Bize sık sık söylenen ve inanması kolay olan şey, soyut görüntülerin sanatı gerçek dünyadan alınmaz. En geleneksel görünümde soyut resim, sanatçının kendi görünümünden özgür ifade arayışıdır. ABD li sanat eleştirmeni Harold Rosenberg (1906-1978)a göre: 'Sanattaki büyük an, boyamaya karar verildiğinde gelir”. Modern soyut sanatın devam ettiğini ve yayıldığını söylemek olasıdır.
Yeni gerçekçiliğin anlamı nedir? 20. yüzyılın başında idealizme karşı geliştirilen, nesne ile duyum eylemi arasındaki ayrımı vurgulayan, nesnel dünyanın bilen akıldan bağımsız olarak var olduğunu savunan bir gerçekçilik biçimidir.
Yeni gerçekçilik, 20. yüzyılın birinci yarısında ortaya çıkan ve özellikle Avrupa’da etkili olan Analitik Felsefe (felsefenin ana işlevinin analiz olması gerektiğini öne süren felsefe geleneği).içerisinde yer alır. Bu akımın önemli bir alt dalı olan Mantıksal Atomculuk (20. yüzyılın başlarında analitik felsefenin gelişmesiyle ortaya çıkan felsefi bir görüş)’un temsilcilerinden biri Bertrand Russell (1872-1970)’dır. Bertrand Russell ilk başta etkisi altında olduğu Platon’un idealar (idea sözcüğü: yalnız zihinde var olan, hayal edilebilen ve düşünülebilen olgu) düşüncesinden bir zamanlar öğrencisi olan İngiliz düşünürü George Edward Moore (1873-1958)’un etkisiyle ayrılır. Yeniçağa damgasını vuracak olan yepyeni bir akımın öncüleri arasında yer alır. Yeni gerçekçi bilgi kuramı, bilinenin zihinde saklı olduğu ama varlığı ve temel niteliği açısından bilgiye bağımlı olmadığı düşüncesine dayanır. Yeni gerçekçilik akımı çağdaş dünyanın önemini kabul etmektedir. Yeni gerçekçilik, bir yandan pop öte yandan kavramsal sanatın çeşitli özelliklerini bünyesinde barındırmaktadır. Yeni gerçekçiliğin tüm etkinlikleri en geniş kapsamıyla varoluşla ilgilidir.
Varoluşçuluk akımı nedir? Bireyin, geleceğini kendisinin belirleyebileceğini ileri süren bir felsefi anlayışa dayanır. Sanatçılar, yapıtlarında insanın kendisini aşması gerektiği, hür olmaya tutkun olduğu gibi konuları işlemiştir. Yapıtlarda karakter yoktur, çeşitli durumlarla karşı karşıya kalmış insanlar vardır.
Dünyaya bakış açısı, karşı çıkış, gelip geçiciliğin bilincinde oluş, teknolojiden yararlanma, yaşanılanı sahiplenme ve günlük yaşantının şiirselliği yeni gerçekçilik akımı sanatçılarının ele aldığı başlıca konulardır. Yeni gerçekçilik akımının çıkış noktası modern çağın akışının tersine çevrilemeyeceği inancına dayanır. Gerçeklik olgusunun yeniden kavranması amaçlandığı için akımın sanatçıları, birbirinden ilginç malzeme ve yöntemlere yönelmiştir Doğayı temel olarak gören yeni gerçekçiler, felsefe sorunlarını doğa bilimlerinin yöntemi olan çözümleme ile incelemek isterler
I. Dünya savaşı sonrasında doğan yeni bir kuşağın yoğun bir biçimde toplumsal sahnede yerini alması, aynı zamanda insan bilimlerindeki ilerlemeler ve bunların düşünce ve sanat olayları üstündeki etkileri gibi son derece farklı nedenlerden kaynaklanan çok sayıdaki etmenin baskısıyla, 1960’lı yılların sanat tarihi güçlü değişim hareketlerine sahne olmuştur. Dünyaya bakış açısı, karşı çıkış, geçicilik, teknolojiden yararlanma yeni gerçekçi sanatçıların başlıca konuları arasında yer alır
