Avrupa Birliği üyesi devlet ve hükümet başkanları, Türkiye, Rusya, Belarus, Corona virüsüyle mücadele gibi başlıkları görüşmek üzere iki günlük bir zirve için Brüksel'de toplandı. Toplantının ilk bölümünde salgınla tıbbi mücadele ve Corona virüsü yardım fonu konusu ele alındı. İlk toplantının ardından akşam çalışma yemeğine geçildiğinde Türkiye konusu görüşüldü.
Görüşme sonucunda, Türkiye ile 2016'da imzalanan Göçmen Geri Kabul Anlaşması'nın yenilenmesi ve Türkiye'ye topraklarında ağırladığı 3 milyon 700 bin Suriyeli göçmen için 2024 yılına kadar 3,5 milyar Euro yardım yapılması kararı benimsendi.
Türkiye tartışmalarının tamamlanmasının ardından açıklanan zirve sonuç bildirisinde Türkiye ve sığınmacılar konusu, "AB liderleri, AB Komisyonu'ndan Türkiye ve bölgedeki diğer ülkelerde bulunan Suriyeliler için sağlanacak finansmanla ilgili resmi teklifi gecikmeksizin sunmasını istedi" ifadesiyle yer aldı.
Avrupa Komisyonu liderlere, Suriyeli göçmenler için kullanılmak üzere Türkiye, Ürdün ve Lübnan'a 5,7 milyar Euro yardım yapılmasını, bunun 3,5 milyarının Türkiye'ye ayrılmasını içeren bir plan sundu.
Avrupa Konseyi'nin Türkiye ile aşamalı, orantılı ve tersine çevrilebilir bir yöntemle, ortak fayda içeren pek çok alanda işbirliği yöntemini Mart ve Aralık zirvesinde kararlaştırdığı vurgulanan bildiride, "Liderler, Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği Anlaşması'nın güncellenmesine yönelik yetkilendirme için teknik çalışmaların başlamasını not etti. Mevcut Gümrük Birliği'nin uygulanmasında yaşanan sıkıntıların giderilmesi ve bunun tüm üye ülkelere etkin biçimde uygulanması sağlanmalıdır. Bunun için AB Konseyi, ilave yönlendirmelerle yetkilendirme yapabilir" denildi.
Yüksek düzeyli diyalog beklentisi
AB ve Türkiye'nin "Pozitif ajanda çerçevesinde, stratejik konularda yüksek düzeyli diyalog başlatması" beklentisi de sonuç bildirisinde yer aldı. Bildiride, liderlerin "Türkiye ile göç, sağlık, iklim ve terörle mücadele gibi temel konularda ve karşılıklı çıkarların söz konusu olduğu bölgesel konularda, yüksek düzeyli diyalog hazırlıklarını not ettiği" belirtildi.
Ancak pozitif ajandaya geçilebilmesi için Kıbrıs müzakerelerinde ilerleme sağlanması, kapalı Maraş kentinin statüsü ve BM tarafından alınan Kıbrıs kararlarının uygulanması gerektiği; Cenevre'de yapılan Kıbrıs görüşmelerinde uzlaşmaya varılamamasından üzüntü duyulduğu, AB'nin sürece yardımcı olmaya hazır olduğu da bildiride vurgulandı.
Bildiride, AB'nin Türkiye'den bölgesel sorunların çözümüne "olumlu ve yapıcı katkı sunmasının beklendiği, temel hak ve özgürlükler, yargı bağımsızlığı, hukukun üstünlüğü konularında da ilerleme sağlanmasının hala kilit önem taşımaya devam ettiği; siyasi partilerin, gazetecilerin ve insan hakları savunucularının hedef alınmasının endişe verici olduğu, Türkiye'nin demokrasi ve kadın haklarına saygı duyması gerektiği, bu konudaki diyaloğun Türkiye-AB ilişkilerinin temel bir parçası olduğu" da dile getirildi.(Kaynak:Arzu Çakır/VOA)
TÜRKİYE İLE İLGİLİ AB KONSEYİ KARARLARI
Öte yandan Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu tarafından yapılan açıklamada da Türkiye ile ilgili olarak “Dış ilişkilere ilişkin Avrupa Birliği Konseyi kararları” şöyle duyuruldu
“IV. TÜRKİYE
14. Avrupa Birliği Konseyi Doğu Akdeniz’deki duruma ve Avrupa Birliği’nin Türkiye ile ilişkilerine dönerek, Doğu Akdeniz’deki istikrarlı ve güvenli bir ortamın, ve Türkiye ile işbirliğine dayalı ve karşılıklı yarar sağlayan bir ilişki geliştirilmesinin AB’nin stratejik menfaatine olduğunu yineler. Konsey, Doğu Akdeniz’de gerginliğin azaltılmasını memnuniyetle karşılar, bu durumun 25 Mart 2021 AB Konseyi kararları uyarınca sürekliliğinin sağlanması gereklidir.
