İzmir'in Gaziemir ilçesindeki nükleer atık tehlikesinin hala çözüme kavuşmaması nedeniyle konuyu meclis gündemine taşıyan CHP İzmir Milletvekili Kani Beko, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun (TAEK) raporuna göre Gaziemir'de en az 12 yıldır bulunan nükleer atıklara ilişkin Bakanlığın hangi adımlar attığını, radyasyon ölçümlerini, çevreye verdiği zararları, önlemleri, cezaları ve ölüm sonuçlarını sordu. Yanıt İzmir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden geldi. Yanıtta, ‘Sahadaki radyoaktif kirlilik ve temizleme çalışmalarının Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun sorumluluk alanında bulunmaktadır’ denildi.

CHP’li Beko, “Bakanlıklar topu bir birine atana kadar sorumluluklarının gereğini yapması gerekir. O bölgede yaşayan vatandaşlar her türlü vatandaşlık görevini yerine getirirken, hükümet yetkilileri ise topu birbirine atmakla meşgul. Gaziemir ilçesinde yaşayan hemşerilerimin sağlığı 12 yıldır nükleer atık tehditi altında. Topu bırak, soruna bak. Bölgede yaşanan ölümlere ve ölümlerin ortak nedenlerine bakarlarsa radyoaktiv tehlikenin devam ettiğini görürler. Yetkililere sesleniyorum; insan hayatı bu kadar ucuz mu? Bir an önce köklü bir çözüm getirilmezse tehlikenin boyutlarının büyümesi kaçınılmaz olacaktır” uyarısında bulundu.

BÖLGEDEKİ SORUN 12 YILDIR ÇÖZÜLEMEDİ!

Gelen cevapta, bölgedeki sorunun devam ettiğini gösteren yanıtı paylaşan Beko, “İzmir İli, Gaziemir İlçesinde, 1940 yılında (2000 yılında vefat eden) Hasan Yavaş tarafından kurulan ve işletilen Aslan Avcı Döküm San. ve Tic. A.Ş 'de atık akümülatörden kurşun geri kazanımı ve kurşun hurdası da kullanılarak rafine edilmiş kurşun üretimi yapılmış ve işletme 2010 yılında faaliyetine son vermiştir. Yıldırım Mustafa IRV ANA (Aslan Kurşun San. ve Tic. A.Ş. Yönetim Kurulu Eski Üyesi) tarafından İzmir Valiliğine verilen şikayet dilekçesinde, işletme arazisine cüruf gömüldüğü bildirilmiştir. 2007 yılında yapılan çalışmalar sonucunda şikayete konu atıkların arazi sahasına gömülü olduğu tespit edilmiş ve alınan numune sonuçlarına göre atığın niteliği TEHLİKELİ olarak belirlenmiştir” deniliyor. Bu da tehlikenin devam ettiğini göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu.

ASIL SORUMLU ENERJİ BAKANLIĞI

Çevreyi kasten kirletme sorumluluğunun Enerji Bakanlığı’nın bünyesinde olan TAEK’e ait olduğu bilgisi ise gelen yanıtta şöyle dile getiriliyor: “Söz konusu atıklar için, "çevreyi kasten kirletmek" suçundan İzmir Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğu, "atığın yönetmelik hükümlerine aykırı bertaraf' edilmesi nedeniyle 321 bin TL idari para cezası uygulandığı bilgisine yer verildi. Yine gelen yanıtta, İş bu atıklarda; 2005 yılında radyoaktivite tespit edilmesi sonrasında, konuya İlişkin yetki ve sorumluluk Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'na geçmiştir. Fabrika sahasında TAEK tarafından inceleme yapıldığı, radyoaktif kaynak olarak Europium 152 tespit edildiği bildirilmiştir. Fabrika sahasının Aslan Avcı Döküm San. ve Tic. A.Ş. tarafından (TAEK talimatı doğrultusunda) 10 bin 200 ton toprakla örtülmesi sağlanmıştır. Sahadaki radyoaktif kirlilik ve temizleme çalışmalarının TAEK’in sorumluluk alanında bulunmaktadır” bilgisi veriliyor.

VALİLİĞİN ÇED KARARINI MAHKEME İPTAL ETMİŞTİ

 Valilik ‘ÇED gerekli değildir’ kararının mahkemece iptal edildiği belirtilen yanıtı da paylaşan Beko, şunları açıkladı: “’Sahada depolanan atıkların yer altı suyunda ve toprakta neden olduğu ağır metal kirliliği nedeniyle 5 milyon 79 bin 900 TL idari para cezası uygulanmıştır. Turanlar A.Ş. 'ye Valilik tarafından ÇED Gerekli Değildir kararı verilmiş ve akabinde sahada çalışma başlatılmış. İzmir 2. İdare Mahkemesi ise 26.02.2015 tarih ve 2015/85 Esas Numaralı Karar ile ÇED Gerekli Değildir kararının iptaline hükmedilmiş ve üniteler mühürlenmiştir’ deniliyor. Bu bağlamda, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanununa göre; sözü edilen hususlar ‘TAEK tarafından yürütülür’ hükmü ve bu Kanun uyarınca çıkarılan yönetmeliklerde de ‘radyoaktif atıklar’ yönetmelik kapsamı dışında olması nedeniyle, bahse konu atıklar; TAEK tarafından kontrol edilmeye başlanmış olup, sonrasındaki tüm iş ve işlemler de TAEK talimatları doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.”