Petrol piyasalarında yükseliş hakim.
Gelinen noktada Brent petrolün varil fiyatı, 72 cent yükselerek binde 9’luk artışla 79,37 dolara çıktı. ABD petrolünün varil fiyatı da 7 7 cent yani yüzde 1,1 arttı ve 73,97 dolar oldu.
Öte yandan Türkiye ve Bağdat yönetimi arasında Uluslararası Tahkim Mahkemesi'ne taşınan anlaşmazlıklar Türkiye'de de gündemdeki yerini koruyor. Uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarının yükselmesine de neden olan tartışmalarla ilgili hükümet Türkiye'nin Irak'a ceza ödemesi mümkün değil derken muhalafet Türkiye'nin ceza ödeyeceğini iddia ediyor.
Enerji Bakanı: "Böyle bir ceza söz konusu değil"
Türkiye ve Irak arasında devam eden petrol anlaşmaları anlaşmazlığı ve Uluslararası Tahkim’in verdiği kararla ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de değerlendirmelerde bulundu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, TBMM'de basın mensuplarının Irak merkezi hükümetinin Bölgesel Kürt Yönetimi’nin Türkiye üzerinden izinsiz petrol sattığı gerekçesiyle uluslararası tahkime açtığı davada Türkiye’nin 1 milyar 400 milyon dolar tazminat ödemesine hükmedildiği iddiaları ile ilgili soruları üzerine açıklama yaptı.
"Böyle bir ceza söz konusu değil" diyen Bakan Dönmez, "Kapsamlı bir rapor var ve ona bağlı olarak bazı yaptırımlar söz konusu. Yaptırımlar tek taraflı değil. Irak tarafından iddia edilen 5 konunun 4’ü reddedildi, 1 tanesi kabul oldu. Bizim taleplerimiz vardı. Talep ettiğimiz 6 konudan 5’i kabul edildi, 1 tanesi reddedildi. Buna dayalı olarakta hukukçular bu konuyu değerlendiriyor. Irak hükümetiyle aramızda yürürlükte olan bir anlaşmamız var. O anlaşma ve tahkimin vermiş olduğu bu rapor uluslararası hukuka göre. Biz yapıcı bir rol oynamayı düşünüyoruz. Bunu zaman gösterecek" dedi.
Reuters'ın Cumartesi günkü haberine göre Uluslararası Ticaret Odası (ICC) geçen haftaki tahkim davasında Irak'ın lehine karar vermiş ve Türkiye'nin Bağdat'a söz konusu rakamı ödemesi hükmüne varmıştı.
Bakan Dönmez, bir basın mensubunun "Uluslararası tahkimde benzer enerji gerekçeli başka dosyamız var mı?" sorusu üzerine de, “Başka konularda başka davalar devam ediyor. Irak hükümetinin taraf olduğu başka hususlar da var” dedi. Bakan Dönmez, ayrıca İran doğalgazı ile ilgili Türkiye'nin taraf olduğu bir dava olmadığını açıkladı.
CHP: "1,4 Milyar dolar tutarındaki cezanın hesabını soracağız"
Bakan Dönmez'in açıklamasına karşın muhalet Türkiye'ye 1,4 milyar dolar ceza kesildiğini belirtiyor. Konuya ilişkin açıklamalar yapan CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın; uluslararası tahkimin Türkiye’ye 1,4 milyar dolar tutarında ceza verdiğini söyledi ve “Türkiye’ye ceza verilmesinin nedeni Irak’la yapılan petrol ticareti anlaşmasına aykırı davranılması. Biz iktidara geldiğimizde cezanın bedelini asla milletimize ödetmeyeceğiz. Sorumlulardan hesabını soracağız” açıklamasında bulundu. CHP’li Akın, Türkiye’nin ceza ödemek zorunda kalırken Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın tahkim kararını sanki başarı kazanılmış gibi sunduğunu ifade etti.
"Kesinti sürerse petrol fiyatlarının yükselişini destekler"
Piyasa uzmanlarından Stephen Brennock Reuter haber ajansına yaptığı değerlendirmede, Türkiye ve Irak arasındaki petrol akışı kesintisine değindi ve “Kesintinin daha da uzaması halinde daha sıkı bir arz durumu ortaya çıkacak” dedi.
Irak ve Türkiye arasındaki anlaşmazlık nedeniyle Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden Türkiye’ye sevk edilen günlük 450 bin varillik akışın durması üzerine bölgedeki uluslararası petrol şirketleri de etkilendi. Bu firmalardan biri olan Norveçli DNO firması, Kuzey Irak’taki üretim tesislerini kapatma sürecini başlattı. Kuzey Irak’ta iki ayrı bölgede üretim alanı olan firma 2022 yılı verilerine göre günlük 107 bin varil kapasitesiyle Kuzey Irak’ın petrol üretiminin yüzde 25’ini gerçekleştiriyordu.
City Index isimli şirketin finans piyasaları uzmanı Fiona Cincotta, “Aradaki anlaşmazlık sürdükçe tedarik kaygıları petrol fiyatlarının artışını desteklemeye devam edecektir” dedi.
(vş)
