Adana 12-13 Kasım 2015 tarihinde önemli bir toplantıya ev sahipliği yapıyor. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Bölümü Felsefe Grubu Anabilim dalında Türkiye´mizde değerli bilim insanları yetiştirmiş hocalarımızdan Prof. Dr. Takiyettin Mengüşoğlu ve Prof. Dr. Uluğ Nutku adına Türkiye´de Felsefi Antropoloji Çalışmaları Sempozyumu düzenleniyor. İki gün sürecek bu etkinlik Mengüşoğlu, Nutku, Anğ ve Eserpek hocalarımızın adının verildiği bölüm kütüphanesinin açılışı ile başlıyor.
Bu sempozyum, bir insan olarak düşünmenin, soru sormanın, sorgulamanın, araştırmanın ülkemizde zor bir dönem geçirdiği sırada insanın özüyle ilgili problemleri ele alan bir konuda yani felsefi antropoloji üzerine. Felsefi antropoloji, insan ve doğa bilimleri arasında bir bağ kurmaya çalışarak, bu bilimlerden elde ettiği bilgilerle kendi felsefi analizleri ve açıklamalarıyla insan varlığının özünü kavramaya, insan varlığının anlamını metafizik olarak yorumlamaya çalışan bir öğreti. İnsana ilişkin araştırmaya bir düzen ve anlam yüklenmediği zaman insan bilimlerinin insanın özünü ya da insanlığını unutup, doğa bilimlerinin denetimi ve etki alanı içinde kaldığından yola çıkarak insana ilişkin araştırmalara bir anlam ve düzen kazandırmaya çalışan bu öğreti bunun için fenomenolojik yöntemden yararlanır.
Felsefi antropoloji insanın özsel niteliklerine ve gizil güçlerine sağlam bir kavrayışla ulaşmaya çalışır. Temeline insanın kendisini anlama ve özgürleştirme çabasını alan tutarlı bir disiplin oluşturmayı amaçlar. Felsefi antropoloji insanı evrim sürecinin bir ürünü olarak değil kültürün ürünü ve kültür yaratan bir varlık olarak değerlendirir, yani sosyo-kültürel bir varlık olarak görür. Bu öğretinin temel özelliklerinden birisi de insana kendi insanlığını ortadan kaldıran, onun insanlığının tanınması sürecinde bir engel oluşturan güçlere baskın çıkabilmesi için yardımcı olmasıdır. Felsefi antropoloji yirminci yüzyılın totaliter rejimlerine, insanın insanlığını yok eden İtalyan Faşizmine, Sovyetler´deki Stalinizme ve Almanya´daki Nazizme karşı bir tepki olarak gelişmiştir.
Felsefi antropoloji, insanın benliğini çarpıtan ve onun için bir tehdit oluşturan tüm indirgemeci teorilere (aralarında Marksizm, psikanaliz ve yapısalcılık da olmak üzere) karşı da tavır alır. Her insanın kendi varlığının kendi varoluşunun sorumluluğunu üstlenmesi gerektiğini ileri sürer. İnsan benliğinin kendisini arama ve bulmayla ilgili özgür metafiziksel tercihine öncelik verir.
Çukurova Üniversitesinde düzenlenen ?Türkiye´de Felsefi Antropoloji Çalışmaları Sempozyumu? bu alanda Türkiye´de ilk çalışmaları yapan Prof. Dr. Takiyettin Mengüşoğlu ve yine bu alanda çalışmış ve Mengüşoğlu´nun da öğrencilerinden olan Prof. Dr. Uluğ Nutku adına yapılmaktadır. Her iki hocamızın meslektaşları ve öğrencilerinin sunumlarının yer alacağı oturumlar Mithat Özsan Amfisinde yer alacak. Bu iki değerli bilim insanımızı, filozofumuzu kısaca tanıyalım.
MENGÜŞOĞLA VE NUTKU KİM?