15. AB Konseyi, Mart ayında ve önceki AB Konseyi kararlarında belirlenmiş olan koşullara tabi olmak şartıyla, Avrupa Birliği’nin, ortak çıkarların olduğu bir takım alanlarda işbirliğini geliştirmek üzere Türkiye ile kademeli, orantılı ve geri çevrilebilir bir şekilde çalışmaya hazır olduğunu yineler.
16. Bu çerçevede Konsey, AB-Türkiye Gümrük Birliği anlaşmasının güncellenmesine yönelik yetki konusunda teknik düzeyde çalışmaların başlamasını not eder ve tüm Üye Devletlere etkili biçimde uygulanmasını sağlamak suretiyle Gümrük Birliği’nin uygulanmasında yaşanan mevcut güçlüklerin aşılması gerektiğini hatırlatır. Bu tür bir yetki AB Konseyi’nin ilave rehberliğinde olmak üzere, Konsey tarafından kabul edilebilir.
17. Konsey ayrıca, göç, halk sağlığı, iklim, terörle mücadele ve bölgesel meseleler gibi ortak ilgi alanlarında Türkiye ile üst düzey diyaloglara ilişkin hazırlık çalışmalarını not eder.
18. AB Konseyi, Üyelerinin 21 Mart 2021 tarihinde yaptıkları açıklama uyarınca ve AB’nin genel göç politikası çerçevesinde, Komisyon’a, Türkiye, Ürdün, Lübnan ve bölgenin diğer yerlerindeki Suriyeli mülteciler ve ev sahibi toplumlara yönelik finansmanın devam ettirilmesi amacıyla gecikmeksizin resmi tekliflerini sunma çağrısında bulunur.
19. AB Konseyi daha önceki kararlarını hatırlatarak, BM Güvenlik Konseyi’nin ilgili kararları uyarınca, Kıbrıs meselesinin iki toplumlu, iki bölgeli ve siyasi eşitliğe dayalı bir federasyon temelinde kapsamlı çözümüne tam anlamıyla bağlı olduğunu yineler. Konsey Maraş’ın statüsünün önemini vurgulayarak, başta 550, 789 ve 1251 sayılı kararları olmak üzere BM Güvenlik Konseyi’nin kararlarına tam anlamıyla riayet edilmesi çağrısında bulunur. Birleşmiş Milletler himayesinde Cenevre’de yapılan gayri resmi görüşmenin, resmi müzakerelerin yeniden başlatılmasına zemin hazırlamamış olmasını üzüntüyle karşılar. AB sürecin desteklenmesinde aktif rol oynamaya devam edecektir.
20. Hukukun üstünlüğü ve temel haklar önemli bir endişe kaynağı olmaya devam etmektedir. Siyasi partiler, insan hakları savunucuları ve medyanın hedef alınması insan hakları önünde ciddi birer engel, ve Türkiye’nin demokrasi, hukukun üstünlüğü ve kadın haklarına saygı duyulması yükümlülüklerine aykırılık teşkil etmektedir. Bu meselelere ilişkin diyalog kurulması AB-Türkiye ilişkilerinin ayrılmaz bir parçasıdır.
21. AB Konseyi, bölgesel barış ve istikrarın korunmasında AB ve Türkiye’nin ortak menfaatleriyle uyumlu şekilde, Türkiye’nin ve tüm aktörlerin bölgesel krizlerin çözümüne pozitif katkıda bulunmasını bekler.
22. AB Konseyi meseleyi yakından takip etmeyi sürdürecektir.”
