Meclis Başkanı ve Tekirdağ Milletvekili Mustafa Şentop'un Paris Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi ile Çevre Komisyonu ve Dışişleri Komisyonu Raporlarının tümü üzerinde Genel Kurul'da yapılan görüşmelerin ardından yapılan oylamada kanun teklifi 353 oyla kabul edildi.

Danışma Kurulunun kabul edilen önerisine göre, Paris Anlaşması'nın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi ve bazı uluslararası anlaşmaların uygun bulunduğuna dair kanun teklifleri gündemin ön sıralarına alındı.

Genel Kurulda daha sonra Paris Anlaşması'nın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi görüşmelerine geçildi.

Teklifin tümü üzerine İYİ Parti Grubu adına söz alan Mersin Milletvekili Zeki Hakan Sıdalı, anlaşmanın tarihte çok önemli bir kırılma noktası olduğunu ifade ederek, "Paris Anlaşması'nın Meclis gündemine gelmiş olması çok değerli bir adım çünkü dışında kalmamızın hakikaten uluslararası topluma anlatılabilir bir tarafı kalmamıştı. Nihayet bugün bir inat yüzünden medeniyetten kopma riskinin daha büyük olduğu kavrandı. Paris Anlaşması'na taraf olmadan yazılacak özgün hikâyelerle küresel ekonominin bir parçası olmanın imkânsız olduğu anlaşıldı." değerlendirmesinde bulundu.

"Meclisimiz tarafından verilecek onay, bir netice değil, uzun bir yolun daha ilk adımı ama unutmayalım ki daha atacak çok adım var." diyen Sıdalı, anlaşmanın bir niyet beyanı olduğunu ancak aksiyonun da şart olduğunu söyledi.

Sıdalı, Avrupa Birliği üyesi 18 ülke kömürden tamamen çıkmışken Türkiye'nin de yeni kömür yatırımlarını durduracağını duyurması ve kömür madenciliğinden çıkmak için bir takvimin açıklanması gerektiğini vurguladı.

MHP Ankara Milletvekili Sadir Durmaz, Türkiye'nin iklim değişikliğinden en çok etkilenmesi beklenen Akdeniz havzasında yer aldığına işaret ederek, "İklim değişikliği sadece bir çevresel hadise değil; gıda arzını, güvenli su arzını, kentsel altyapı gelişimi gibi hemen hemen tüm sektörleri ve tedarik zincirlerini etkileyen topyekûn bir kalkınma meselesidir." dedi.

"Bizler bugün burada sadece Paris İklim Anlaşması'na taraf olmanın değil, aynı zamanda bugünden sonra ülkemizin izleyeceği yol haritasının da temelini atmış oluyoruz." ifadesini kullanan Durmaz, "Güçlü ve kapsayıcı bir iklim kanununu, daha güçlü bir ulusal katkı beyanı, yeni bir iklim stratejisi ve eylem planının da toplumun her katmanını içine alacak şekilde geliştirilmesi elzem görülmektedir. Bu kapsamda Küresel İklim Değişikliği Araştırma Komisyonu Sonuç Raporu'nun bu çalışmalara ışık tutacağını umuyoruz." şeklinde konuştu.

HDP İstanbul Milletvekili Oya Ersoy, Paris Anlaşması onaylandıktan sonra, izlenen madencilik politikalarına devam edilemeyeceğini savunarak, "Ormanların talanını sürdüremezsiniz artık. Kültürel miras arkeolojik sit alanlarını artık talan edemezsiniz. Sulak alanların korunması için politikalarını değiştirmek zorundasınız. Bütün bunların yanında Kanal İstanbul Projesi'nden vazgeçtiğinizi açıklamak zorundasınız." dedi.

CHP Kahramanmaraş Milletvekili Ali Öztunç, Paris Anlaşması'nın neden bugün Mecliste görüşüldüğünü sorarak, "Sayın Cumhurbaşkanı Amerika'ya gitti. Amerika'da İklim Fonu kendisine anlatıldı. 3 milyar dolarlık iklim fonunun olduğunu duydu. Paris Sözleşmesi onaylanmak için Genel Kurula geldi. Doların yeşilini duyunca ağacın yeşilini hatırladı sayın Erdoğan." ifadesini kullandı.

Öztunç, anlaşma onaylandıktan sonra hükûmetin "Kömürlü termik santralleri kapatıyorum." demesini istedi.

CHP Balıkesir Milletvekili Ahmet Akın ise Paris İklim Anlaşması'nın onaylanmasının geç de olsa atılan tarihi bir adım olarak kabul ettiklerini söyledi.

