AB ile Polonya arasında "yargı bağımsızlığı" krizi tırmanırken, birliğin en yüksek mahkemesi AB Adalet Divanı, geçen Temmuz ayında "hukuk devleti ilkesi ve yargı bağımsızlığı" konusunda verilen talimatları uygulamayan Polonya'ya "her gün için 1 milyon Euro para cezası verilmesini" kararlaştırdı. Adalet Divanı tarafından alınan mali yaptırım kararı, AB Komisyonu tarafından talep edildi.

Avrupa Birliği Adalet Divanı, 14 Temmuz'da, Polonya'nın, Anayasa Mahkemesi Disiplin Kurulu'na verilen ve yargı bağımsızlığını engelleyen yetkileri askıya almasını hükmetti. AB Adalet Divanı, özellikle, Disiplin Komisyonu'na, "Avrupa mevzuatını uygulayan yargıçlara yaptırım uygulayabilme, yargı dokunulmazlığını kaldırabilme ve daha önce yargı tarafından alınan tüm kararları geriye dönük olarak askıya alma gücü" veren kararların iptal edilmesi talimatı verdi.
Polonya iktidarının yargı üzerinde hüküm kurmak amacıyla bu düzenlemeleri getirdiğini savunan Avrupa Komisyonu, Polonya'ya defalarca AB Adalet Divanı kararını uygulaması çağrısı yaptı. Ancak Polonya hükümeti Anayasa Mahkemesi'ne giderek "Polonya yasalarının AB yasalarının üstünde olduğu" yönünde karar aldırttı.

Karar üzerine AB yönetimi, Covid sonrası ekonomilerin yeniden ayağa kaldırılması için AB Komisyonu tarafından diğer üyelerle birlikte Polonya'ya da verilmesi beklenen 26 milyar Euro'luk yardımın ilk 5 milyar Euro'sunun transferini askıya aldı.

Geçtiğimiz hafta Polonya ile AB Komisyonu arasında yükselen tartışma Avrupa Parlamentosu'ndaki görüşmelerde su yüzüne çıktı. Polonya Başbakanı Matheusz Morawiecki, "AB'nin şantajı kabul edilemez. Bize şantajla değil diyalogla gelin" dedi. Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, "Hukukun üstünlüğü ilkesi AB'nin temel ilkesidir ve tartışılamaz. Polonya'ya yaptırım için elimizdeki araçları uygulayacağız" uyarısında bulundu.

Avrupa Komisyonu 7 Eylül'de, AB Adalet Divanı'na başvurarak, Divan kararlarını uygulamayan Varşova'ya günlük para cezası verilmesini istedi. Polonya hükümeti, bu başvuru karşısında kendisini "kararnameyi uygulama yetkisine sahip olmadığını ve konuya ilişkin yargı reformunu bir yıl içinde hazırlayacaklarını" söyleyerek savundu.

Lüksemburg'daki AB Adalet Divanı Başkan Yardımcısı Lars Bay Larsen, "Avrupa Birliği'nin yasal düzenine ve bu birliğin üzerine kurulduğu, özellikle hukukun üstünlüğü gibi değerlere ciddi ve onarılamaz bir zarar gelmemesi için alınan geçici tedbirlerin uygulanması önemlidir" sözleriyle kararın gerekçesini açıkladı.

AB mahkemesi, Polonya hükümetinin yargı sistemini bir yıldan kısa sürede reforme etme planlarının AB'nin hukuk düzenine "ciddi ve onarılamaz bir zarar verilmesini" engellemeyeceğini de söyledi(Kaynak:Arzu Çakır/VOA)

(vş)