AK Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, teklifin ilk imza sahibi olarak yaptığı sunumda, 6 Şubat tarihli Kahramanmaraş merkezli depremlerde 46 binden fazla kişinin hayatını kaybettiğini, 100 binden fazla kişinin yaralandığını anımsattı.

Maddi kayıpların ise hesaba katılamayacak kadar büyük olduğuna işaret eden Öztürk, depremde hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yaralılara şifa diledi.

Yaraların sarılması için ilk dakikadan itibaren devlet ve millet el ele vererek canla başla çalışıldığını, çalışmaya devam edildiğini belirten Öztürk, "Elbette ölenleri geri getirmek mümkün değildir ancak yaraların sarılması, acıların hafifletilmesi el birliğiyle çalışırsak mümkün olabilir. Devletimiz güçlüdür, milletimiz yardımseverdir. İnşallah tüm bu zorlukları aşacak, şehirlerimizi, beldelerimizi, köylerimizi yeniden inşa edeceğiz." dedi.

Fon uygulamalarının mali disiplini bozması, bütçe birliğini zedelemesi ve kaynakların etkin kullanımı prensiplerinden uzaklaşılması gerekçesiyle kapatıldığına dikkati çeken Öztürk, "Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremi sonrasında afetin büyüklüğü ve bu büyüklük karşısında bölgenin imarı, altyapı ve üstyapı çalışmalarının karşılanması için Afet Yeniden İmar Fonunun kurulmasına ihtiyaç duyulmuştur." diye konuştu.

Öztürk, teklifle doğal afetler nedeniyle yapılacak imar faaliyetleri kapsamındaki harcamaların yalnızca bu amaçla kurulmuş ve merkezi yapıyla birlikte çalışacak bir fon üzerinden yapılmasının planlandığını bildirerek, fonun kurulmasıyla ulusal, uluslararası kurum, kuruluşlarca taahhüt edilen yardım, desteklerin tek elden takibi ve yönetiminin amaçlandığını anlattı.

Öztürk'ün sunumunun ardından teklifin görüşmelerine geçildi.

CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat'ta meydana gelen depremlerde gördükleri şeyin, deprem öncesinde tedbir alınmadığı olduğunu öne sürerek, "Depreme dayanıklı bina yok gibiydi." diye konuştu.

Bölgede yaklaşık 120 bin TOKİ konutu olduğunu ve bunlar usulüne uygun yapıldığı için hiçbirine bir şey olmadığını belirten Kuşoğlu, şöyle konuştu:

"Demek ki 'kader planı' diye bir şey söz konusu değil. Doğru iş yapınca yani böyle bir bahaneye sığınmaya gerek yok. Allah'a inancımız tamdır elhamdülillah ama böyle saçma bir gerekçe söylememek lazım. Eğer 120 bin TOKİ konutu doğru yapılmış ve doğru yerde yapılmış ve hiçbirisine bir şey olmamışsa demek ki böyle bir gerekçe de öne sürülemez, bunu söylememiz lazım. Dolayısıyla öncelikle yapılması gereken iş, tüm Türkiye'de, özellikle İstanbul'la ilgili olarak doğru binaların yapılmasıdır, mevzuata uygun binaların yapılmasıdır, yapmamız gereken öncelikli iş, deprem olmadan önce binalarımızı sağlamlaştırmak veya sağlam olmayan binaların yıkılıp yeniden yapılmasını sağlamak veya takviye gerekiyorsa bunu yapabilmektir."

HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, depremlerin ardından 50 bine yakın kişinin hayatını kaybettiğini belirterek, buna karşın tek bir kişinin bu işin sorumluluğunu alıp istifa etmediğini söyledi.

Yunanistan'daki tren kazasında 50 kişi öldüğü için ulaştırma bakanı ile 10 üst düzey yetkilinin istifa ettiğini anlatan Paylan, "Türkiye'de 10 katı insan ölüyor, bir kişi utanç duyup istifa etmiyor. İstifa edilmediği sürece 'kader planı' deniliyor." dedi.

Çevre ve Şehircilik Bakanı ile İçişleri Bakanı'nın istifa etmesi gerektiğini savunan Paylan, 1999 depremini yaşadığını ve herkesin böyle bir afet yaşanmaması için ne gerekiyorsa yapılması gerektiğini konuştuğunu ancak bunun 3-6 ay sonra unutulduğunu ileri sürdü.

Paylan, Türkiye'nin deprem ülkesi olduğu gerçeğinin unutulduğunu iddia ederek, böyle bir fonun, afet olduktan sonra harekete geçmek için kurulacağı eleştirisinde bulundu.

Koruyucu hekimlik örneği veren Paylan, deprem gerçeğine önceden hazırlanılsaydı, bakılsaydı 10 milyar dolar gibi maliyete çıkacağını öne sürdü.

