TBMM Adalet Komisyonunda, 5'inci Yargı Paketi'ni içeren İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Teklifi kabul edildi.

Komisyon, AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç başkanlığında toplandı.

Teklif sahibi olarak komisyona bilgi veren AK Parti Tokat Milletvekili Mustafa Arslan, Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin 2019'da, İnsan Hakları Eylem Planı'nın ise mart ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kamuoyuyla paylaşıldığını hatırlattı.

Yargı Reformu Strateji Belgesi olan yargı paketlerinin 4'ünün yasalaştırıldığını söyleyen Arslan, "5'inci Yargı Paketi"ni içeren İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi ile 8 ayrı kanunda değişiklik yapılacağını dile getirdi.

İcra ve İflas Kanunu'nda yapılan değişiklikle elektronik satış uygulamasının düzenleneceğini belirten Arslan, borçlu ve alacaklı arasındaki hassas menfaat dengesinin korunması, sürecin daha hızlı ve daha sağlıklı yürütülmesi hedeflenerek yapılan bu düzenleme ile mezat salonlarındaki satışlar ve yaşanan aksaklıkların ortadan kaldırılacağını, tüm sürecin elektronik ortamda gerçekleştirileceğini bildirdi.

Çocuk Koruma Kanunu'nda da değişikliğe gidileceği ifade eden Arslan, kırılgan kesimlerin korunması ve toplumsal refahın güçlendirilmesinin, İnsan Hakları Eylem Planı'nın amaçlarından olduğunu, bu kapsamda "çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimlerinin desteklenmesi" bağlamında hazırlanan değişiklerle çocuk teslimiyle ilgili sorunlara çözüm bulunmasının hedeflendiğini vurguladı.

Düzenlemeyle, iş yoğunluğunun veya icra dairesi sayısının fazla olduğu illerde "icra daireleri başkanlığı"nın oluşturulacağını anlatan Arslan, icra dairelerinin gözetim ve denetimini yapmak amacıyla iş yoğunluğunun veya daire sayısının fazla olduğu illerde Adalet Bakanlığı tarafından bir veya birden fazla icra daireleri başkanlığı kurulabileceğini belirtti.???????

Arslan, ihale uygulamasında yaşanan ve özellikle takibin tarafları ile ihale alıcısını zarara uğratan birtakım sorunlara çözüm bulmak amacıyla ihalenin feshini talep etmeye ilişkin usul ve esasların da yeniden belirleneceğini aktardı.

Arslan, teklifle yapılan diğer önemli bir değişikliğin ise çocuk teslimine veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin düzenleme olduğunu belirtti.

Hukuk sisteminde çocuk teslimine veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin ilam ve tedbir kararlarının, yükümlüsü tarafından rızaen yerine getirilmediği takdirde İcra ve İflas Kanunu'nun ilgili maddelerine göre icra dairesi tarafından yerine getirildiğini hatırlatan Arslan, bu usulün, çocuğun üstün yararına hizmet etmekte yetersiz kaldığını, bir taraftan şikayetlere ve eşler arasında yeni ihtilaflara neden olurken diğer taraftan "hak sahibini mali külfet altında bıraktığı" eleştirilerine neden olduğunu dile getirdi. Arslan, "Bu nedenlerle 1932'den beri icra dairelerince uygulanan bu usul icra sistemi dışına çıkarılacak. Teklifle, çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin işlemlerin, Adalet Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüklerince ve taraflara mali bir külfet yüklenmeksizin yerine getirilmesi usulü kabul edilecek." dedi.

Arslan, teklifte, ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin usul ve esaslar, mahkemeler ile adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüklerinin görev ve yetkileri, tarafların hak ve yükümlülükleri, teslime ilişkin emre muhalefet nedeniyle disiplin hapsine ve diğer hususlara yönelik hükümlerin de düzenlendiğini, böylece ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesi sürecinde yaşanan olumsuzlukların giderilmesinin hedeflendiğini anlattı.