TBMM Çevre Komisyonu Başkanı ve AK Parti Trabzon Milletvekili Muhammet Balta, Kyoto Protokolü'nün 1997'de kabul edildiğini, Türkiye'nin bu protokole azaltım taahhüdü vermeden 2009'da taraf olduğunu, protokolün geçerliliğinin de 2020'de sona erdiğini anlattı.

Türkiye'nin, gelişmekte olan ülke olarak bazı desteklerden mahrum bırakıldığını belirten Balta, "Şimdi de uğraşıyoruz ki destek alalım diye ancak karşımızda destek alan ülkelerin çoğunluğu fazla olduğu için, pasta da bölüneceği için burada da tam oy birliğiyle bu kararların geçirilmesi için şu anda zorlanıyoruz." dedi.

Kyoto Protokolü'nün 2020 yılında sona erdiğini, Paris Anlaşması'nın ise 2015 yılında kabul edildiğini hatırlatan Balta, "Milletvekili arkadaşlarımız hem komisyonda hem burada bu işin geciktiğinden bahsediyor. Peki, hem Kyoto Protokolü hem Paris Anlaşması Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesinin uygulama aracı olduğuna göre birisi 2020'de bitti; şimdi Paris Anlaşması da 2020'den sonra devam edecek. Peki biz zaman kaybettik mi? Hayır, zaman kaybetmedik. Bu süre içerisinde biz, sayın Cumhurbaşkanımız, ilgili bütün müzakereciler uluslararası alanda, her alanda olduğu gibi bu haksızlıklara, adaletsizliklere karşı sesimizi çıkardık, gündeme getirdik ve ses getirdik." açıklamasında bulundu.

Türkiye olarak finansman ve teknolojik destekler konusunda haksız ve adaletsiz uygulamaların yanlışlığını her ortamda dile getirdiklerini anlatan Balta, "Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde her alanda olduğu gibi iklim değişikliğiyle alakalı diplomasimiz de başarıyla yürütülmüş, bunun neticesinde de iklim değişikliğiyle mücadelede bu tarihi adımı önümüzdeki günlerde atacağız." dedi.

Teklifinin tümü üzerindeki görüşmeler tamamlanarak maddeleri üzerindeki görüşmelere geçildi.

Genel Kurulda teklifin maddeleri üzerinde söz alan AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Samsun Milletvekili Çiğdem Karaaslan, Meclis'in yeni yasama yılında Genel Kurulun ilk gündem başlıklarından birinin Türkiye'yi, dünyayı ve insanlığı yakından ilgilendiren iklim değişikliği konusuyla ilgili olmasını son derece kıymetli bulduğunu belirtti.

Karaaslan, "İçinde bulunduğumuz dönemde uluslararası toplum, Kovid-19 salgını, savaş ve çatışmalar, terör, göç, küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliği gibi çok sayıda sorunla mücadele etmekte, ortak bir çıkar yol bulmak adına çaba göstermektedir. Başka bir ifadeyle, bu yüzyılın en büyük sınavları bu alanlarda verilmektedir ancak henüz hiçbirinde somut bir başarı elde edilebilmiş değiliz maalesef." dedi.

Oysa teknolojinin sağladığı imkanlar her geçen gün artarken, erişilebilirlik ve etkileşim her geçen gün daha da güçlenirken dünyada toplumlar arası sosyal, mekansal ve ekonomik eşitsizliklerin de aynı oranda arttığını ve bu uçurumun her geçen gün daha da belirginleştiğini dile getiren Karaaslan, "İnsanlık bir yandan çağın en büyük sınavlarını verirken, diğer yandan da en büyük başarısızlıklarıyla karşı karşıyadır." diye konuştu.

"Biz biliyoruz ki bugün uluslar coğrafi sınırlarını her ne kadar çizmiş ve ayrılmış olsalar da yeryüzü coğrafyası insanlık için bir bütündür." diyen Karaaslan, dünyanın herhangi bir yerinde kanayan bir yaraya dönüşmüş meselenin, diğer toplumları er ya da geç etkilememesinin söz konusu olmadığını söyledi.

Bu sorunların çözümünün, iş birliğinin yanı sıra adil ve samimi yaklaşımları gerektirdiğini ve bunlardan biri eksik kaldığında başarının söz konusu olmadığını vurgulayan Karaaslan, "Cumhurbaşkanımız ve Genel Başkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde AK Parti olarak iktidara geldiğimiz ilk günden beri ulusal ve uluslararası her platformda mücadelemizi temellendirdiğimiz anlayış işte tam da budur." ifadesini kullandı.

