AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer programını durduracak olan 2015 nükleer anlaşmasını yeniden canlandırma konusunda, İran ve dünya güçlerinin anlaşmaya "çok yakın" olduklarını söyledi.

2018’de dönemin ABD Başkanı Donald Trump, anlaşmadan çekilmiş ve Tahran'ın yaklaşık bir yıl sonra nükleer yükümlülüklerini ihlal etmeye başlamasına neden olmuştu. Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) olarak bilinen anlaşmanın yeniden canlandırılması için 11 aydır Avusturya’nın başkenti Viyana’da süren müzakereler ise Ukrayna’yı işgal eden Rusya'nın yeni talepleri üzerine Mart başında kesintiye uğramıştı.

Rusya daha sonra anlaşmanın tarafı olarak çalışmalarını sürdürebileceğine dair yazılı garantiler aldığını ileri sürmüştü.

Borrell, Katar’da düzenlenen uluslararası konferans Doha Forumu’nda yaptığı konuşmada, "Artık bir anlaşmaya çok yakınız ve bunun mümkün olacağını umuyorum" dedi.

Avrupa Birliği Nükleer Müzakerelerden Sorumlu Siyasi Direktörü Enrique Mora, İran’ın baş müzakerecisi ile görüşmek üzere bugün Tahran'a gideceğini açıklamıştı.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan da geçen hafta yaptığı açıklamada, ABD'nin pragmatik olması halinde yakın vadede bir nükleer anlaşmaya varılabileceğini söylemişti. Ancak ABD'li yetkililer, anlaşmayı canlandırma çabalarını değerlendirirken daha temkinli davranıyor.

Ancak anlaşmanın önünde birkaç zor mesele mevcut. İran, Devrim Muhafızları’nın ABD’nin yabancı terör örgütü listesinden çıkarılmasını istiyor.

Abdullahiyan bugün yaptığı açıklamada, ABD’nin Devrim Muhafızları'na yaptırımlarının kaldırılmasının da İran'ın görüşmelerdeki en önemli talepleri arasında olduğunu söyledi.

Abdullahiyan devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, "Muhafızlara yönelik yaptırımların kaldırılması konusu kesinlikle görüşmelerin bir parçası" dedi ve İran'ın "kırmızı çizgilerini" aşmayacağını vurguladı.

Tahran ayrıca ABD'nin herhangi bir anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmeyeceğine dair güvence talep ediyor. Yaptırımların ne ölçüde geri alınacağı da bir diğer hassas konu.

Uzmanlar, anlaşmayı yeniden yürürlüğe koyma çabalarının başarısız olmasının, bölgesel bir savaş riski yaratabileceğini veya İran'a daha sert Batı yaptırımlarına ve Ukrayna ihtilafı nedeniyle zaten yüksek olan dünya petrol fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskının devam etmesine yol açabileceğini söylüyor.

(vş)