Uygulamada teslim yükümlüsünün çocuk teslimine ilişkin ilam veya tedbir kararının gereğini rızaen yerine getirmemek suretiyle velayet hakkını kötüye kullandığının da müşahede edildiğini aktaran Arslan, bu hakkın kötüye kullanılmasının önlenmesi amacıyla Türk Medeni Kanunu'nda değişiklik yapılacağını bildirdi.

İşlemlerin; çocuğun üstün yararı gözetilerek psikolog, pedagog, sosyal çalışmacı, çocuk gelişimci ve rehber öğretmen gibi uzmanlar veya öğretmenler marifetiyle gerçekleştirileceğine değinen Arslan, "Tüm işlemler ücretsiz olacak, bu kapsamda harç alınmayacak ve yapılacak tüm masraflar devlet bütçesinden karşılanacak. İşlemler çocuğun örselenmesine neden olmayacak şekilde okul ve kreş gibi sosyal mekanlarda gerçekleştirilecek. Bu kapsamda tüm kamu kaynakları kullanılabilecek." diye konuştu.

İlam veya tedbir kararlarının icra marifetiyle zorla yerine getirilmesi sırasında zaman zaman istenmeyen görüntülerin ortaya çıktığını, bu durumun yazılı ve görsel medya ile sosyal medya platformlarında haber ve kamuoyunda tartışma konusu olarak çocuğun örselenmesine yol açabildiğini anlatan Arslan, şunları kaydetti:

"Bu nedenle çocukla kişisel ilişki kurulması işlemlerinde uygulanan zor kullanma usulü kaldırılacak. Çocukla kişisel ilişki kurulması işlemlerinin çocuğun üstün yararını koruyacak şekilde yerine getirilebilmesini sağlamak amacıyla, müdürlüğün önerisi üzerine, aile mahkemesince, çocuk, hak sahibi veya yükümlü hakkında danışmanlık tedbiri uygulanmasına karar verilebilecek. Yükümlünün teslim emrine ilk aykırı hareketinde müdürlük, yükümlü hakkında danışmanlık tedbiri uygulanmasını aile mahkemesinden resen talep edecek.

'Çocuk teslimine dair ilam veya tedbir kararları' yükümlü tarafından rızaen yerine getirilmezse çocuk nerede bulunursa bulunsun müdürlük tarafından alınarak hak sahibine teslim edilecek. Bu halde kolluktan yardım istenebilecek ve kolluk birimleri, zor kullanma dahil bu konudaki talepleri derhal yerine getirecek. Çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararının yerine getirilmesini engelleyenler, ilgilinin şikayeti üzerine disiplin hapsiyle cezalandırılacak. Disiplin cezasının süresi çocuk teslimine muhalefette 3 aya kadar, kişisel ilişki kurulmasına muhalefette ise 3 günden 10 güne kadar olacak. Kanun teklifimiz, ülkemizin ekonomik ve toplumsal barışına katkı sağlamak amacıyla hazırlandı."

CHP İstanbul Milletvekili Turan Aydoğan, düzenlemenin, ihtiyaçlara binaen hazırlanan iyi niyetli bir kanun teklifi olduğunu söyledi. Ancak düzenleme hazırlanırken istişare edilmediğini ifade ederek eleştirilerde bulunan Aydoğan, düzenlemedeki bazı maddelerin Anayasa'ya aykırı olduğunu dile getirdi.

Düzenlemeyle, "icra başmüdürü" tanımı getirildiğini belirten Aydoğan, "Bu durum, görev bölüşümü anlamında kendi içinde sorunlar getirebilir. Teklifte, 'icra başmüdürü'nün görev ve yetkilerinin tanımı yok." diye konuştu.

İcra ve İflas Kanunu'nda bazı değişikliklere ihtiyaç duyulduğuna işaret eden Aydoğan, "Teknolojinin, bilişimin nimetlerinden faydalanmak gerekiyordu. Burada yapılan düzenlemelere 'hayır' deme durumumuz olmaz. Aksine birçoğunun faydalı olacağını düşünüyorum." ifadelerini kullandı.

