Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, koronavirüs salgının ardından şehirlerdeki atık yönetiminde düzenleme yapılmamasına dikkat çekti.
Odanın açıklamasında, "Virüs salgını nedeni ile çevre sağlığı ve kişisel hijyene yönelik hassasiyetin ve zorunluluğun arttığı bu dönemde 'Atık Yönetimi' bu sürecin de en önemli parçalarından birisidir" denildi.
"Yaşadığımız süreç; hijyenin sağlık için önemi ile birlikte sağlıklı şehirlerde yaşayabilmek için çevre sağlığı hizmetlerinin de önemini ortaya koymuştur" diyen oda şu uyarıları yaptı:
"Evlerimizde oluşan atıkların Yerel Yönetimler tarafından toplanarak bertaraf edilmesi gerekmektedir. Bu süreçte Yerel Yönetimler tarafından yürütülen evlerimizden atıkların toplanması çalışmaları sırasında; vatandaşlar tarafından geri kazanılabilir nitelikte olan atıklar ile organik atıklar ayrı biriktirilmeli, bu atıklardan geri dönüşebilir nitelikte olanlar; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Lisanslı olan ve Belediyeler tarafından yetkilendirilmiş Firmalar tarafından, organik nitelikte olanlar ise Belediyeler tarafından toplanarak atık bertarafı ve geri dönüşüm süreci yürütülmelidir.
İşletmelerin faaliyetleri kapsamında oluşan atıklar da niteliği ve tehlikelilik içeriğine göre mevzuat kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Lisanslı Firmalara bertaraf amacı ile gönderilmelidir.
Ülkemize her türden atık, artık ve hurda ithalatı durdurulmalıdır.
"Evde Kalmaya Çalıştığımız" bu süreçte, atık miktarı ve niteliği de farklılıklar gösterebilmektedir. Hijyen nedeni ile ambalajlı ürün tüketiminin artması, evlerdeki tüketimin artması atık miktarında da bir miktar artışa neden olmaktadır."
Odanın önerilerinin bir bölümü ise şöyle:
"Sağlık tesislerinden kaynaklanan; Covid-19 virüsü ile enfekte olmuş kişilerin kullandığı ve bulaşıcı maddeleri içeren veya içerme ihtimali olan tüm evsel ve klinik atıklar tıbbi atık olarak tanımlanmalı ve tıbbi atık prosedürüne uygun toplama, taşınma ve bertarafı yapılmalıdır.
Tıbbi atıkların toplanması taşınması sürecinde çalışan tüm personelin kişisel koruyucu ekipmanlarını kullanmaları önem arz etmektedir. Kişisel koruyucu ekipmanlarında her zamankinden daha sık değiştirilmelidir.
Sağlık kuruluşlarında oluşan tüm tıbbi atıklar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kuruluş ve özel araçlar ile bertaraf tesislerine gönderilmektedir. Oluşan yeni duruma göre; tıbbi atıkların taşınması ve bertarafı sürecinin yönetimine ilişkin merkezi ve yerel yönetimler tarafından ivedilikle çalışmalar gerçekleştirilmeli, maliyetlerin karşılanması konusunda devlet desteği sağlanmalıdır. Atıkların kontrolsüz toplanması, evsel atıklarla karıştırılması ya da uygun bertaraf tesisine gönderilmemesi gibi uygunsuzlukların yaşanması ihtimaline karşılık denetimi daha ciddi gerçekleştirilmelidir.
Ülkemizde ; İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya, Slovenya, Fransa, Japonya gibi ülkelerden atık ithalatı yapılmaktadır. "Covid-19‘u salgını en çok etkilediği ülkelerin başında, İspanya, İtalya, İngiltere, Fransa ve ABD gelmektedir. Atık ithalatı acilen durdurulmalı, yurtdışından ülkemize gelen atıklar ve hurdalar ile oluşacak riskler bertaraf edilmelidir.
Limanlarda gemilerden alınan evsel atıkların salgın dönemi boyunca tıbbi atık olarak değerlendirilmesi gereklidir.
Sokak toplayıcılarının, sağlıksız ve güvensiz koşullarda çöp konteynırlarından geri dönüşebilir atıkları toplaması enfeksiyon riskine karşı savunmasız bırakmaktadır. Atık toplayıcılığı ile geçimini sağlayan kişilerin korunması için merkezi ve yerel yönetimlerin acil önlem alması gerekmektedir.
Kişisel koruyucu ekipman olarak kullanılan enfeksiyon taşıma riski olan maske ve eldivenlerimizin bu süreçte güvenli toplanması ve bertarafı konusunda hassasiyet göstermemiz önemlidir. Kişilerin sokağa çıkarken kullandığı maske eldiven gibi tek kullanımlık ekipmanları gelişigüzel atmaması, evsel atıklar ile doğrudan karıştırmaması salgın riskinin artmaması için önemlidir. Maske ve Eldiven atıkları ayrı toplanmalı, kullanım sonrası evdeki imkanlar doğrultusunda (özellikle hastalık teşhisi konularak evde karantinaya alınmış kişilere ait atıkların mümkünse dezenfekte edilmesi) iç içe konulmuş 2-3 kat çöp poşetleri içine katmanlı şekilde paketlenmelidir. Atıklar evlerine en yakın sağlık tesisindeki tıbbı atık alanına teslim edilmeli, yapılamıyorsa poşetlenmiş olarak çöp konteynırına atılmalıdır.
Tek kullanımlık maske, eldiven gibi koruyucu malzemelerin enfeksiyon riski ihtimaline karşın tıbbi atık olarak değerlendirilmesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yerel yönetimler tarafından toplanması ve bertarafına yönelik çalışma yürütülmesi gerekmektedir.
Belediyeler tarafından salgınla mücadele çalışmaları kapsamında cadde sokakların dezenfekte edilmesi ve yıkanması işlemlerine ilişkin çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Sağlık uzmanları tarafından cadde sokakların yıkanması işleminin önleyici tedbir olmadığı ifade edilmektedir. Söz konusu çalışmalar, dezenfeksiyon ve koruma işlevi yürütmemekte, tam tersine işlem sonucu oluşan kimyasal içerikli yıkama suları toprağa doğrudan karışmakta, çevre sağlığı, doğal yaşam için tehlike oluşturmaktadır. Bu uygulamalardan vazgeçilmelidir.
Entegre bir halk sağlığı politikasının bir parçası olarak, kanalizasyon sistemlerinde taşınan atık sular iyi tasarlanmış ve iyi yönetilen merkezi atık su arıtma tesislerinde arıtılmalıdır.
Mevcut atık su arıtma tesislerinin virüsleri gidermek için optimize edilmesi, gerekirse son bir dezenfeksiyon adımı uygulanması süreci değerlendirilmelidir.
Belediyeler ve işletmeler bünyesinde temizlik, atık yönetimi, atıksu arıtma tesisleri işletilmesi hizmetlerini yürüten personelin sağlıklarının korunması için kişisel koruyucu ekipmanlarını kullanmaları sağlanmalı, koruyucu dış giyim eldiven, bot, gözlük veya yüz siperi ve maske içeren uygun kişisel koruyucu ekipman (PPE) giymelidir. Kişisel koruyucu ekipmanlar kullanımı sona erdikten sonra Tıbbi Atık olarak değerlendirilerek ilgili toplama, taşıma ve bertaraf süreci yürütülmelidir."
(VŞ)
