Resmî ziyareti nedeniyle Togo’nun başkenti Lome’de bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Togo Cumhurbaşkanı Faure Essozimna Gnassingbe, Burkina Faso Devlet Başkanı Christian Kabore ve Liberya Devlet Başkanı George Manneh Weah ile bir araya geldi.
Cumhurbaşkanlarının görüşmelerinin ardından bir bildiri yayımlandı.
TOGO, BURKİNA FASO, LİBERYA VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ CUMHURBAŞKANLARININ GÖRÜŞMESİNE DAİR NİHAİ BİLDİRİ
1. Togo Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ekselansları Sayın Faure
Essozimna GNASSINGBE’nin daveti üzerine, Türkiye Cumhuriyeti
Cumhurbaşkanı Ekselansları Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN,
Burkina Faso Cumhurbaşkanı Ekselansları Sayın Roch Marc
Christian KABORE ve Liberya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Ekselansları Sayın George Weah 10 Ekim 2021 tarihinde Lome’de bir
çalışma oturumu gerçekleştirdi.
2. Bu vesileyle, dört Devlet Başkanı, güvenlik, sağlık, iklim ve kalkınma
ortamından kaynaklanan sınamalara ilişkin ortak menfaat meseleleri ile
Türkiye ve Afrika ülkeleri arasında işbirliğine ilişkin fikir teatisinde
bulundu.
3. Devlet Başkanları, pandemi kaynaklı küresel sağlık krizine atıfta
bulunarak, Covid-19’la mücadele stratejisinin iki misli hızda sürdüğünü
hatırlattı. Bu bağlamda, pandemiye karşı etkili bir şekilde mücadele için
araç ve kaynakların yetersizliği sebebiyle, özellikle Afrika kıtasında
olmak üzere, dünyanın çeşitli yerlerinde durum vahametini korurken,
aşılama oranı yüksek ülkelerde kısıtlamaların kalkmaya başlamasını
esefle karşıladı.
4. Bu bağlamda, dört Devlet Başkanı uluslararası topluma, Afrika
ülkelerinin Covid-19’la mücadele çabalarının yoğunlaşmasına ve aynı
zamanda yeni varyantların ortaya çıkması riskinden kaçınılmasına
olanak sağlamak için daha fazla dayanışma, taahhüt ve destek
çağrısında bulundu. Buna yönelik olarak, bilhassa aşıya erişim
3
konusunda olmak üzere, gelişmiş devletleri söz ve vaatlerini yerine
getirmeye davet etti.
5. Güvenlik meselesini ele alan dört Devlet Başkanı, terörün şüphesiz
Afrika ve dünyada barış ve istikrara yönelik en büyük tehdidi teşkil
ettiğini hatırlattı.
6. Bu çerçevede, Batı Afrika'nın, özellikle radikalizmin ve şiddet içeren
aşırıcılığın yükselişi, silahlı grupların kıtada yayılması, her türlü insan
kaçakçılığı, sınıraşan organize suçlar, küçük ve hafif silahların
yaygınlaşması ile bunların yanısıra, yerel sosyo-politik ve ekonomik
gerçekler ve koşullarla beslenen çok boyutlu güvenlik sınamalarıyla
karşı karşıya kalmasına ilişkin derin endişelerini dile getirdi.
7. Bu bağlamda, Devlet Başkanları, DEAŞ, FETÖ, El Kaide ve Boko
Haram dahil olmak üzere terör örgütleri arasında hiçbir ayrım
gözetmeden, terörizmle mücadele konusundaki kararlılıklarını teyit
ettiler.
8. Ayrıca, ön saflarda yer alan Burkina Faso, Mali, Nijer, Nijerya ve
Çad'daki terör saldırıları şiddetle kınayarak, sözkonusu Devletler ile
halklarla dayanışma içinde olduklarını dile getirdiler.
9. Devlet Başkanları, bilhassa Gine Körfezinde, küresel korsanlıkla
mücadele etmek için kararlı adımlar atılması gerektiğini dile getirdi.