Takiyettin Mengüşoğlu (1908 ? 1984) Felsefi Antropoloji ve Fenomenoloji alanlarındaki çalışmaları ve katkılarıyla tanınmıştır. Lisans ve yüksek lisans eğitimini devlet bursuyla gittiği Almanya´da tamamlamış, doktorasını yüzyılın önemli filozoflarından Hartman ile yapmıştır. Tez konusu ?Husserl ve Scheler´de Bilinebilirliğin Sınırları?dır. Yurda döndükten sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde asistan olmuş, 1942 yılında doçent, 1952 yılında da profesör olmuştur. Aynı bölümde 40 yıl felsefe dersleri vererek birçok öğrenci yetiştirmiştir. İoanna Kuçuradi, Uluğ Nutku, Tüten Anğ, Betül Çotuksöken gibi değerli felsefeci ve öğretim üyeleri yetiştirmiştir. 1974 yılında kurulan Felsefe Kurumu?nun kurucuları arasındadır. Uzun yıllar Felsefe Arkivi adlı derginin editörlüğünü yapmıştır. Yeni ontoloji ve fenomenoloji üzerinde çalışmıştır: çağdaş felsefenin esas sorununun insan sorunu olarak görmesi üzerine giderek felsefi antropoloji üzerinde yoğunlaşmıştır. Mengüşoğlu, felsefi düşünceyi evrensel insan değerlerini ortaya koyma yönünde bir hareket olarak ifade etmiştir. Onun felsefesi insan felsefesi olarak gelişmiştir. Mengüşoğlu´nun eserlerini şöyle sıralayabiliriz: Kant ve Scheler´de İnsan Problemi: Felsefi Antropoloji için Tenkidi bir Hazırlık (1949), Felsefeye Giriş (1958), Değişmez Değerler ve Değişen Davranışlar(1965), Felsefi Antropoloji (1971), Fenomenologi ve Nicolai Hartman ve İnsan Felsefesi (1976), İnsan ve Hayvan (1979), Dünya ve Çevre (1979).
Uluğ Nutku (1935-2014) İstanbul Robert Kolej ve daha sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü mezunudur. Ana dalı Sistematik Felsefe ve Mantık olmak üzere Felsefe Tarihi, Eski Yunan Dili ve Edebiyatı, Latin Dili ve Edebiyatı kürsülerinde sertifika almıştır. Sistematik Felsefe ve Mantık kürsüsünde Prof. Dr. Takiyettin Mengüşoğlu´nun asistanlığını yapmıştır. Doktora konusu ?Yeniçağ Felsefesinde Apriori Problemi?dir. Doçentlik tezi ?Antropolojinin İnsan Kavramıyla Ethikin İnsanlık Kavramı Üzerine Bir Çalışma?dır. Uluğ Nutku Anadolu´daki yeni kurulan üniversitelerde felsefe bölümlerinde görev almıştır. İlk olarak Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi bünyesinde Felsefe Grubunun Eğitimini güçlendirmek amacıyla Adana´ya gelmiştir. Daha sonra Mersin Üniversitesinde Profesör olmuş ve Felsefe Bölümünü kurulması görevine atanmıştır. Son olarak Sivas´ta Cumhuriyet Üniversitesinde Felsefe Bölümünün kurulmasında görev üstlenmiştir. Emekli olduktan sonra da Çukurova Üniversitesi Felsefe Grubu Eğitimi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Mimar Sinan Üniversitesi Felsefe Bölümlerinde dersler vermeye, pek çok sempozyuma ve felsefe etkinliğine etkin olarak destek vermeyi sürdürmüştü. Eserlerini şöyle sıralayabiliriz: İnsan Felsefesi Çalışmaları (1998), Ur Uruk Urşu - Şiir Damlası Tarih (şiir kitabı) (2005), Felsefe ve Güncellik (2005) Daha Güncel Felsefe (2006), Gezgin Felsefe (2011) ve İnanmanın Felsefesi (2012)
KÜTÜPHANE´YE ADLARI VERİLEN ANĞ VE ESERPEK KİM?
Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Alanlar Bölümü Felsefe Grubu Anabilim dalında açılacak kütüphaneye Mengüşoğlu, Nutku, Anğ ve Eserpek hocalarımızın adları verilmiş olup sempozyumdan hemen önce 12 Kasım 2015 Perşembe günü 9:30´da Açılış töreni yapılacaktır. Mengüşoğlu ve Nutku hocalarımızın yanı sıra adı verilen Tüten Anğ ve Eserpek hocalarımızı da tanıyalım.
Tüten Anğ (1935-), İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümünü bitirdi ve Prof. Dr. Takiyettin Mengüşoğlu´nun yanında asistan olarak görev yaptı. Bir süre Sağlık Bakanlığına bağlı bir kuruluşta çalıştıktan sonra 1970 yılında yeniden Felsefe Bölümüne okutman olarak atandı. Doktorasını ?Sistem ve Anti-Sistem Açısından David Hume? adlı tezle aldı. Anğ´ın çalışma konuları Ontoloji, İnsan Felsefesi, Etik ve Tarih Felsefesi sorunları üzerinedir. Tüten Anğ, Üniversiteli Kadınlar Birliğinin Başkanlığını yapmıştır. Türkiye Felsefe Kurumunun üyesidir. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği kurucularındandır.
