ABD Ticaret Bakanlığı, bu şirketlerin "Çin'in Şincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur, Kazak ve diğer Müslüman azınlıklara yönelik baskı, toplu gözaltı, yüksek teknolojili gözetim kampanyalarının uygulanmasıyla ortaya çıkan insan hakları ihlallerine ve istismarlara" karıştığını kaydetti.
Pekin, hak ihlali iddialarını reddediyor.
Reuters haber ajansı, Çinli firmaların kara listeye ekleneceği haberini ilk kez Perşembe geç saatlerde geçti. Kara listeye alınan şirketler arasında Çin Elektronik ve Enformasyon Teknolojisi Akademisi, Xinjiang Lianhai Chuangzhi, Shenzhen Cobber, Xinjiang Sailing, Beijing Geling Shentong enformasyon teknolojisi şirketleriyle Shenzhen Hua'antai istihbarat teknolojisi ve Chengdu Xiwu Güvenlik Sistemleri Birliği bulunuyor.
Ticaret Bakanlığı, Rusya ve İran'dan da olmak üzere toplam 34 şirket ve kurumla Çin ordusunun modernizasyonu programlarını doğrudan destekleyen beş şirketi kara liste kapsamına aldığını kaydetti.
Ticaret Bakanı Gina Raimondo, yaptığı açıklamada, "Ticaret Bakanlığı, Şincan'da insan hakları ihlallerine geçit veren ya da Amerikan teknolojilerini kullanarak Çin'in istikrar bozucu askeri modernizasyon çabalarını körükleyen kurumları hedef almak için güçlü ve kararlı adımlar atmaya devam ediyor" dedi.
Liste ayrıca Amerikan mallarının İran'a ihraç edilmesini sağlayan sekiz şirketle Amerika kaynaklı elektronik parçaların büyük olasılıkla Rus askeri programlarının ilerletilmesinde kullanılması için tedarik edilmesinde parmağı olan altı şirketi de içeriyor.
Ticaret Bakanlığı geçen ay da Çin'in batısındaki Şincan'da azınlıkları zorla çalıştırmakla suçlanan beş şirket ve diğer Çin kurumlarını kara listeye almıştı.
Şincan'da soykırım yaptığı ve azınlık halkı zorla çalıştırdığı suçlamalarını reddeden Çin, uyguladığı politikalarla, ayrılıkçıları ve Uygurlar’la ülkenin en büyük etnik grubu olan Hanlar arasındaki gerginlikleri körükleyen saldırı planları yapan köktendincileri saf dışı bırakmayı amaçladığını savunuyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, "Çin tarafı, Çin şirketlerinin meşru hak ve çıkarlarını koruma altına almak için gereken tüm adımları atacaktır. ABD'nin Çin'in içişlerine karışma girişimlerini reddediyoruz" şeklinde konuştu.
Alınan son kararlar, Başkan Joe Biden'ın Şincan'daki Uygur nüfusa yönelik insan hakları ihlallerinin daha da kötüleşmesi nedeniyle Çin'e baskı uygulamayı amaçladığının bir göstergesi.
Ekonomik kara listeye alınan kurumların genellikle ABD Ticaret Bakanlığı'na ruhsat başvurusunda bulunmaları zorunlu. Bu şirketler, ABD'li tedarikçilerden ürün temin etmek için izin başvurusu yaparken sıkı denetimden geçiriliyor.
ABD hükümeti daha önce de Şincan'da yüksek teknoloji ürünü aygıtlarla gözetim yaptığı suçlamaları yöneltilen Çin firmalarını hedef almıştı.
Eski Başkan Donald Trump yönetimi, 2019 yılında Çin'in önde gelen yapay zeka firmalarını Müslüman azınlıklara muameleler nedeniyle ekonomik kara listeye almıştı.
ABD Ticaret Bakanlığı, Trump döneminde 20 Çinli kamu güvenliği dairesiyle video gözetim firması Hikvision dahil sekiz şirketi hedef almıştı. Yüz tanımlama teknolojisi şirketi SenseTime Group ve Megvii Technology de bu şirketler arasındaydı.(Kaynak:VOA)
(vş)
