ABD ve NATO güçlerinin Afganistan’dan çekilme süreci Almanya'da da yakından izleniyor. NATO misyonu çerçevesinde 20 yıl boyunca ülkede asker bulunduran Almanya’da, son olarak radikal İslamcı Taleban'ın Kunduz vilayetini ele geçirmesi konuyla ilgili tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Başkent Kabil’e 300 kilometre, Tacikistan sınırına 50 kilometre uzaklıktaki Kunduz bölgesi yıllarca Alman ordusunun kontrolunda kalmış, Mezar-ı Şerif'te konuşlu bulunan Alman birliği Kunduz’da çatışmaların sona ererek, yaşamın normalleşmesine katkıda bulunmuştu.
Afganistan'da ülkenin geniş kesimlerini kontrolu altına alan Taleban'ın Kunduz’u ele geçirmesi ve görgü tanıklarının bölgede "tam bir kaos içinde yaşandığı" bilgisi sonrasında Alman basınında yapılan yorumlarda, "Alman askerleri orada bunca yıl boşuna mı konuşlandırıldı?" sorusu dikkat çekti. Ülkenin en çok satan gazetesi Bild, Alman birliklerinin çekilmesinden tam 39 gün sonra Kunduz’un düştüğünü ve Taleban’ın bölgede hakimiyeti ele geçirdiği belirtilirken, "Misyonda toplam 59 Alman askeri hayatını kaybetmişti. Bu askerlerin hesabını kim verecek?" denildi.
Uzun bir süre Afganistan’daki Alman birliklerinin komutanlığını yürüten General Hans-Lothar Domröse, uluslararası birliklerin, ateşkes sağlanmadan ve barış görüşmeleri tamamlanmadan ülkeyi terketmesini eleştirerek "Afganistan’ı iç savaş, ölüm ve hüzün dolu bir dönem bekliyor. 20 yıldır insan hakları, demokrasi ve eşitlik için verilen mücadele ayaklar altına alındı. Bunun nedeni NATO’nun zamansızca ve sonuçlarını bile bile ülkedeki misyonunun sonlandırması" şeklinde bir açıklama yaptı.
Hıristiyan Demokrat Birlik'in (CDU) Dış Politika sözcüsü Jürgen Hardt, "Taleban'ın ilerleyişi uluslararası askeri yardımları sona erdirme kararının acı bir sonucu" dedi. Eski Dışişleri Bakanı Joschka Fischer, "Kunduz’un düşmesi, Afganistan için korkunç bir dönemin başlangıcı. Bundan sonra başkent Kabil de Taleban’ın eline geçecek. Bunu artık engellememiz mümkün değil" şeklinde görüş belirtti. Alman askerlerinin Afganistan’a gönderilmesi kararı Fischer’in bakanlık döneminde, Sosyal Demokrat ve Yeşiller’in koalisyonda olduğu 2001 yılında alınmış ve sonraki yıllarda da iç siyasette sürekli eleştirilere neden olmuştu.
Geçen 30 Haziran’da ülkedeki son 1300 Alman askerinin geri çekilmesiyle, toplam 150 binden fazla Alman askerinin katıldığı misyon sona ererken, Almanlar’ın Afganistan’daki angajmanı konusunda kırılma noktası 2009 yılında bir Alman albayın emriyle düzenlenen hava saldırısı olarak akıllarda kaldı. Taleban tarafından kaçırılan iki yakıt tankerinin havadan bombalanması sonucunda, sözkonusu alanda bulunan çoğunluğu çocuk en az 50 sivil yaşamını yitirmişti. ‘Kunduz bombardımanı’ ve yol açtığı ölümler Almanya’da büyük tepkilere neden olmuş, kamuoyunda misyona destek hızla azalırken, olayın Berlin'de yol açtığı siyasi sarsıntı dönemin Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanının istifasına yol açmıştı.
Öte yandan BM Mülteciler Yüksek Komiserliği‘nin, Afganistan için "insani kriz" uyarısı yapması, şimdiye kadar ülkeyi terkeden 400 bin Afgan’ın yanısıra, toplam 3 milyon 500 bin Afgan vatandaşının kaçmaya çalıştığını açıklaması da Almanya’da yankı buldu. Özellikle Alman ordusunun bulunduğu bölgelerde, tercüman, güvenlik görevlisi ya da mutfak personeli olarak çalışan binlerce Afgan’ın Almanya’ya getirilecekleri konusunda verilen sözün yerine getirilmemesi eleştiriliyor. Yeşiller Partisi’nden Agnieszka Brugger, "Alman hükümeti yardım etmemiz gereken insanları açıkta bırakarak, çok başarısız bir sınav verdi. Başbakan Angela Merkel’in verdiği söz yerine getirilmedi" dedi. Merkel, iki hafta önce yaptığı bir açıklamada, Taleban'ın kendilerini tehdit ettiğini ifade eden eski Afgan personelin ve ailelerin bir an önce Almanya’ya getirileceğini söylemişti. Almanya Savunma Bakanlığı'nın verilerine göre, son yıllarda aileleriyle birlikte 760 Afgan çalışan Almanya'ya kabul edildi. Bir bakanlık yetkilisi, Alman ordusunun Afganistan’ı terk etmesinden bu yana, 500 Afgan’ın aileleri ile birlikte Almanya’ya gelmek için başvuruda bulunduğunu duyurdu. Diplomatik çevreler sayının çok daha yüksek olduğunu, en az 3 bin Afgan’ın aileleriyle birlikte Almanya’ya gelmeyi beklediğini belirtiyor.
(vş)