HDP Batman Milletvekili Mehmet Ruştu Tiryaki, kanun teklifinin, kurulacak alt komisyonda ele alınarak demokratik kitle örgütlerinin görüşlerinin de alınması gerektiğini savundu.

Teklifle icra satışlarının elektronik ortamda yapılmasının sorunları giderebileceğini ifade eden Tiryaki, "Bu, kuşkusuz doğru bir adım fakat icra başmüdürlüklerinin, icra daireleri başkanlığının kurulması konusunda nasıl bir ihtiyaç var? Bu konuda kuşkularımız var. Anayasa'ya aykırılıktan öte bir iş. Çünkü Anayasa çok açık. Kamu görevlileri ve devlet memurlarının görevlerinin yasa ile düzenlenmesi gerekiyor. Bir düzenleme yapılacaksa yönetmelikle değil, bunun yasa teklifine derç edilmesinin doğru olacağını düşünüyoruz." değerlendirmesini yaptı.

MHP Kırıkkale Milletvekili Halil Öztürk, 1932'de yürürlüğe giren İcra ve İflas Kanunu'nun bugüne kadar çok sayıda değişikliğe uğradığını hatırlattı. Görüşülen kanun teklifinde, icra ve iflasta elektronik satışın düzenlenmesi ve çocukların icranın konusu olmaktan çıkarılmasını içeren hükümlerin yer aldığını aktaran Öztürk, "Yürürlükteki mevzuat çerçevesinde çocukların, icra yoluyla teslim aşamasını yaşamaya mecbur bırakılması, taraf olduğumuz Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'nde yer alan 'çocuğun yüksek yararı' ilkesiyle de çelişiyor. Bu bakımdan gecikmiş de olsa bu ilkel uygulamaya kanun teklifiyle son verilecek olması önem arz ediyor." dedi.

Öztürk, teklifle, icra ve iflas mevzuatına çok sayıda yenilik kazandırılacağına işaret etti.

Türkiye'de yaklaşık 8,5 milyon engelli bulunduğuna dikkati çeken Öztürk, "Hepimizin yaşayacağı gibi zaman zaman engelli vatandaşlarımız da ekonomik olarak sıkıntı yaşayabiliyor, bu yüzden borçlarını öteleyebiliyor. Ödemelerini geciktiren engelli vatandaşlarımıza halen yakalamalı haciz kararı çıkıyor ve engelli araçlarına haciz işlemi uygulanıyor. Oysa haciz koyulan araç, engelli bireyimizin eli ayağı." değerlendirmesini yaptı.

Öztürk, kanun teklifine, engelli araçlarına haciz işlemi uygulanmaması için madde eklenmesini talep ederek bu mağduriyetin giderilmesi gerektiğini vurguladı.

İYİ Parti Antalya Milletvekili Hasan Subaşı, kanun teklifinin, icra ve iflas dairelerindeki yığılma nedeniyle acilen düzenleme gerektiği için hazırlandığını savundu.

Düzenlemeye, "5'inci Yargı Paketi" demenin doğru olmadığını söyleyen Subaşı, yargıya güvensizliğin arttığını öne sürdü. Esaslı bir adalet ve hukuk reformuna ihtiyaç olduğunu belirten Subaşı, "Adına 'yargı reform paketi' diyerek getirdiğiniz konularda, maalesef bunları karşılayabilecek çözümler bulunmuyor." dedi.

Düzenlemenin önemli maddeleri de bulunduğuna değinen Subaşı, şunları kaydetti:

"Çocuk teslimi, elden geldiğince düzeltilmeye çalışılmış. Elektronik ortamda satışın öngörülmesi de bana göre çok yararlı. Çünkü son yıllarda hükümet sistemiyle maalesef mafyayı da güçlendirdik. Mafyanın, bu ihalelerde ve satışlardaki gücünü kullanması hemen hemen birçok ihaleye, fesat karışmasına ve ihalelerin, baskıyla değerinden çok düşük fiyatlarla yanlış ellere geçmesine neden oluyordu. Elektronik satış bunu bir ölçüde önleyecektir." TBMM İNTERNET SİTESİ