Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu tarihinde bir ilk yaşandı. 25 Nisan’da BM Genel Kurulu’nda kabul edilen yasa kapsamında, Güvenlik Konseyi’nde ''veto'' hakkını kullanan beş daimi üye; ABD, Çin, İngiltere, Fransa ve Rusya’nın BM Genel Kurulu’na açıklama yapması kararı ilk kez bugün uygulandı.

Geçtiğimiz hafta, Kuzey Kore’nin son zamanlarda yasaklanmış uzun menzilli ve balistik füze testleri için yeni yaptırımlar getirilmesiyle ilgili bir karar tasarısını ''veto'' eden Rusya ve Çin, BM Genel Kuruluna ''veto'' kararlarıyla ilgili açıklama yapmak zorunda kaldı.

Çin’in BM Daimi Temsilcisi Zhang Jun, Kuzey Kore'nin 2018'de nükleer silahlardan arınmak için adımlar atmasından bu yana ABD’nin Kuzey Kore'nin olumlu girişimlerine karşılık vermediğini ve bu nedenle karar tasarısını veto ettiklerini açıkladı.

Zhang, ABD’nin Kuzey Kore’nin attığı tüm olumlu adımları reddettiğini, sorunun çözümü için samimi davranmadığını, Kuzey Kore'nin meşru ve makul endişelerini dikkate almadığını savundu. Çinli temsilci, COVID-19 yüzünden zaten izole bir durumda olan Kuzey Kore’ye, Güvenlik Konseyi aracılığıyla yeni yaptırımlar getirmenin acımasız olduğunu savundu.

Güvenlik Konseyi’nin, Kuzey Kore’ye karşı şimdiye kadar uyguladığı yaptırımları ''çok acımasız'' ve sert'' olarak değerlendiren Zhang, ''Yaptırımlar sert ve benzeri görülmemiş. ABD'nin, Kuzey Kore'ye yönelik bazı yaptırımları hafifletmek, Güney Kore ile sürdürdüğü ortak askeri tatbikatları durdurmak gibi yapabileceği birçok alternatif olumlu adımlar var. Kore yarımadası sorununun çözümü için artık yaptırımlar ve baskılardan oluşan eski politikaların bırakılması gerekiyor'' dedi.

Rusya’nın BM Daimi Temsil Yardımcısı Anna Evstigneeva, Kuzey Kore sorununu ciddiyetle ele alan herkesin, uzun süredir Pyongyang'ın bir yaptırım sarmalı tehdidi altında koşulsuz olarak silahsızlanmasını beklemenin beyhude olduğunu anlaması gerektiğini belirtti.

ABD’yi temsilen Genel Kurula hitap eden kıdemli diplomat ve Büyükelçi Jeffrey DeLaurentis, Kozey Kore’nin son yaptığı tüm füze denemelerinin tamamının daha önce alınmış BM Güvenlik Konseyi kararlarının ihlali olduğunu savunarak, ''Kuzey Kore hepimizin oybirliğiyle kabul ettiği birden fazla Güvenlik Konseyi kararını birden ihlal etti. Kuzey Kore’nin kararları hiçe sayıp yaptığı provokasyona aldıkları veto kararıyla Çin ve Rusya da ortak olmuştur'' diye konuştu.

Yeni karar tasarısı 25 Nisan’da BM Genel Kurulu’nda, Liechtenstein tarafından sunulmuş, aralarında BM Güvenlik Konseyi’nin iki daimi üyesi ABD ve İngiltere’nin yanı sıra Türkiye'nin de destek verdiği tasarıya, 83 ülke sponsor olmuştu.

BM Genel Kurulu’nda kabul edilen yeni kararda, Güvenlik Konseyi’nde veto hakkı olan ABD, Rusya, İngiltere, Çin ve Fransa, eğer bu haklarını kullanırlarsa 10 gün içinde neden bu adımı attıklarını BM Genel Kurulu'na açıklamaları şartı koşulmuştu. Kabul edilen yeni karar tasarısı, 193 üyeli küresel örgütün, BM Güvenlik Konseyi’ndeki beş daimi üyesinden ''hesap sorma'' tasarısı olarak değerlendirilmişti.
(vş)