Doğu Akdeniz Çevre Dernekleri Platformu (DAÇE), Adana Tabip Odası, Adana Ziraat
Mühendisleri Odası, Greenpeace, 350.org, CAN Europe, HEAL, Ekosfer ve Yuva
Derneği’nin de aralarında olduğu 20’den fazla kuruluş Yumurtalık
İlçesi’ne yapılmak istenen Hunutlu kömürlü termik santraline desteğini çekmesi için
Çin bankalarına bir mektup gönderdi.
Mektupta şunlara yer verildi:
Geçen hafta #AdanayaTemizHava kampanyasını başlatan kuruluşlar, Çin
bankalarından kömür yerine temiz enerjiye finansman sağlamasını istedi ve kömür
santralinin hukuksuzluğuna ve neden olacağı çevresel yıkıma dikkat çekti.
Mektubun imzacılarından Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL) ile Enerji ve Temiz Hava Araştırma
Merkezi (Centre for Research on Energy and Clean Air - CREA) tarafından gerçekleştirilen
modelleme çalışmasına göre, Hunutlu Kömür Santrali faaliyette olduğu süre boyunca Adana’da
yaklaşık 2 bin kişinin erken ölümüne sebep olacak. Bu hesaba Adana ve İskenderun
Körfezi’ndeki üç termik santral daha eklendiğinde erken ölüm sayısı 7 bin 400’e çıkıyor.
Çin’deki üç bankaya (China Development Bank, ICBC and Bank of China) ve santralin en büyük
ortağı Şanghay Elektrik’e gönderilen mektupta santralin insan sağlığına, biyoçeşitliliğe, tarıma
ve iklime yapacağı olumsuz etkilere değinildi. Ayrıca, "Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında kilit bir
proje" olarak tanımlanan santral projesinin Türkiye’deki mevzuata, uluslararası sözleşmelere ve
Çin’in yeşil finans politikalarına aykırı olduğu vurgulandı.
Mektupta yer alan ifadelere göre, santralin inşa edildiği bölge halihazırda yoğun hava kirliliğiyle
mücadele ediyor. ÇED Raporu için iki farklı noktada, hava kirliliğinin en az olduğu yaz aylarında
yapılan ölçümlerin, sınır değerlerin üzerinde olduğu belirtiliyor. HEAL’in bulgularına göre 2
milyonun üzerinde nüfusa sahip Adana’da 2019’da gerçekleşen 30 yaş üstü her 5 ölümden
1’inin hava kirliliği nedeniyle meydana geldiği tahmin ediliyor. Ayrıca Yumurtalık ilçesindeki
kanser vakalarının da 2009-2014 arasında beş yılda 11 kat artış gösterdiği vurgulanıyor.
Mektupta öne çıkan bir diğer husus ise, santralin bulunduğu Sugözü Kumsalı’nın, Doğa Koruma
ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan Deniz Kaplumbağalarının Korunmasına
İlişkin 2009-10 sayılı Genelge’ye göre, korunması gereken önemli bir deniz kaplumbağası
yuvalama alanı olması. Santralin inşaatı aynı zamanda IUCN tarafından nesli “tehlike altında”
olduğu belirlenmiş yeşil deniz kaplumbağasının yuvalama alanına tehdit oluşturduğu için Bern
Sözleşmesi’ni ihlal ediyor. Projenin ayrıca, hem Çin hem Türkiye’nin imzacı olduğu Biyolojik
Çeşitlilik Sözleşmesi'nin 8d, 8k ve 14c maddelerine de aykırı olduğu vurgulanıyor.
Santralin inşaatının durdurulması için imza kampanyası başlatan sivil toplum kuruluşları, Çin
bankalarından bu projeye desteklerini geri çekmelerini, Türkiye’de sürdürülebilir ve
yenilenebilir enerji yatırımları için destek sağlamalarını talep ediyor.
Yapılan açıklamada kuruluşlar, yerel ve uluslararası düzeyde kömüre karşı tepkiler sebebiyle
Kasım 2015'te Fransız elektrik şirketi Engie’nin Yumurtalık'ta başka bir kömür santralini iptal
ettiğini belirtiyor ve İskenderun Körfezi’nde Hunutlu Termik Santral alanına 20 km mesafede
bulunan başka bir kömürlü termik santral inşaatının ise proje bölgesinde endemik türlerin
bulunması sebebiyle, Aralık 2019’da mahkeme tarafından iptal edildiğini hatırlatıyor.
Dr. Sadun Bölükbaşı, Doğu Akdeniz Çevre Dernekleri Platformu:
“İki ay önce Çin bankalarına gönderdiğimiz mektupta, bankaları santralin inşaatını yerel
paydaşlarla birlikte ele almak üzere yüz yüze veya telefonda konuşmaya davet etmiştik. Ancak
ne yazık ki bu süre zarfında kendilerinden hiçbir yanıt alamayınca, iletişim kanallarını açık
tutabilmek ve kendileriyle görüşme talebimizi yinelemek amacıyla ikinci bir mektubu geçtiğimiz
hafta kendilerine gönderdik.
Böyle büyük ölçekli bir yatırımın hem Çin'e hem de Türkiye'ye, en önemlisi ise bölgede yaşayan
ve kömür santralinden en çok etkilenecek yerel topluma faydası olmalıdır; ancak çevre, iklim ve
biyolojik çeşitlilik üzerindeki zincirleme olumsuz etkileri nedeniyle ithal kömürle çalışacak bu
termik santralin toplumumuza ve ülkemize bir faydası olmayacağını biliyoruz. Talebimiz hem
Türkiye’deki hem Çin’deki paydaşların faydasına olacak şekilde, güneş ve rüzgâr gibi temiz
sektörlere yapılacak yatırımların desteklenmesi ve Çin’in, belirlediği yeşil finansman politikaları
doğrultusunda sürdürülebilir kalkınma temelli bir anlayışla hareket etmesidir.”
Mektubu İmzalayan Kuruluşlar:
Doğu Akdeniz Çevre Dernekleri Platformu (DAÇE), Çevre ve Tüketici Koruma Derneği –Adana, Mersin
Çevre Dostları Derneği, Antakya Çevre Koruma Derneği, İskenderun Çevre Koruma Derneği, Erzin Çevre
ve Tarihi Varlıkları Koruma Derneği, Tarsus Çevre Koruma Kültür ve Sanat Merkezi Derneği, Adana Tabip
Odası, Erzin Ziraat Odası, Erzin Yeşilkent Sulama Kooperatifi
Mektubu Destekleyen Kuruluşlar:
350.org, Greenpeace, Foça Forum, FOÇEP, MUÇEP, Bartın Platformu, Kazdağı Doğal Ve Kültürel Varlıkları
Koruma Derneği, CAN (Avrupa İklim Eylem Ağı) Europe, Yeşiller Meclisi, Fosil Yakıt Karşıtı İnisiyatif, Sıfır
Karbon Gelecek, Yuva Derneği, HEAL (Sağlık ve Çevre Birliği), Ekosfer