Ahmet DUMAN


Ne çektin be insanlık!

Çekmeye devam ediyor...


 

Şimdi Korona Virüs adıyla tezahür etmiş ama, insanlığın çok eski başbelalarından biri… O kadar eski ki, Tevrat’ta salgın hastalıklar,Tanrı’nın insanları doğru yola getirmek için bir cezalandırma yöntemi olarak anlatılmaktadır.

Hz. Peygamber zamanında ilk salgın hicri 6. yılda (M.627) kayıt edilmiştir. Genellikle arapça Taun adı verilen Veba’nın bu salgınlara neden olduğu söylenmekte. Hz. Peygamber kendisine sorulan bir soru üzerine hastalığın insan bedeninde nasıl belirtiler gösterdiğini anlatarak bu hastalığın çeşitlerini de anlatmıştır.

Salgınların çabuk yayılmasının nedeni tarihçilere göre insanların hareketliliği; özellikle ticari nedenlerle kara ve deniz yoluyla yapılan yolculuklarla insanlar hastalığı bir yerden diğerine hızla taşımışlardır. Özellikle büyük liman şehirlerinde başlayan hastalık süratle kentleri hatta ülkeleri, neredeyse, yok etmiştir.

Üretim artıp ticaret geliştikçe yeni ve güvenli yollar açılmış bu da salgınları yıkıcı ve yok edici bir biçimde sürdürmüştür.

Bazıları birkaç yıl bazıları birkaç ay sürmüştür.

Osmanlı İmparatorluğunun güçlenip genişlemeye başladığı bazı yıllarda korkunç sayıda ölümlere neden olmuştur. İmparatorluğun Başkentinin önemli bir liman ve ticaret merkezi olması uzak ülkelerden salgınların İstanbul’a oradan da İmparatorluğun iç kesimlerine yayıldığı bilinmektedir.   XVI. yüzıl başlarındaki salgın o zamanki Dünyanın tümünde şiddetini azaltıp çoğaltarak neredeyse 100 yıl sürmüştür. Sonraki yıllarda da zaman zaman tekrarlanan salgınlar yine yüzbinlerce cana mal olmaya devam etmiştir.

İnsanlığın salgına karşı kesin bir zaferi yok yani şöyle “kökünü kazımak” dediğimiz gibi. Bu nedenlerle zaman zaman geriye çekiliyor ve bazen de gizlendiği yerden çıkıp insanlığın başına bela oluyor! Bu gün yaşadığımız Korona virüs salgınının da kökünün kazınabileceğini sanmıyorum belki bir miktar gücü zayıflatılabilecek ancak insanlığa tebelleş olmayı sürdürecek gibi görünüyor…

İslam tarihinde ilginç birkaç olay var anımsamakta özellikle yarar umduğum iki öyküyü anlatayım: Yukarda sözünü ettiğim hicri 6. Yıldaki veba salgıında Hz. Peygamber önlem olarak şöyle diyor “Eğer hastalanırsanız evinizden çıkmayın; hastalık olduğunu bildiğiniz yere de gitmeyin.” Bu gün karantina dediğimiz şey değil mi? Halife Ömer Şam’a giderken yolda, oradaki bölge komutanı “şehirde salgın var” deyince gitmekten vazgeçiyor. Etrafında bulunanlar ki içlerinde tanınmış isimler de var; “Allahın kaderinden mi kaçıyorsun ya Ömer?” dediklerinde Halife “Allahın kaderinden yine O’nun kaderine sığınıyorum” demiş…

3. Murat’ın padişah olduğu dönemde İstanbul’a, o yılların en ileri rasathanesini ve gökbilimlerinin okutulduğu bir okul kurmuş olan Hezarfen Takiyettin ( veyaTakiyüddin) Efendiyi bilirsiniz. O devirde bir veba salgınına neden olarak yobazlar “Takiyettin dürbünüyle meleklerin mahremine bakıyor” diyerek Saray’a baskı yapmışlar rasathanesi ve konuya dair dünyanın en önemli kitap ve araştırmalarının bulunduğu kütüphanesi top ateşiyle yerle bir edilmiş Takiyüddin ise yabancı öğrencilerinden birisinin yardımıyla canını zor kurtarmıştır.

Ne çektin be insanlık diyerek başlamıştık; İnsanlık çekmeye devam ediyor…

 

Meraklısına  birkaç küçük not: Veba islami kaynaklarda Taun olarak geçmektedir ve her dönemde bilinen en büyük salgındır. Konuya dair ayrıntılı bilgileri, İslam Ansiklopedisinin 40. Cildinden aldım.                                                                                                                                                                                                                           Takiyüddin konusunda en kolay bilgi Büyük Larosse 18. Cilt s.11172 de.                                                                                                                                                                  Biliyorum bu günlerde çok okuyorsunuz yine de size bir öneri; Albert Camus’nün “Veba”sı  tam güncel!                                                                                                  

YAZARLAR

  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • BIST 100

    8806,72%-0,01
  • DOLAR

    32,25% 0,26
  • EURO

    35,08% 0,67
  • GRAM ALTIN

    2270,84% 0,79
  • Ç. ALTIN

    3854,72% 0,51