Paylan, 1999 depremi sonrası her şeyin unutulduğunu, bu kez unutulmadan deprem öncesi düzenlemeler yapmak gerektiğini ve insanların bugüne kadar "tabut evlerde" yaşadığını ve yaşanan bu depremde öldüğünü savunarak, "Bu yüzyılın felaketi değildir, yüzyılın cinayetidir." diye konuştu.

İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz, Türkiye'nin fon tecrübesi olduğunu dile getirerek, "Bu fonlar o kadar büyümüş ki maalesef bizi 2001 krizine götüren yolun taşlarını bu fonlar döşemiş." diye konuştu.

Durmuş Yılmaz, 1995'te 100 tane fon olduğunu, 1987'de fonların kontrolü için yasa önerildiğini ancak bunun da derde derman olmadığını ifade ederek, şöyle konuştu:

"Ben bu fonun kurulmasına şiddetle taraftarım ancak bu fonun müstakil bir fon olarak geçmişte yaşadığımız tecrübeler çerçevesinde ve o günkü uygulamalarında içinden gelen birisi olarak bütçe içerisinde kurulmasını istiyorum. Hazineden, Maliyeden gelen bütçe uzmanları bunu düşünsünler. Müstakil bir fon yerine bütçenin içerisine ilgili bir fasıl açılsın, o faslın altına da yurt dışından gelecek yardımlar gelir. Burada en önemli husus o. Onlar bu paraların ademi tahsis usulüyle istenilen yere harcandığı için, görmedikleri, istemedikleri için yardımları yapmak istemiyorlar. Bunu düzenleyebiliriz. Bunun tamamı, Sayıştay kontrolüne tabi tutulsun ancak yabancıların yaptığı yardımlarla ilgili gerekirse dış denetim sağlansın onları tatmin etmek için."

Yılmaz, aksi halde teklife karşı olduğunu belirterek, durumun mali disiplinsizliğe ve krize yol açabileceğini düşündüğünü bildirdi.

AK Parti Manisa Milletvekili Uğur Aydemir, Kahramanmaraş merkezli depremlerde hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yakınlarına başsağlığı, yaralılara ise şifa diledi.

Evleri yıkılan vatandaşlar için konutlar inşa etmek gerektiğini dile getiren Aydemir, bunun için hükümetin gece gündüz çalıştığını kaydetti.

MHP İzmir Milletvekili Tamer Osmanağaoğlu, asrın felaketi olarak nitelenen depremin üzerinden yaklaşık 1 ay geçtiğini ifade ederek, eşi benzeri görülmemiş felaketin ardından milletin yaraları sarmak için omuz omuza verdiğini kaydetti.

Osmanağaoğlu, İzmir Tire'de depremzedeleri ziyareti sırasında Adıyaman'dan gelen bir vatandaşın "Ben depremin sadece Türkiye'nin 11 vilayetinde olduğunu düşünüyordum. Tire'ye geldim, gördüm ki deprem Türkiyemizin 81 vilayetinde olmuş. Çünkü 81 vilayette bütün milletimiz aynı acı, sıkıntıyı paylaşmıştır" dediğini anlattı.

Sosyal ve toplumsal hasarı onarmak için devlet ve milletin el ele verdiğini dile getirerek, "Felaket büyük, yaralarımız çok, işimiz zordur ancak Türkiye Cumhuriyeti devleti ve Türk milletinin büyük ve kudretli olduğuna inancım tamdır." diye konuştu.

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Afet Yeniden İmar Fonunun Kurulması Hakkında Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.

Teklife göre, doğal afetler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi ilan edilen alanlarda; imar, altyapı ve üstyapı çalışmaları için gerekli kaynağın sağlanması, yönetilmesi ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına aktarılması amacıyla Afet Yeniden İmar Fonu kurulacak.

Fonun Yönetim Kurulu, Hazine ve Maliye Bakanı başkanlığında; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Tarım ve Orman Bakanı, İçişleri Bakanı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı ile Strateji ve Bütçe Başkanından oluşacak.

Yönetim Kurulu, fondan kaynak aktarımı yapılacak projeleri, aktarılacak kaynak tutarını ve harcama programlarını belirleyecek. Fonun yapısı ve işleyişine ilişkin usul ve esaslar fon tarafından çıkarılacak yönetmelik ile belirlenecek.

Fonun kaynakları; yurt içi ve yurt dışı kaynaklı nakdi bağış, yardım, hibe ve krediler; bütçeye bu amaçla konulacak ödenek; Fon tarafından kurum ve kuruluşların mevzuatındaki her türlü kısıtlamalardan muaf tutularak yurt içi ve yurt dışı sermaye ve para piyasalardan sağlanan finansman ve kaynaklardan oluşacak.

Öte yandan, teklifin ilk imza sahibi AK Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, teklifin maddelerinin görüşmeleri sırasında milletvekillerinin "Türkiye Tek Yürek" kampanyasında toplanan paranın fona aktarılıp aktarılmayacağına dair sorusu üzerine, toplanan bu paranın fona aktarılmayacağını söyledi.

(vş)