından insanların helikopterlerle alındığını göreceğiniz hiçbir durum olmayacak. Afganistan'da tüm ülkeyi kontrol eden birleşik bir hükümet kurulma olasılığı çok düşük" demişti.
Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlığı, Büyükelçi Ross Wilson dahil olmak üzere tüm büyükelçilik personelinin Kabil Havaalanı’na transfer edildiğini söyledi.
Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Jon Finer da, Afganistan'daki Amerikan vatandaşları, son 20 yıldır ABD'nin yanında çalışan Afganlar ve özellikle savunmasız olan diğer insanlar için sivil tahliye uçuşlarına devam etmek üzere, ABD'nin Kabil Havaalanı’nın güvenliğini sağlamaya yoğun bir şekilde odaklandığını söyledi.
Finer, MSNBC'ye yaptığı açıklamada, "Bugünkü çabalarımızın ana odak noktası, uçuşların devam edebilmesi için havaalanını tekrar çalışır hale getirmek olacak" dedi.
Yetkili, güvenliği sağlamak için Pazartesi ve Salı günleri takviye ABD kuvvetlerinin havaalanına gönderileceğini de kaydetti.
Trump’tan Biden’a eleştiri
Afganistan’daki son gelişmeler üzerine eski Başkan Donald Trump da Biden’ı eleştirdi.
Trump, “Ülkemize yardımcı olan insanları ve sivilleri tahliye etmeden askeri birlikleri çekmek hangi aklın işidir? Bunlara (Taleban) en gelişmiş en iyi silahlar bırakıldı. Kim bu kadar basiretsizlik yapılabileceğine inanır? Başkan ben olsaydım bütün siviller tahliye edilir, bütün askeri teçhizat (Afganistan’dan) çıkarılırdı ”(Kaynak:Voa)
(vş)
