Başkan Joe Biden, Ortadoğu ziyareti kapsamında Doğu Kudüs'ü ve Batı Şeria'yı ziyaret etti. Biden, onlarca yıldır devam eden İsrail-Filistin çatışmasını sonlandırmak için çabalamaktan vazgeçmeyeceğini söyledi, ancak taraflar arasında donmuş olan barış görüşmelerini yeniden başlatmak için bir hamle yapmadı.

Ortadoğu seyahatinin Suudi Arabistan durağına geçmeden önce Biden, Doğu Kudüs'te bir hastaneyi ziyaret etti ve yıllara yayılan 100 milyon dolarlık bir mali ve teknik yardım paketi sözü verdi.

''Bağımsız Filistin devleti hedefi uzak''

Batı Şeria'nın Beytüllahim kasabasında Filistin lideri Mahmud Abbas'la görüşen Biden, İsrail'le yeni görüşmeler gündemde değilken bağımsız bir Filistin devleti kurulmasının uzak bir hedef olduğunu söyledi.

Biden, ''Henüz şartlar müzakereleri yeniden başlatmak için olgunlaşmış olmasa da ABD ve yönetimim tarafları bir araya getirme çabalarından vazgeçmeyecek'' diye konuş
Mahmud Abbas ise ABD ve Birleşmiş Milletler (BM) gibi uluslararası kurumlar tarafından tercih edilen model olan 'çatışmaya iki devletli bir çözüm olasılığının' azaldığını ve fırsatın uzun süre devam etmeyebileceğini söyledi.

Abbas, ''Artık bu işgali sonlandırmanın zamanı değil mi?'' diye sordu.

Abbas Filistin'in isteklerini sıraladı

Abbas, ABD'nin Filistin devletinin gelecekteki başkenti olarak görülen Doğu Kudüs'te bir konsolosluk açması, Filistin Kurtuluş Örgütü'nün terör örgütleri listesinden çıkartılması ve Washington'da ofis açmasına izin verilmesi isteklerini yineledi.

Abbas ayrıca öldürülen Al Jazeera muhabiri Şirin Ebu Akleh'in katillerinin yargı karşısına getirilmesi için ABD'den destek istedi. Filistin ve Amerikan vatandaşı Şirin Ebu Akleh, İsrail'in Batı Şeria'nın Cenin kentinde düzenlediği saldırı sırasında hayatını kaybetmişti.

Filistinli liderler, ziyareti öncesinde Biden'ı İsrail'in Arap ülkeleriyle bölgesel güvenlik anlaşmalarına entegrasyonunu Filistinliler'in kendi kendini yönetme isteği ve Batı Şeria'da inşa edilen İsrail yerleşimleri gibi kaygılarından öncelikli görmekle suçlamıştı.

Biden, çatışmayı sonlandırmak için yıllarca süren başarısız girişimlerin ardından işgal altındaki Batı Şeria ve Gazze'de ağır kısıtlamalar altında yaşayan Filistinliler’in çektiği acıları kabul etti, ''Keder ve hayal kırıklığını hissedebilirsiniz'' ifadelerini kullandı.

Doğu Kudüs'teki hastanelere para yardımının yanı sıra Biden, Batı Şeria ve Gazze'de Telekom ağlarının 2023'e kadar 4G standardına getirilmesi ve Batı Şeria ile komşu Ürdün arasındaki seyahati kolaylaştırması öngörülen diğer bazı önlemleri açıklamaya hazırlanıyor.

BM'ye bağlı Filistinli Mültecilere Yardım Dairesi (UNRWA) de Filistinli mültecilere yardım için 201 milyon dolarlık bir paket sunmaya hazırlanıyor.

Biden'ın Filistin temasları İsrail'deki sıcak karşılamadan farklıydı

Ancak Biden'ın işgal altındaki Batı Şeria'da karşılaştığı atmosfer İsrail'de onur madalyası da aldığı sıcak karşılamadan oldukça farklıydı.

Beytüllahim'deki başkanlık sarayına götürülürken Biden'ın karşısına yol boyunca "Sayın Başkan, bu apartheid" yazılı pankartlar çıktı.

Yerel ve uluslararası insan hakları grupları, İsrail'in Batı Şeria işgalinin bir apartheid sistemi yarattığını söylüyor.

Al Jazeera muhabiri hatırlatıldı

Beytüllahim'de ise ''Şirin'e Adalet'' yazılı büyük bir pankart açılmış, ayrıca Biden-Abbas görüşmesini haberleştiren muhabir meslektaşları tarafından Al Jazeera muhabiri için sembolik olarak boş bir koltuk bırakılmıştı.

Biden, ABD'nin öldürülen Al Jazeera muhabiri için hesap sormaya devam edeceğini belirtti. Amerikalı yetkililer muhabirin bir İsrail askeri tarafından öldürülmüş olmasının muhtemel olduğu sonucuna varmış ancak olayın kasti olduğunu düşündürecek deliller olmadığını bildirmişti.

Filistinliler'in çoğu İsrail'i Ebu Akleh'i öldürmekle suçluyor, İsrail ise gazetecinin cinayetini soruşturduğunu belirterek iddiaları reddediyor.

Biden'ın bir sonraki durağı Suudi Arabistan

Başkan Biden, Filistin'in ardından Ortadoğu ziyaretinin Suudi Arabistan durağına geçecek. Biden'ın Riyad'la enerji tedariki, insan hakları, güvenlik işbirliği konularını ele alması bekleniyor.

Beyaz Saray, Biden'ın Suudi Kral Selman bin Abdulaziz ile Cidde'deki sarayda ikili bir görüşme yapacağını, daha sonra başkan ve ekibinin Veliaht Prens Muhammed bin Selman ve Suudi bakanlarla bir çalışma toplantısı düzenleyeceğini bildirdi.

Başkan'ın Suudi Arabistan gezisi ABD içinde eleştirilere hedef oluyor. Nedeni Biden'ın 2018'deki Cemal Kaşıkçı cinayetinin ardından Suudi Arabistan'ın dünyadan izole edilmesi sözü vermiş olması.

ABD istihbaratı, Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’ndaki cinayete doğrudan Veliaht Prens Muhammed Bin Selman'ın onay verdiğini söylüyor. Prens Bin Selman ise olaya karıştığı iddialarını reddediyor.

Biden ve ekibinin, ABD'nin Riyad'la güvenlik ve enerji ilişkisinin Sünni-Müslüman bir güç odağı olan krallığı dışlamaktan daha önemli olduğu sonucuna vardığı yorumu yapılıyor.