10. Güvenlik müdahalesinin ötesinde bu karmaşık ve uluslar aşırı
nitelikteki tehdit karşısında Devlet Başkanları, barışın korunması ve
şiddetin önlenmesinin bir aracı olarak toplumların temel sosyal
hizmetlere erişiminin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi çabalarına artan
4
yatırıma öncelik veren tutarlı ve etkili bir yanıtın verilmesi gerekliliğinin
altını çizdi.
11. Türk Devlet Başkanı, Afrika'da barış ve istikrara olan kararlı
bağlılığını özellikle yeniden teyit etti ve ülkesinin BM misyonları
nezdindeki kıtada konuşlanmış birliklerine olan bağlılığını yineledi.
Türkiye'nin Afrika'daki varlığının sadece karşılıklı yarar sağlayan
ekonomik ve ticari hedeflere dayanmadığını, aynı zamanda çok
sektörlü projeler temelinde teknik yardım yoluyla Afrika'nın kalkınma
zaruretini de içerdiğini hatırlattı.
12. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) ve
önümüzdeki Kasım ayında İskoçya'nın Glasgow kentinde yapılması
planlanan Dünya Liderleri Zirvesi çerçevesinde, dört Devlet Başkanı,
sanayileşmiş ülkelere, sera gazı emisyonlarının azaltılmasına önemli
ölçüde katkıda bulunmak suretiyle taahhüt ve eylemlerini artırmaları ve
gerçekleştirmelerinin yanı sıra, yenilenebilir enerjinin teşviki için de
çağrıda bulundu.
13. İşbirliği ile ilgili olarak, dört Devlet Başkanı, Türkiye'nin Afrika için
stratejik bir ortak olarak rolünü meşrulaştıran ve onu uluslararası
sahnede önemli bir aktör haline getiren Türk ekonomisinin dikkate
değer ilerlemesini ve gücünü kabul etti.
14. Başkanlar ayrıca, iki ortak tarafından belirlenen çok iddialı hedeflere
henüz ulaşmamış olsa da, Afrika ile ticaret hacminin, Covid-19
pandemisinin ortaya çıkmasına bağlı engellere rağmen on yıllık
işbirliğinde üç mislinden fazla arttığını kaydetti.
5
15. Başkanlar diğer yandan, pandeminin getirdiği kısıtlamalara rağmen,
Afrika'daki büyüme beklentilerinin umut verici olduğunu vurguladılar;
bunların tümü, Türkiye ile ortaklığın güçlendirilmesine ve mevcut
bağlamda daha adil ve dayanıklı hale getirilmesine katkıda bulunuyor.
16. Bu bağlamda, Türk Devlet Başkanı, Afrika ülkeleriyle siyasi,
ekonomik, ticari ve kültürel ilişkileri artırma ve geliştirme konusundaki
kararlılığını bir kez daha teyit etti. Bu hedeflere ulaşmak için,
Ekselansları Recep Tayyip Erdoğan, ülkesinin, barış ve istikrarı,
ekonomik bağları desteklemek ve güçlendirmek, ticaret ve sanayi için
fırsatlar yaratmak için çoğu ülkede varlık göstermek suretiyle Afrika'yı
tercih edilen bir yatırım ortağı yapma arzusunu vurguladı.
17. Devlet Başkanları, birlikte daha adil bir dünya için, İstanbul’da,
sırasıyla 21-22 Ekim 2021 ve 17-18 Aralık 2021 tarihlerinde yapılacak
olan Üçüncü Türkiye-Afrika Ekonomi ve İşbirliği Forumu’nu ve Üçüncü
Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesini memnuniyetle karşıladı.
18. Lome toplantısı, kardeşlik ve mükemmel bir anlayış ortamında
gerçekleşti ve dört Devlet Başkanı, ilişkilerini simgeleyen dostluk ve
dürüstlük ruhu içinde daha sık görüş alışverişinde bulunmak için
ülkeleri arasındaki iletişim kanallarını güçlendirme hususunda uzlaştı.
19. Burkina Faso, Liberya ve Türkiye Devlet Başkanları, Ekselansları
Faure Essozimna GNASSINGBE'ye, Togo Hükümetine ve halkına,
kendilerine ve heyetlerine yapılan sıcak ve kardeşçe karşılama için
derin takdir ve şükranlarını ifade etti.
19 Ekim 2021 tarihinde Lome'de imzalanmıştır."
(vş)