Altan Eserpek (1935-) İstanbul Üniversitesi Sosyoloji bölümü mezunudur. Ankara´da DPT´de Sosyal Planlamada araştırma asistanlığı, İmar- İskan Bakanlığı ve Köy İşleri Bakanlığında araştırmacılık yapmıştır. Milli Eğitim Bakanlığının bursuyla gittiği İngiltere´de Kent Üniversitesi´nde Paul Stirling danışmanlığında ?Köy Araştırmaları Ön Çalışması? ile lisans denkliğini sağlamış ve ?İki Türk köyünün karşılaştırmalı çalışması? başlıklı teziyle doktorasını almıştır. Yurda dönüşte Atatürk Üniversitesinde Dr. Asistan olarak başlamış ve ?Türkiye´de Kırsal Toplumlarda Norm Çatışmaları? teziyle doçent olmuştur. 1980 yılından başlayarak Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Sosyoloji Kürsüsü´nde dört yıl süreyle Sosyoloji Bölüm başkanlığını yapmıştır. ?Eğitimin Yeni Tutum Geliştirmede Etkinlik Derecesi? başlıklı çalışmasıyla DTCF´de profesör olmuştur. 2547 sayılı YÖK Kanunu´nun aynı üniversitede profesörlük kadrosunu sınırlaması ile Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimlerine göreve başlamış ve bu fakültede dekan yardımcılığı, bölüm başkanlığı, fakülte ve enstitü yönetim kurulu üyeliği, enstitü yayın kurulu üyeliği, senato üyeliği görevlerinde bulunmuştur. ÇÜ Eğitim Fakültesindeyken 1984´te ilk kez ?Felsefe Grubu Öğretmenliği? programını oluşturmuştur. 1988 yılında Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümüne geçmiş, bölüm başkanlığı ve Genel Sosyoloji ve Metodoloji Anabilim Dalı başkanlığı görevlerini yürütmüş ve 1997´de emekli olmuştur. Kitaplarını şöyle sayabiliriz: Sosyal Kontrol, Sapma ve Sosyal Değişme. Erzurum´un iki köyünde karşılaştırmalı bir araştırma (1979), Eğitimin Yeni Tutum Geliştirmede Etkinlik Derecesi: Ankara Üniversitesi Öğrencileri üzerinde bir anket uygulaması (1981), Sosyoloji (1981).
"MENGÜŞOĞLU - NUTKU ANISINA TÜRKİYE´DE FELSEFİ ANTROPOLOJİ ÇALIŞMALARI SEMPOZYUMU"nun programı ise şöyle:
1. Mengüşoğlu ve Türkiye´de Felsefi Antropoloji Çalışmaları Oturumu
12 Kasım, Saat 10:45-12:30, Yer: Mithat Özsan Amfisi
Oturum Başkanı: Prof. Dr. Yasin Ceylan
Yrd. Doç. Dr. Tüten Ang
Prof. Dr. İoanna Kuçuradi
Prof. Dr. Betül Çotuksöken
Prof. Dr. Taylan Altuğ
2. Uluğ Nutku, Fenomenoloji ve Felsefi Antropoloji Oturumu
12 Kasım 2015, Saat 14:00-17:00, Yer: Mithat Özsan Amfisi
Oturum Başkanı: Yrd.Doç.Dr.Tüten Ayla Anğ
Öğr. Gör. Hülya Can Nutku
Prof. Dr. Bedia Akarsu
Prof. Dr. Ahmet İnam
Prof. Dr. Doğan Özlem
Öğr. Gör. Celal Gürbüz
Doç. Dr. Yavuz Adugit
Yrd. Doç. Dr. Engin Delice
Öğr. Gör. Didem Delice
Yrd. Doç. Dr. Özlem Duva
Öğr. Gör. Derya Bayrı
3. Tüten Anğ Oturumu: Felsefe, İnsan, Toplum, Doğa İlişkileri
13 Kasım 2015, Saat 10:00-12:30, Yer: Mithat Özsan Amfisi
Oturum Başkanı: Prof. Dr. Betül Çotuksöken
Prof. Dr. Yasin Ceylan
Doç. Dr. Doğan Göçmen
Gazeteci Hıncal Uluç
Gazeteci Çetin Remzi Yüreğir
Gazeteci Gülçin Gülan
Yazar Merdan Aslan
Prof. Dr. Adnan Gümüş
Öğr. Gör. Semir Temiz
Öğr. Gör. Ahmet Alkayış
4. Uluğ Nutku Oturumu: Şiirler Eşliğinde Felsefe Edebiyat İlişkileri
13 Kasım 2015, Saat 15:30-17:30, Yer: Seyhan Belediyesi Kültür Merkezi
Oturum Başkanı: Prof. Dr. Mustafa Gündüz
Prof. Dr. Taylan Altuğ
Doç. Dr. Yavuz Adugit
Öğr. Gör. Yusuf Çotuksöken
Öğr. Gör. Hülya Can Nutku
Şair Yücel Kayıran
Şair Dr. Ersun Çıplak
