Tüm dünyayı sarsan koronavirüs salgını ile insanların nakit para kullanımından uzaklaşması ve Bitcoin benzeri özel girişimlerin oluşturduğu dijital para birimlerin giderek popülerlik kazanması Avrupa Merkez Bankası'nın da konuyla ilgili çalışmalar yapmasını bir anlamda zorunlu kılmıştı.

Peki henüz düşünce aşamasında olan dijital euro nedir ve diğer kripto para birimlerinden farkı ne olacak?

Avrupa Merkez Bankası destekli dijital euro

Digital euro halihazırda kullanılan euro banknot ve madeni paraların elektronik versiyonu olacak. Euro gibi resmi bir para olarak kabul edilecek ve garantörlüğünü Avrupa Merkez Bankası üstlenecek.

Dijital euro ile ilk defa bireyler Avrupa Merkez Bankası'nda doğrudan hesap açabilecek. Bundaki amaç dijital euro hesapları özel bankalardan daha güvenli bir sistemde tutmak. Çünkü özel bankaların iflası söz konusu olduğunda ya da herhangi bir hırsızlık durumunda dijital hesapların kaybolma ya da çalınma riski bulunuyor.

Dijital eurolar tıpkı klasik banknotlarda olduğu gibi bankacılık sistemi dışında dijital cüzdanlarda tutulabilecek. Avrupa Merkez Bankası'nın yayınladığı dijital para raporuna göre bu saydede bireyler günlük harcamalarını da dijital eurolarla "hızlı ve güvenilir" bir şekilde yapabilecek.

Djital euroların üretilmesi ve transferinde de diğer kripto paralarda olduğu gibi blokzincir teknolojisinin kullanılabileceğini belirten Avrupa Merkez Bankası, öte yandan dijital euroların klasik paraları tamamlayıcı özellikte olacağını ve onların yerini almayacağını vurguluyor.

Neden şimdi?

Covid-19 salgını müşterilerin teması azaltmak için nakit yerine elektronik ödeme tercihini önemli oranda artırdı. Öyleki Euromonitor International'ın yaptığı bir çalışmaya göre nakit kullanım oranının çok yüksek olduğu Almanya'da bile kartla yapılan ödeme miktarının bu yıl ilk defa nakit harcamaları geçmesi bekleniyor.

Özel girişimler tarafından geliştirilen kripto paraların giderek yaygınlaşması da dünyadaki diğer merkez bankaları gibi Avrupa Merkez Bankası'nı da endişelendiren bir gelişme oldu.

Euro Bölgesi'ndeki insanların yoğun bir şekilde kripto para birimlerini kullanmaya başlaması ile bankanın erişim alanının dışına çıkması Avrupa Merkez Bankası'nın para politikalarının etkinliğini azaltma riski bulunuyor.

Riskler neler?

Dijital euro elbette beraberinde bazı riskleri de getiren bir gelişme. İnsanların geleneksel hesaplar yerine dijital hesaplara geçmesi Euro Bölgesi'ndeki bireysel bankaları zayıflatabilecek bir durum.

Bu durum kriz zamanlarında daha da belirgin hale gelebilir. Bankaların iflas etmesinden çekinen bireylerin geleneksel hesaplarını kapatıp dijitale geçmesi bu sürecin kontrolden çıkmasına yol açma riski bulunuyor.

Bunun önüne geçmek içn Avrupa Merkez Bankası her bir bireyin sahip olabileceği dijital euro miktarına bir limit koyma teklifinde bulunuyor.

Başka kimler yapıyor?

Özel girişimler tarafından çıkarılan kripto paralar oldukça dalgalı bir seyir izliyor. Örneğin 2017 yılında 20 bin dolar ile zirveyi gören Bitcoin şu anda değerinin yarısını yitirmiş durumda.

Öte yandan bazı merkez bankaları daha istikrarlı ve risksiz alternatif olarak kendi dijital para birimlerini piyasaya sürmek için çalışmalara başladı bile.

Çin Merkez Bankası nisan ayında dört şehirde pilot uygulamalara başladı. Fransa Merkez Bankası bazı denemeleri hayata geçiriyor. Japonya Merkez Bankası da konuya ilgili araştırma başlattığını açıkladı.

Merkez Bankaları tarafından kurulan Uluslararası Ödemeler Bankası ocak ayında konuyla ilgili bir çalışma grubunun oluşturulduğunu duyurdu.

Dijital Euro takvimi nasıl işleyecek?

Avrupa Merkez Bankası'nın pazartesi gününden itibaren başlayacağı olan görüş alışverişi 3 ay sürecek ve eş zamanlı olarak başlatılan denemeler 6 ay devam edecek. Bankanın dijital euro projesinin başlatıp başlatmama kararını ise 2021 ortalarında vermesi bekleniyor.

Dijital euroya yeşil ışık verilmesi halinde ise dolaşıma 18 aydan 3-4 yıla kadar uzanan bir süreçten sonra gireceği tahmin ediliyor.

(CO)