Sanatta Yeni gerçekçilik: Paris’te Yves Klein’in evinde toplanan, Yves Klein, Armand Fernandez (Arman), Martial Raysse, Pierre Restany, Daniel Spoerri, Jean Tinguely Ultra-Lettrists, Francois Dufrêne, Raymond Hains, Jacques Villeglé; 27 Ekim 1960 tarihinde “Yeni Gerçekçiler” grubunu kurmuşlardır. Grup “yeni gerçekçilik” sözcüğünün tanımını, “gerçeğin algılanmasına yeni yaklaşımlar” olarak belirlemiştir. Uygulamada çok farklı anlayışlara sahip olan bu genç sanatçıları birbirine yaklaştıran tek şey, gerçekliğin aykırı yanlarını seçip yansıtmalarıdır. Yeni gerçekçilik’in tüm etkinlikleri en geniş kapsamıyla varoluşla ilgilidir. Dünyaya bakış açışı, karşı çıkış, gelip geçiciliğin bilinci, teknolojiden yararlanma, yaşanılanı sahiplenme, günlük yaşantının şiirselliği, yeni gerçekçi sanatçıların ele aldığı başlıca konulardır. Kendi Dünyamızı nasıl gördüğümüzü ve onunla nasıl etkileşim kurduğumuzu ve yeni Dünyalarda nasıl sürükleyici deneyimler yarattığımızı değiştiren bir teknolojiler koleksiyonunu tanımlar. Yeni Gerçekçilik akımı olgusal nesnelerin varlığını ve varoluşlarının onların bilincinde olan herhangi bir an üzerine bağımlı olmadığını iddia eder.
Yeni gerçekçi sanatçılarından yalnız ikisi hakkında bilgi vereceğim. Fransız ressam Yves Klein (1928-1962), grubun diğer üyelerini etkilemiş, sanatçının eserleri âdeta kutsal bir miras kabul edilmiştir. Sanatçı, benzer etkinliklerle sanat dünyasının işleyişini tüm gerçekliğiyle göz önüne sermiştir. 1955 Ekim ayında ilk halka açık sergisini gerçekleştirdi. "Uluslararası Klein Mavisi" adıyla geliştirdiği renk serisinin patentini aldı. 1958 yılında Paris’te açtığı sergiyle bir ilke imza attı: çıplak canlı modeller kullanarak onların bedenleriyle baskı tekniği gerçekleştirdi ve bunu “canlı fırçalar” olarak değerlendirdi. Klein’ın 1960’ta gerçekleştirdiği bir dizi performans, bu akımın ilk örneklerinden sayılmaktadır Sanata bakış açısını, “Sanatın maddesizleşmesi” felsefesiyle açıklayan ressamı, ortaya çıkardığı ilginç eserlerinden biriyle anıyoruz. Klein, monokrom (tek renk) resim ile yaşam felsefesini anlatmaya çalıştı. Klein, Büyük Mavi Antropometri (insan vücudunun ölçüleriyle ilgilenen bir teknik) eseriyle bir kez daha kafaları karıştırmayı başarmıştır
Yves Klein’in Büyük Mavi Antropometri tablosu
Daniel Spoerri’nin tablosu
Genç sayılabilecek bir yaşta, Cannes Film Festivali sırasında Mondo Cane adlı filmin gösteriminde ilk kalp krizini geçirdi bunu takip eden iki kalp krizinden sonra hayata veda etti. Romanya doğumlu İsviçreli sanatçı Daniel Spoerri (1930-…), resimlerinde iç burukluğu ve melankoli sezilmektedir. Spoerri, bu sözde "tuzak resimler" dışında daha birçok sanat eseri yaratmıştır. Spoerri’nin birçok çalışmasında günlük yaşantının şiirselliği, yaşanılan anın sahiplenilmesi, gelip geçiciliğin bilincinde olma durumu görülmektedir. Okuyucularımıza yararlı olması dileğiyle……
Dostça kalın!...
.