Karaaslan, şunları kaydetti:

"İklim değişikliğiyle mücadele konusu 1992 Rio Zirvesi'nden bu yana Birleşmiş Milletler himayesinde ve tüm üye devletlerin katılımıyla her yıl müzakere edilmektedir. İklim değişikliği politikalarının uzun dönemli amacını ve bu amaca yönelik ilke ve prosedürleri belirleyen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi de yine bu yıl imzaya açılmıştır. Bugün burada hep birlikte üzerinde konuştuğumuz Paris İklim Anlaşması, esasen bu sözleşmenin bir uzantısıdır. Anlaşmanın hedefi, yüzyılın ortasına kadar küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlı tutmaktır. Bu hedefi gerçekleştirmek için her ülkenin alması gereken sorumluluklar ve atması gereken somut adımlar vardır. Burada Çerçeve Sözleşme'nin temel ilkesini hatırlatmakta fayda görüyorum, 'Ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar ve göreceli kabiliyetler.'

Bu ortak çabayı çok önemli ve değerli bularak Paris İklim Anlaşması'nı ilk imzalayan ülkelerden biri olduk ancak Türkiye Büyük Millet Meclis'imizde bugüne kadar onaylamadık. Bunun nedeni, sözleşmenin temel ilkesiyle bağdaşmayan, yükümlülükler arasında adaletsizliklere yol açan kararlara karşı ortaya koyduğumuz tepkidir. Tarih boyunca dünyayı en az kirleten ülkelerden Türkiye, dünyayı en fazla kirleten ve buna karşın en fazla sorumluluğu almaktan geri duran ülkelerle aynı kategoride yer almak istememiştir. İkinci bir konu ise Paris Anlaşması'nı onaylayan ve güçlü iddialarla, taahhütlerle dünyaya meydan okuyan gelişmiş ülkelerin katettiği ya da katetmediği mesafedir. Yakın zamanda açıklanan bir istatistiğe göre bugün karbon emisyonlarının yüzde 68'inden sadece 10 ülke sorumludur. Bu demek oluyor ki sadece 10 gelişmiş ülke üzerine düşeni yerine getirse meselenin büyük bir kısmı çözülmüş olacaktır ancak bugün ortaya konulan iklim senaryolarının hiçbirinde mevcut taahhütler somut adımlarla hayata geçmediği sürece Paris Anlaşması'nın hedeflerine ulaşması mümkün görünmemektedir. Türkiye'nin bugün Paris Anlaşması'nı onaylama yönünde aldığı bu karar, tüm bu adaletsizliğin ortadan kalktığı anlamını da taşımamaktadır elbette. Bu karar, ülkemizin bugüne kadar yürüttüğü diplomasi trafiğinin, başarılı müzakerelerin bir sonucu olarak Türkiye'nin daha adil, sağlıklı, temiz ve yaşanabilir bir dünya için sürdürdüğü küresel iklim değişikliği tartışmalarını başka bir platforma taşıyacaktır."

Konuşmaların ardından yapılan oylamayla Paris Anlaşması'nın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi kabul edildi.

Paris İklim Anlaşması, 2015 yılında yapılan müzakereler sonrasında 196 ülke tarafından kabul edilmiş ve Türkiye tarafından 22 Nisan 2016'da imzalanmıştı. Ancak Türkiye, bugüne kadar anlaşmayı onaylamayan 6 ülke arasında yer almıştı.

Paris Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi dün de Dışişleri Komisyonu'nda kabul edilmişti. Dışişleri Bakan Yardımcısı Yavuz Selim Kıran burada yaptığı konuşmada, "Henüz taraf olmasak da 'Niyet Edilen Ulusal Katkı Beyanımız çerçevesinde sera gazı azaltım hedefimizi belirledik. Buna göre, 2030 yılı itibariyle yüzde 21'e kadar artıştan azaltım amaçlıyoruz" demişti. Türkiye'nin 2053 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşma hedefinde olduğunu belirten Kıran, "Anlaşmaya taraf olmamız yeşil teknolojiye erişim ve yatırım fırsatlarımızı da güçlendirecek. Bu alanda uluslararası mekanizmalardan faydalanmaya devam edeceğiz. Sürecin dışında kalmamızın seçenek olmaktan çıktığı bir aşamadayız" ifadelerini kullanmıştı.

Erdoğan açıklamıştı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 21 Eylül'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada Türkiye'nin Paris İklim Anlaşması'nı onaylayacağını açıklamıştı. Erdoğan, 27 Eylül'deki kabine toplantısından sonraki açıklamasında ise İskoçya'nın Glasgow kentinde 1-12 Kasım tarihleri arasında yapılacak İklim Zirvesi öncesinde onay sürecinin tamamlanacağını duyurmuştu.

Anlaşma, sera gazı salımının küresel seviyede azaltılmasını ve küresel ısıtmanın endüstri öncesine kıyasla en az 2 derece, tercihen 1,5 derece sınırlanmasını öngörüyor.(KAYNAK: TBMM İNTERNET SİTESİ)