Michelle Bachelet'in Çin gezisi, 2005'ten bu yana bir BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri tarafından ülkeye yapılan ilk gezi.
İnsan hakları örgütleri, gezinin iktidardaki Komünist Parti'nin Şincan'daki hak ihlallerini örtbas etme ihtimali konusunda uyarıyor.
Çin, sayılarının bir milyon veya daha fazla olduğu tahmin edilen Uygur, Kazak ve diğer Müslüman azınlıkları kilit altında tutuyor. Çin’in bu eylemi, çeşitli insan hakları örgütleri tarafından Pekin’in farklı kültürel kimlikleri yok etme kampanyası olarak tanımlanıyor.
Çin ise eleştirilere, saklayacak hiçbir şeyi olmadığını söyleyerek cevap veriyor. Pekin, siyasi önyargısı olmayan herkesi, Şincan'ı ziyaret etmeye ve bölgede düzeni ve etnik uyumu yeniden tesis etmek için başarılı bir kampanya olarak tanımladığı uygulamaları görmeye davet ediyor.
Altı günlük ziyaretine Çin’in güneyindeki Guangzhou kentinden başlayan Bachelet, bir zamanlar İpek Yolu üzerinde bir durak olan Şincan'ın, Kaşgar şehrini ve bölgenin başkenti Urumçi'yi ziyaret edecek.
Bachelet’in gezisine dair ayrıntılar sıkı bir şekilde gizli tutuldu. Çin Komünist Partisi tarafından kontrol edilen medya, Bachelet’in ziyareti hakkında haber yapmadı.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin bugün düzenlediği günlük toplantısında, Bachelet'in gelişini doğruladı ve BM yetkilisinin "tüm sektörlerle kapsamlı görüş alışverişinde bulunacağını" söyledi.
Wang, Çin'deki gezisinde Bachelet’e hiçbir gazetecinin eşlik etmeyeceğini, ancak Bachelet'in “zamanı geldiğinde medyaya ziyareti hakkında bilgi vereceğini” söyledi.
Wang, "Bu ziyaretin iki taraf arasındaki alışverişi ve işbirliğini daha da ilerleteceğini ve uluslararası insan hakları davasını ilerletmede aktif bir rol oynayacağını umuyorum" ifadelerini kullandı.
Bachelet'in Çin ziyaretinde, Pekin’in mesleki eğitim ve öğretim merkezleri olarak adlandırdığı eski toplama kamplarını ziyaret etmesine ve daha fazla dini, siyasi ve kültürel özgürlük çağrısında bulunan, örneğin ekonomist ve Sakharov Ödülü’nü kazanan Ilham Tohti gibi hapsedilen insanlarla görüşmesine izin verilip verilmeyeceği halen soru işareti.
Çin ayrıca azınlıkları zorla çalıştırmakla, doğum kontrolünü zorlamakla ve çocukları hapsedilen ebeveynlerinden ayırmakla suçlanıyor. Dui Hua Vakfı, Ramazan ayında oruç tutmanın veya İslami kitap satmanın da Çinli yetkililer tarafından hedef alındığını söylüyor.
Bachelet'in, Şincan'daki baskıya öncülük eden yetkililerle görüşüp görüşemeyeceği belli değil. Bu isimler arasında şimdi Pekin'de bir yetkili olan eski yerel parti sekreteri Chen Quanguo da var.
Şili'nin eski cumhurbaşkanı Bachelet’in ofisi, BM yetkilisinin, üst düzey ulusal ve yerel yetkililer, sivil toplum kuruluşları, iş dünyası temsilcileri ve akademisyenlerle konuşmayı ve Guangzhou Üniversitesi'ndeki öğrencilere bir konferans vermeyi planladığını duyurdu.
İnsan hakları örgütleri, Tibet ve İç Moğolistan'daki azınlıkların kültürel haklarını kısıtlayan politikaları konusunda Çin'den daha fazla bilgi ve hesap verebilirlik talep etti.
Hong Kong'daki özgürlüklere yönelik baskılar, ABD'yi ve diğer ülkeleri yerel ve Çin merkezi hükümet yetkililerine yaptırım uygulamaya yöneltti.
Uluslararası Af Örgütü, ziyareti sırasında Bachelet'in "insanlığa karşı suçları ve ağır insan hakları ihlallerini ele alması" gerektiğini söyledi.
Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnes Callamard bir açıklamasında, "Michelle Bachelet'in uzun süredir ertelenen Şincan ziyareti bölgedeki insan hakları ihlallerini ele almak için önemli bir fırsat, ancak aynı zamanda Çin hükümetinin gerçeği örtbas etme çabalarına karşı yürütülen bir savaş olacak" ifadelerini kullandı.
Callamard, “BM, bunu hafifletmek için adımlar atmalı ve bariz propagandayı desteklemek için kullanılmaya karşı direnmeli” dedi.
Uygurlar geçen yıl, Çin’in Ankara Büyükelçiliği’nin bulunduğu bölgede, baskıya uğrayan yakınlarından haber alamadıkları gerekçesiyle nöbet tutmuştu
İLGİLİ HABERLER
Uygurlar’dan Aileleri İçin BM'ye Çağrı
Bachelet'in gezisi, BM yetkilisinin Şincan'daki insan hakları durumuna dair yayınlanması uzun zamandır beklenen raporundan önce gerçekleşiyor.
Yaklaşık 200 insan hakları örgütü, Bachelet'i raporunu yayınlamaya çağırdı. Diplomatlar, Bachelet’in raporunun hazır ya da hazıra yakın olduğunu söyledi.
Geçen Cuma günü bu çağrıyı yineleyen ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price, ABD ve diğer ülkelerin aylardır raporun açıklanması için çağrıda bulunduğunu hatırlattı.
Price, "Yüksek komiserin, Şincan’daki vahşet ve Çin Halk Cumhuriyeti genelindeki diğer insan hakları ihlalleri ve suistimallerinin tartışılmaz kanıtları karşısında devam eden sessizliği, özellikle insan hakları konusunda BM'nin önde gelen sesi olduğu ve olması gerektiği için son derece endişe verici” dedi.
ABD'nin Bachelet'in ziyaretinden "derin endişe duyduğunu" söyleyen Price, ABD’nin "Çin Halk Cumhuriyeti’nin Şincan'daki insan hakları ortamının eksiksiz ve manipüle edilmemiş bir değerlendirmesini yapmak için gereken erişimi sağlayacağına dair herhangi bir beklentisinin" da olmadığını belirtti.
ABD hükümeti, Pekin'in Uygurlara yönelik politikalarının soykırım ve insanlığa karşı suç teşkil ettiğini açıkladı. İngiltere, Belçika, Hollanda ve Kanada'daki yasama organları da aynısını yaptı.
Bu iddiaları reddeden Pekin ise bölgedeki Çin yönetimine karşı yıllarca süren şiddetli saldırıların ardından politikalarının cihat propagandasından etkilenenleri radikallikten arındırmaya yönelik olduğunu iddia ediyor.
(vş)
