Mayıs ayında Hiroşima’da bir araya gelen en gelişmiş ülkelerin liderleri, artık ucu görünmeye başlayan yeni soğuk savaş döneminin parametrelerini de belirlemiş gibi.
Soğuk Savaş Zirvesi olarak da adlandırılabilecek G7 Hiroşima buluşmasında kapalı kapılar arkasında istişare edilen taktiklerin, kısa zamanda pratiğe dökülüp, uluslararası topluma adım adım endişe terleri döktürmeye başladığı görülmekte.
Çin’in küresel yükselişi ile Batı için hayati tehlike arzeden Rusya-Çin yakınlaşmasının ivme kazanması, soğuk savaşın cephelerini güçlendirdi diyebiliriz. Bloklaşmanın temeli sayılan G7 ve BRICS emperyal paylaşımları, beklendiği şekilde ön almaya başladı.
Batı Cephesi G7, NATO, AB ve Asya Pasifik’deki gibi bölgesel ittifaklarla siperlerini tahkim ederken, Doğu Cephesi de Batı ile inatlaşmayı sürdürmekte. Bu bağlamda Şanghay Beşlisi İşbirliği ve BRICS sanki eski Varşova Paktı ve COMECON’a dönüşme yolunda.
HİROŞİMA
Hiroşima Liderler Zirvesi, üzerinde mutabık kalınan nihai bildiri ile sona ermişti.
Kapsamlı bildiri, Çin’den, Rusya-Ukrayna tırmanışına, gıda güvenliği, çevre, enerji ve sağlık gibi çok sayıda başlık altında tespit, tavsiye ve yer yer gözdağı içerse de bunlardan sadece soğuk savaş rekabetini körükleyen kararların dikkat çekecği muhakkaktı.Nitekim Liderlerin Zirve marjında dile getirdiği, bildiriye yansıtılamayan bazı beyan ve imalar, doğrudan Doğu Cephesini hedefe alan konularda da istişareler yapıldığına işaret etmişti.
Bunlar arasında, Çin’in yükselişine karşı "ortak cephe" inşası, ‘’ekonomik NATO’’ söyleminin derinleştirilmesi, Rusya’ya yönelik Ukrayna yaptırımlarının ağırlaştırılması ve Asya Pasifik ittifakları dışında kalan Güney Kore’yi Japonya üzerinden ittifaka çekmenin bulunduğu tahmin ediliyor.
ÇİN
ABD’nin yüzyıllık küresel hegemonyasını zaafiyete uğratan Çin’in dengeleri değiştiren güce ulaşması, ABD’ye Amerikan rüyasının da sonu sayılacak kabuslar yaşatmış olup Çin’in yükselişine dur demek, etkisini kırmak için elindeki tüm imkanları makyavelist yaklaşımla kullanmaya başlamıştır.
Son küresel gelişmelere Çin odaklı baktığımızda, Asya Pasifik’te Çin’e karşı ABD merkezli abluka ittifaklarının kurulduğu görülür.
ABD tarikiyle çeşitli formatlarda bir araya gelen İngiltere, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda’ya son olarak Japonya dahil oldu. Hindistan ise her iki taraftan yapılan teklifler karşısında halen ayak sürür görünmekte.
Çin’i kuşatmayı amaçlayan ABD girişimlerinin başlıcaları BEŞGÖZ, AUKUS ve QUAD olarak sayılabilir.
BEŞGÖZ girişimi, ABD, İngiltere, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda gizli servislerinin istihbarat ortaklığıdır.
AUKUS paktı, ABD, İngiltere ve Avustralya’nın nükleer işbirliğini içerir.
QUAD Dörtlü Güvenlik Diyaloğu ise Asya NATO’su ya da Asya demokrasi yayı olarak bilinir, üyeleri ABD, Avustralya, Japonya ve Hindistan’dır.
DOĞU
Doğu Cephesi, giderek birbirine daha yakınlaşan Rusya ve Çin odaklı kümeleşme içindedir.
BRICS girişimi, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’yı bir araya getirmiştir.
ŞANGHAY Beşlisi Ortaklığı ise üye sayısı giderek artmakta olan bir girişim olup Çin ve Rusya’nın yanı sıra Kazakistan, Kırgızistan , Tacikistan, Özbekistan Hindistan, Pakistan ve İran'ı bir araya getirmektedir. Türkiye de eksen kayması tartışmaları gölgesinde bu grupla diyalog içindedir.
Yeni Soğuk Savaşın tuğlaları, BRICS ve ŞANGHAY’ın örgütsel ve etki olarak bir anlamda eski Varşova Paktı ve COMECON formatında tekemmülüyle örülmüş olacaktır.
Batı ve Doğu cephelerinin emperyal rekabeti temelinde şekillenmekte olan yeni çok kutuplu küresel resme, her iki tarafa sıcak bakmayan ülkelerin birlikte hareket edeceği ‘’bağlantısızlar’’ cephesini de ekleneceği unutulmamalı.
Günümüzde Ukrayna vekalet savaşlarının yanı sıra halen, Rusya ve Çin donanmalarının devriye gezdiği, karşılıklı sıcak tacizlerin yaşandığı Güney Çin Denizinde önemli hareketlilik mevcuttur.
Bölgede ABD,Tayvan, Fransa, Avustralya, Güney Kore, Japonya ve Filipinler eş zamanlı askeri tatbikatlar yaparken, ABD, AB’nin de devriye gezecek savaş gemileri yollamasını talep etmiştir.
Güney Çin Denizi bu hareketliliği ile adeta patlamaya hazır bir saatli bombadır.
Enteresandır, Amerikalı bir havacı General, geçtiğimiz günlerde Çin ile savaşın 2025 yılında yapılacağını tahmin ettiğini açıklarken, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov da ahiren, Batının küresel hegemonyasını sürdürebilmek için bir dizi savaş hazırlığı planladığına işaretle yeniden çok kutuplu dünya düzenine geçilmekte olduğuna dikkat çekti.
